मरुभूमिमा हिमपातको सौन्दर्य
कविता भावहरूको पुञ्ज हो। विचारको तरेली र हृदयको स्पन्दन हो। कविताले व्यक्तिको वैविध्यलाई समेट्छ। समाजको सङ्गतिलाई एकीकृत गर्छ र शब्दमार्फत् सम्भावनाको खोजी गर्दछ।
कविता भावहरूको पुञ्ज हो। विचारको तरेली र हृदयको स्पन्दन हो। कविताले व्यक्तिको वैविध्यलाई समेट्छ। समाजको सङ्गतिलाई एकीकृत गर्छ र शब्दमार्फत् सम्भावनाको खोजी गर्दछ।
भ्रष्टाचार जहाँ पनि र जहिले पनि छ। हामीकहाँ त झन् यो राष्ट्रिय जीवनको एउटा तथ्य मात्र नभएर जीवन पद्धतिकै रूपमा देखिन थालेको छ। प्रायः सबैले भ्रष्टाचारको निन्दा गर्छन्।
आजकल बालाई सन्चो बिसन्चोबाहेक केही सोध्दैनन् छोराछोरी। निवृत्त जीवन बिताइरहनु भएको छ बाले। उमेर बढेर शारीरिकरूपमा केही कमजोर बनेसँगै आफ्नो महत्व घटेको महसुस गर्दा मानसिकरूपमा पनि कमजोर भएको हो कि भन्ने लाग्छ बालाई।
मोहन कोहलीको “स्पाइज इन द हिमालय” पुस्तकमा यसबारे विस्तृत वर्णन गरिएको छ। लेखकले यस्ता गतिविधिबाट भारत निकै शंकित भएको र उसको राष्ट्रिय सुरक्षामा ठूलो खतरा आउन सक्ने विश्लेषण गरेका छन्।
नेतृत्व विकासमा समाजको अहम् भूमिका हुन्छ जसका कारण कुनै पनि व्यक्ति जन्मँदै ऊ नेता भएर जन्मिएको हुँदैन।
३२ सांसदसहित तेस्रो शक्तिमा खुम्चिएको नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले एक शक्तिशाली सरकारको नेतृत्व गरेको छ। घोचपेच र गालीगलोजमा उल्झिएका राजनीतिक दलहरूलाई एकै ठाउँमा उभ्याउन सफल भएको छ।
यसबीचमा निर्वाचनको एकसरो समीक्षा पनि भइसकेको छ। अब बाँकी पाँच वर्षको पर्खाइ जनताले गर्दैछन्।
शेखर कोइराला, गगन थापा, विश्वप्रकाश शर्मा, धनराज गुरुङ, प्रदीप पौडेल, चन्द्र भण्डारीहरू स्पष्ट प्रतिपक्षमा बस्नुपर्ने बताइरहेका छन्। तर सभापति शेरबहादुर देउवा र रामचन्द्र पौडेल च्याँखे दाउमा लिप्त देखिएका छन्।
कथित १० वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वका नाममा दुराडाँडा लमजुङको पाणिनी संस्कृत माध्यमिक विद्यालयको कक्षाकोठामा कलिला विद्यार्थीलाई पढाइरहेको अवस्थामै २०५८ माघ ३ मा मुकुण्डोधारी माओवादीले बुबा मुक्तिनाथ अधिकारीको जबर्जस्ती अपहरण गरे।
दक्षिण एसियामा नेपालले एक महत्वपूर्ण भूराजनीतिक र भूरणनीतिक स्थान ओगटेको छ। उत्तर चीनसँग १,४१४ किमि र पूर्व, पश्चिम र दक्षिण भारतसँग १,८५० किमि सीमा छ। यस क्षेत्रमा भारतको समग्र रणनीतिक हितका लागि नेपाल रहेकाले दुवै राष्ट्रका नेताले ऐतिहासिक महत्व बुझेका छन्।
यस वर्ष त दुर्गमका विद्यार्थीले मात्र होइन, सुगम मानिने गुल्मी, अर्घाखाँची, इलाम, भोजपुर जस्ता जिल्लाका विद्यार्थीले समेत शैक्षिक सत्र अन्त्य हुनुभन्दा तीन चार महिना अगाडिसम्म पाठ्यपुस्तक प्राप्त गर्न सकेनन्।
कांग्रेस सत्ताबाहिर रहनै सक्दैन, खेलभित्रका झेल गरेर मनसुख भैरहन्छ। नयाँ सूर्यबहादुर थापा खोजिरहेको छ।
तपाईं यो कार्यकाललाई अविस्मरणीय बनाउन चाहनुहुन्छ भने अरूमा होइन, आफूमा परिवर्तन गर्नुहोस्। यो देश विकास गर्न तपाईंले देश दौडाहा गर्नै पर्दैन। सिहदरवारमा बसेर दैनिक प्रयोगमा आउने सबै ऐन कानुन र नियमावलीहरूमा परिवर्तन गर्नुहोस्।
विश्वमा अहिले सीमित समूहले मिलिजुली खाने विकृत पुँजीवादी मोडेल (क्रोनी क्यापटलिज्न्म) अथवा मतियारको अर्थराजनीतिको अभ्यास बढ्दै गएकाले साधन र स्रोतमाथि राज्यको कम र व्यक्तिको पकड बढ्दै गएको देखिन्छ।
पुस २६ को संसद्मा जम्मै सदस्यले जब प्रधानमन्त्री दाहाललाई विश्वासको मत दिए, त्यसपछि उक्त प्रतिनिधिसभा राष्ट्रिय पञ्चायतमा रूपान्तरण हुन गयो।
केही दिन अगाडि बसमा एकजना भर्खरकी केटी सिटबाट उठ्दा कपडाभरि रगत लाग्यो र सिटमा रगत देखेपछि हत्तपत्त सिटमा बस्न खोजेकी महिला कराइन्, ‘के गरेर हिँडेको बेइज्जती आइमाई। लाज पनि छैन।’ ती केटीलाई सबैले हेरे। उनी भुइँमा हेर्दै हिँडिन्।
नागरिकको जीवनमा आइपर्ने जोखिम न्यूनीकरण गर्न र मर्यादित जीवन निर्वाहको सुनिश्चित गर्न निश्चित योजनासहितको भरपर्दो सहयोग तथा स्रोतसाधनको जोहो गर्नुपर्छ भन्ने मान्यताका आधारमा सामाजिक सुरक्षाको अवधारण आएको पाइन्छ।
उपत्यकास्थित पादरीहरूले दिएको सल्लाहअनुसार जयप्रकाश मल्लले मुख्तार उमदा र फकिर रामदासलाई दूत बनाई कम्पनी सरकारसँग सहायता माग्न बेतिया पठाए। गोरखालीको शक्ति बढेमा आफ्नो प्रभाव कम हुने स्थिति अंग्रेजले बुझिसकेका थिए।
अमेरिका स्वतन्त्र हुनु भन्दा आठ वर्षपहिले नै नेपाल एकीकरण गर्ने पृथ्वीनारायण शाहले दिव्य–उपदेशमा प्रजा मोटा भया, दरवार बलियो रहन्छ भनेका थिए।
भारतको रणनीतिक महत्व बोध हुँदाहुँदै पनि ह्वाइट हाउसले दुई वर्षसम्म राजदूत पद किन रिक्त राख्यो होला ? यो प्रश्नको उत्तरसँग भारतको कुनै लिनु/दिनु छैन।
संसदीय विपक्षी दलको नेता संवैधानिक परिषद्को पदेन सदस्य हुने हुँदा कांग्रेसले सरकारलाई विश्वासको मत दिने र विपक्षी दल पनि हुन खोज्ने दोहोरो चरित्र र दाउ देखाउन पाइँदैन।
सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा बाल विकास केन्द्र, शिक्षा ऐन, विद्यालय शिक्षाको व्यवस्थापन र परीक्षा प्रणाली, सफ्ट स्किल,सिकाइमा सूचना प्रविधि, अनुसन्धान र अन्वेषणयुक्त उच्च शिक्षा जस्ता कुरै छैनन्।
उनले राष्ट्रको अस्तित्व, सार्वभौमिकता, अखण्डता बचाउन धेरै भूमिका खेले। संघर्षमा नै उनको जिन्दगी व्यतीत भयो। देशको यस्तो वीर पुरुषलाई जन्माउने आमा र साथ दिने जीवन संगिनीबारे इतिहासकारहरूले कतै पनि वर्णन गरेका पाइँदैन।
भारतमा अंग्रेजको दबदबा बढ्न लागेपछि हिमवत्खण्ड नेपालका ५४ भन्दा स-साना राज्यहरू पनि गम्भीर संकटमा पर्न लागेका थिए। यस अवस्थामा यहाँका ससाना हिन्दु राज्यहरूको एकीकरण गरेर गोर्खाका राजा पृथ्वीनारायण शाहको नेतृत्वमा विशाल नेपालको सिर्जना हुन सकेको हो।