दशैंभन्दा ठूलो चाड चुनाव पो रैछ
चुनाव लोकतन्त्रका लागि एउटा महोत्सव हो। जनतालाई संविधानले दिएको नैसर्गिक अधिकार पनि हो। चुनावको परिभाषासहित लोकतन्त्रको विषयतर्फ लाग्न मलाई मन छैन। किनकि मैले चुनावलाई बैग्लै तरीकाले महसुस गरें।
२ जेष्ठ २०७९ सोमबार
कागजी ‘जहाज’
पार्टीहरूले विगतमा गरेका वाचा पूरा नगरेको भन्दा पनि भरोसा गर्न सक्ने पार्टी अभाव भएकोमा मतदाताहरु बढी चिन्तित छन्। त्यसैले होला, कतिपय मतदाता त ‘बेनितो मुसोलिनी’ को ‘कसैमा विश्वास गर्नुभन्दा पनि कसैलाई विश्वासै नगर्नु धेरै राम्रो’ भन्ने सिद्धान्तमा लागेका छन्।
निर्वाचनमा विचलन
अघिल्ला निर्वाचनहरुमा बहिष्कारको नीति ल्याएको विप्लव नेतृत्वको नेकपाका कार्यकर्ताले यो पटक घुमाउरो बाटोबाट उम्मेदवारी दिएका छन्।
विधिलाई विधिवत् कुल्चिएर निर्वाचन
कतिपय ठूला भनिएका स्थानीय तहमा गठबन्धनका नाममा महिला अधिकार कुन्ठित गरिएको छ भने प्रायः सबै दलले महिलालाई प्रमुखतामा राखेको पनि पाइएन। कानुनलाई समेत चक्मा दिँदै विधिवत् गरिएका राजनैतिक खेलले फेरि एकपटक आधा बढी जनसंख्या ओगटेका महिलालाई सहभागितामा पछाडि छोडेको छ।
चटक कि चुनाव?
कार्यकर्ताको हालत त्यही चटकको बालकजस्तो लाग्न थालेको छ। जो मन लागे पनि नलागे पनि गठबन्धनले टांगेको बाध्यताको डोरीमा विवशताको पाङग्रो बोकेर काम्दै हिँड्दै छन्। उनीहरूलाई पनि लड्ने छुट छैन। उनीहरू लडे गठबन्धनको खिचडी पाक्दैन।
विष्णुमायालाई सुनिरहँदा सबैका आँखा भिजे
राज्यले दिने सम्मान,पदक र विभूषण कति अयोग्य र असक्षमको गर्धनमा झुन्डिएको छ तर विष्णुको गलामा झुन्डिन पाए मात्रै कति पदकले आफै इज्जत पाएको अनुभूत गर्थे होला। सम्मान गर्ने संस्कृतिले सम्मान पाउने संस्कृति निर्माण गर्छ।
बच्चा र बन्दुक सँगै बोकेर लड्न सक्नेले सरकार चलाउन पनि सक्छ!
एउटा हातमा बच्चा र अर्को हातमा बन्दुक बोकेर १० वर्षे द्वन्द्व लडेका महिला यतिखेर अर्थपूर्ण अवसरको खोजीमा छन्। हरेक पटकका व्यवस्था परिवर्तनमा अग्रभागमा देखिने महिला अवसरका समयमा ओझेलमा पारिने गरेको इतिहास साक्षी छ। जनसंख्यामा मात्र नभएर त्याग र लगानीका हिसाबले पनि पुरुषभन्दा कहीकतै कमजोर नभएका उनीहरुलाई निर्वाचनका समयमा भुल्नु दुर्भाग्य हो।
गठबन्धनको गलत ‘ग्राफ्टिङ’
कांग्रेस र माओवादीबीच भएको गठबन्धन फरक प्रजातीको विरुवाको गलत जोड जस्तै लाग्छ लामालाई। ‘मैले सुन्तलाको बोटमा जुनार, कागती र भोगटेसमेत जोडेर फलाएको छु,’ लामा भन्छन्, ‘तर आरुको बोटमा सुन्तला जोडेर कहिल्यै फलाउन सक्दिनँ।’
समाज सेवकको रूपमा राष्ट्रप्रति मेरो योगदान
नेपाल र भारतबीचको खुला सिमानाले यस क्षेत्रमा बसोबास गर्ने मानिसहरूको व्यापारिक उद्देश्य र जीविकोपार्जनका लागि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ तर खुला सिमानाका कारण लागुऔषध ओसारपसार र प्रयोगमा युवाको संलग्नता जस्ता गम्भीर विषय पनि लुकेका छन्।
प्रमज्यू,'अप्रिलफुल' को भारत भ्रमणमा नझुक्किनु होला!
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा चैत १८ गते शुक्रबार भारत भ्रमणमा जादै छन्। संयोगले भनौँ, उक्त दिन विश्व मूर्ख दिवस अर्थात् अप्रिल १ परेको छ। झण्डै ४ वर्षपछि भारत जाँदै गरेका देउवालाई भारतमा कसैले मूर्ख नबनाओस्, आम नेपाली यही चाहन्छन्।
प्रचण्ड–ओलीले सँगै हेरे हुन्छ ‘आरआरआर’
राइज, रोर, रिभोल्ट को छोटकरी रुप हो ‘आरआरआर’। जसलाई नेपालीमा उल्था गर्दा उदय, गर्जन र विद्रोह हुन्छ। प्रत्येक मुलुकमा उदय, गर्जन र विद्रोह हो ‘आरआरआर’। प्रत्येक मुलुकमा तानासाह भेटिन्छन्। आरआरआरका पात्र रामचरण र एनटीआर नै हुन्छन् भन्ने छैन। न त तानासाह सधै बेलायती साम्राज्यनै हुन्छ।
पिर नलेऊ ‘पिर’ हट्छ
माओवादीले धेरै पिर लिँदा प्रकाशले एउटा ‘पिर’ त हटाउलान् तर हजारौँ सपुतहरुले मनभरी अनगिन्ती पिरहरु ‘अपलोड’ गर्नेछन्।
‘पिर’ को पीरलोमा कमरेड
एउटी ३२ वर्षीया पूर्वलडाकुले वर्षौ बिताएको नारकिय जीवन अनि कस्टकर मृत्युका बारेमा खै-खबर नगर्ने उग्र माओवादी कार्यकर्ता यतिबेला प्रकाश सपुतको ‘पिर’ले पीरोलिएका छन्। उतिबेलाका लडाकुको अवस्थाका बारेमा पूर्ण अनभिज्ञ उनिहरुलाई गितका दृष्यले पोलेको छ।
होली अघिको ओली ‘रङ्ग’
अब त उनले डाडाँकाडाँका हरियालीलाई पनि प्रश्न उठाउँने होलान्?, ‘सामाजिक संन्जालमा एक पाठकलले व्यंग गरेका छन्, ‘हरिया चस्माका पनि विरोध होला।’
महिला तथा सज्जन बृन्द
गर्भदेखि सुरु हुने महिला हिंसा पलपलमा भईरहेको छ। सहरका स्तरीय मानिएका अस्पताल र मेरि स्टोपमा दैनिक हुने गर्भपतन मध्य ठूलो हिस्सा भ्रुण पहिचान पछिको हत्या हो। त्यसो त गाउँका सामान्य मेडिकलमा बेचिने बिभिन्न नामका औषधिहरु पनि प्रायः अवैध गर्भपतनका लागि प्रयोग हुन्छन्।
फ्याँकिएका मालाहरू
मालाले पुरिएका नेताका गमक्क अनुहारले उदास बनाउँदै गर्दा मालामा मुस्कुराउँदै गरेका यी मासुम मुहारले निकै मन छोयो।
बप्पी लहरीलाई सोध्न नसकेको गायनको पारिश्रमिक
विशेषत रमाइला प्रकृतिका गीतमा आवाज दिने बप्पी लहरीले एउटा फरक राष्ट्रको त्यो पनि राष्ट्रिय भाव बोकेको गीत गाउन सहजै तयार होलान की नहोलान भन्ने आशंका नउब्जेको पनि होईन।
पहिले हामीचाहिं अग्रगामी हौं भन्ने पुष्टि गर्ने कि?
संसद्लाई मन्त्री चाहिएको छ र मन्त्री हुनेलाई राम्रो मन्त्रालय। नेता–कमरेडहरू योग्यता, क्षमता, समावेशिता र देशको आवश्यकता हेर्नेभन्दा कसले बढी भक्ति दर्शन गर्छ, कसले आफ्नो गुणगानसहित कुरा गर्छ, त्यसलाई टीका लगाइदिइहाल्छन्।
प्रसव वेदनामा एनआरएन– ७ सुँडेनीको सकस
लामो अनिश्चय, दलका केही गुटको उच्च हस्तक्षेप, केही साथीको मनोगत र साँघुरो आकांक्षाका लामो प्रसववेदनामा रहेको एनआरएनले हालै सात सुँडेनी पाएको छ। एक्कासीऔं बैठकको पूर्व सन्ध्यामा यस्तो लाग्दथ्यो कि कौरव र पाण्डव सेना युद्धको अन्तिम तर्खरमा कुरुक्षेत्रमा छन्!
नेपालमा गाँजाबाट समृद्धि सम्भव छ
उनीहरूले गाँजा सम्बन्धी पाठ्यक्रम नै तयार गरेर कलेजहरूमा पढाउन थाले र त्यहाँका विश्वविद्यालयले डिग्री नै दिन थालेका छन्। जसरी सन् १९६०–७० का दशकमा गाँजा सेवन र ओसारपसारमा प्रतिबन्ध लगाउने अभियान चलेको थियो त्यसरी नै अहिले त्यसका ठिक विपरीत प्रतिबन्ध फुकुवा गर्दै औषधिका रूपमा मान्यता दिने अभियान चलेको छ।
दुखिरहने द्वन्द्वको घाउ
गाउँशहर, घरघरै चारैतिर उल्लासपूर्वक भित्रिने ठूला पर्वले खुसीयाली र रौनक त दिन्छ नै तर कहीँ कतै पीडा समेत थप्ने गर्दछ। हुनेखानेका लागि फरक बनिदिने चाडहरूले हुँदा खानेहरूका परिवारलाई भने आपत् निम्त्याउँछ।
गर्भमै असुरक्षित छन् छोरी
एउटै महिलाले छोराको आशमा ६ पटकसम्म गर्भपतन गराएको सुनिन्छ। महिनावारीका समयमा छाउगोठदेखि घरका अँध्यारा कोठामा लुकाउने गरेका घटनाहरू छरपस्टै छन्। छोराको रहरमा गर्भमै तुहिने छोरीका अलिखित कथाबारे राज्य मौन बसिदिँदा आमाको स्वास्थ्य जोखिम पनि उत्तिकै छ।
दशैं कस्तो भो?
दशैं सकिएसँगै नियमित रुपमा कार्यालय खुल्यो। १०/१२ दिनका लागि टाढा भएका साथी र सहपाठीहरुसँग भेट्ने बित्तिक्कै प्रश्न ओइरियो, ‘कस्तो भो दशैं?’
मानसिक समस्याबारे बेलैमा सोचौ
विश्व स्वास्थ्य संगठन अनुसार विश्वमा बर्सेनि ८ लाख व्यक्तिले आत्महत्याको कारणबाट ज्यान गुमाइरहेका छन्। १५ देखि १९ वर्ष उमेर समूहको व्यक्तिहरूको मृत्यु हुने प्रमुख तेस्रो कारण पनि आत्महत्या नै हो।