हो,मैले नदेखेको मेलम्चीकोे भेल बगिरहेको बेला स्माइल गजुरेललाई मेसेज गरेँ । वैदेसिक रोजगारीमा रहनुभएका उहाँले बल्लबल्ल मेसेजको जवाफ दिनुभयो – घर लग्यो । सम्पूर्ण खेत लग्यो । मेलम्चीको ड्याम फुटेर नदी १ किमीमाथि आयो। असम्भव हदभन्दा माथि आयो। घरबार, खेतबारीविहीन बनायो। बल्लतल्ल भूकम्पपछि घर बनाएको १ वर्ष पनि कटेन। जोगी बनायो। हालसम्मका सम्पत्ति जग्गाजमिन सकियो। सय मुरी धान फल्ने खेत तथा घर पानीमा बगे।
नियमित पारिश्रमिक नदिने, जुनसुकै बेला पनि निकाल्ने जस्ता असुरक्षित तरिकाले श्रममा लाग्न बाध्य छन् नारीहरू । “यौनदासीको रूपमा आफूलाई सुम्पनुपर्ने जस्ता बाध्यात्मक अवस्था सिर्जना भई महिला तथा कामदारका न्यूनतम मानव अधिकारको गम्भीर उल्लङ्घन भइरहेको, प्रायः क्याबिनमा अ“ध्यारो, चिसो, हावा र सूर्यको प्रकाश नछिर्ने खालका हुने एवं ग्राहकस“ग धूमपान, मद्यपानबाट समेत पीडित हुनुपर्ने अवस्था”, अध्ययन प्रतिवेदनमा उल्लेख छ— “यस्तो अवस्थाले स्वास्थ्यसमेत बिग्रिएको छ ।”
कुनै समय थियो भाइभाइ आफू आफैैंमा डराउँथे, स्कुल पढ्न भनी हिँडेको नाबालक बच्चा हराउँथे।काख रित्याइयो सिन्दुर मेटाइयो सिउँदोको,पार्टीको आदेश हो भन्दै सात जँघार तराउँथे।ऐय्या– आत्था भन्दै तड्पी अन्धाधुन्दा गोली चल्दा,कोही भने हानाहान नछोड भन्दै कराउँथे।
वर्षाका भलमा बगेर किन हो, चिन्ता छ बाढी हुने झुप्राका पनि छन् अनाथ विचरा, बग्लान् भनेझैं हुने आजै रात ठुलै विपत्ति हुन गो, चम्केर सौदामिनी जेजे हो सब नै सहन्छु अब ता, राखेँ मनैमा हरि।
उकाली चढ्दै ओराली झर्दै, पुगिने ठाउँमा, सिरसिरे बतास त्यो चिसो पानी, पाइन्छ गाँउमा।खेतको धान बारीको सब्जी , टिपेर ल्याएको, भुटेका मकै साँधेको गुन्द्रुक, खाजामा खाएको। बितेका दिन फर्केर हेर्दा, आनन्द यो मन, चतुरे बजार मान्छेको हजार, रमाइला ती दिन।
रातभरि प्याकमाथि प्याक थप्दै एउटा हातमा सेकुवा अनि अर्काै हातले गिलास च्याप्दै अरूलाई तथानाम गाली गर्ने अनि म मात्रै राम्रो छु दुनियाँसारा बेकार भन्ने सोच बिहानीको झिसमिसेसँगै एकैपटक कता बिलाई जान्छ होला । ओहो बडो अचम्मको कुरा रातभरको नशा उत्रिन नपाउँदै बिहान उठेर भगवानसामु एक अनजान बन्दै कसरी प्रस्तुत हुन सक्छ यो मान्छेको जात ।
आसेपासेलाई संगठित गर्दै पद र प्रतिष्ठाको दुरुपयोग गर्दै राज्य ढिकुटीको दोहन गर्दै गरिव–दुखीमाथि शोषण गर्दै मतमा मात्तिएर श्रावमा लठ्ठिएर औकात देखाउँदै आउँछ कस्तो यो रक्सी आज किन भा’छ यति धेरै सस्तो।
तपाईको कामदारले ५० सेन्ट भनेकाले तपाईले कम गरिदिनुहुन्छ भनेर पो अनुरोध गरेको भनेर उसले आफ्नो कुरा दोह्रायो । त्यसपछि ती किताब पसलका मालिकले उत्तर दिंदै भने ५० सेन्ट पुस्तकको मोल हो अनि १० सेन्ट मेरो समयको मूल्य हो । तपाईंले जति अबेला गर्नुहुन्छ, जति मेरो समय लिनुहुन्छ जति ढिला गर्नुहुन्छ, यसको मूल्य त्यति नै बढेर उक्त रकम यसै पुस्तकमा थपिएर जान्छ भनेर प्रष्ट पारिदिए । त्यसपछि उक्त विद्यार्थीले बाध्य भएर साहूजीले भने बमोजिमको ६० सेन्ट तिरेर उक्त पुस्तक किने । समयको महत्व र मूल्य बताउने पसलका मालिक थिए बेन्जामिन फ्रेंकलिन । जो पछि गएर अमेरिकाका प्रख्यात आविष्कारक, राजनीतिज्ञ तथा दार्शनिक बने।
साथीसंँगी सबको भने कापी –कलम हुने, आफूचाहिँ कापी–कलम नभएर रुने। संसारकै प्यारो बाबा पाएको छु मेरै, मलाई पुग्ने कापी–कलम किन्दिनुस् न धेरै।
अझै सरकार छ रे हेलिकप्टर घुम्छ, कठै! कति मान्छे मरे हेलिकप्टर घुम्छ। भाको सम्पत्ति सकियो घरखेत सकियो,कहानी हो कि कथा अरे हेलिकप्टर घुम्छ। निरन्तर बाढी तथा पहिरो रातभरि, कति भयवाह तरे हेलिकप्टर घुम्छ।
शम्भोलाई ठट्ठाको भावमा देखेर नन्दीले भने, ‘मनुवाले मेरा सन्तानलाई त के आफ्ना कुटुम्बलाई समेत भोकलाग्दा खाना र तिर्खालाग्दा पानी दिंदा रहेनछन्। त्यसैले शौचालयको व्यवस्था पनि नगरेका रे। भएकामा पनि आफ्नै सुखसुविधाका लागि दस्तुर लिंदारहेछन्। त्यही भएर पुनः आफ्नो स्वरूपमा आई मैले लघुशंका गर्नु परेको थियो प्रभु।’
लाउँछु बैना पिरतीमा दिन्नौ भने घात, आज भारी बर्साद भो सँगै परेको रात। खहरे यो उर्लिरह्यो, पीडा जिन्दगीको , वर्षौं लाग्छ हृदयका सकिनलाई बात।
