जो जससँग सम्बन्ध छ
२०४६ र २०६२–६३ को आन्दोलनमा जति नागरिकको ज्यान गयो त्यसयता त्योभन्दा बढी संख्यामा नागरिककै ज्यान जानुमा मूलधारका दल जिम्मेवार छन्।
१४ जेष्ठ २०७७ बुधबार
अबको विकल्प: सामुदायिक नेतृत्व
जसपा पनि पहिलो नेता महन्थ ठाकुर (मैथिल बाहुन), दोस्रो नेता पं. बाबुराम भट्टराई रहने भएपछि त्यो पनि नेकपा र कांग्रेस भन्दा पृथक दल बन्ने सम्भावना टरेरै गएको छ।
आर्थिक समुन्द्र मन्थन
यसबखत प्याच–अपरेसन (टालटुले काम) ले विद्यमान चुनौतीसँग जुध्न कठिन छ। त्यसैले निर्मम सोच र पक्का योजनाको खाँचो छ।
लकडाउन खोल्ने गृहकार्यमा लागौँ
ओखती/भ्याक्सिन बनाउने कार्य सोचेअनुरूप सम्पन्न हुँदा वा नहुँदाको दुवै अवस्थामा कम्तीमा डेढ दुई वर्ष लाग्ने निश्चित छ। त्यतिबेलासम्म लकडाउनमा रहन सक्ने न राष्ट्रिय, न त अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितिले नै हामीलाई सहयोग पु-याउनेछ।
खाद्यमा आत्मनिर्भरता: बजेटको संकल्प
कोरोना महामारी र विदेशी थिचोमिचोविरुद्ध जुन राष्ट्रिय एकता देखियो त्यस्तै एकता र अठोट देशलाई खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बनाउन चाहिएको छ।
कृषकका आफ्नै समस्या
देशमा पछिल्लो ५ वर्षयता भयंकर घटना भए। भुइँचालो आयो।फेरि दक्षिणतर्फ नाकाबन्दी भयो।हामी सबै नेपालीले यी समस्या सहनै पर्यो।
नेपाली नक्साको कथा
नेपाल ज्ञानी भएर काली र महाकाली आधामा चित्त बुझाएर आएको छ तैपनि भारत लखेट्न खोज्छ। यो कहाँको के नीति हो ?
गरिब र उत्पादनमुखी बजेटको खाँचो
आगामी बजेट लोकतन्त्रको लडाइँमा सधैँ अगाडि तर प्रतिफल पाउने कार्यमा पछाडि परेका वर्ग समेटिने गरी कृषि, रोजगारी र गरिबकेन्द्रित कार्यक्रमका रूपमा आउन आवश्यक छ।
अनुसन्धान भन्छन्: कोरोनाको स्रोत चमेरो
बेनको अनुसन्धान भन्छ : बितेको दसकमा एसिया, युरोप, अफ्रिका र अमेरिकाका विभिन्न किसिमका चमेराका प्रजातिमा असंख्य कोरोना विषाणु भेटिएका छन्।
महामारीमा मानसिक असर
जिम्मेवार मिडियाले यति हजार, उति हजार मानिस मरे भन्ने भन्दा ठूलो संख्यामा संक्रमणबाट निको भएका खबरलाई महत्व दिने हो भने आम नागरिकको आत्मबल उच्च बन्छ।
साढे १३ खर्बभन्दा बढीको बजेट स्रोतले थेग्दैन
बजेटमा कोरोनाको परीक्षण, उपचार, पोषण, स्वास्थ्य पूर्वाधार, कृषि, शिक्षा, रोजगारी सिर्जना, स्वच्छ ऊर्जा, डिजिटलाइजेसनलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ।
कोरोना लडाइँमा स्थानीय सरकार
विश्वलाई नै अस्तव्यस्त बनाइरहेको कोभिड–१९ले नेपालमा पनि आफ्नो भयानक रूप देखाउन थालिसकेको छ।
विश्वधर्म किन?
कोरोनाभाइरसले मानिसको धेरै नाश गरेको छ। तर एउटा कुरामा यसले सकारात्मक सन्देश दिएको छ। त्यो हो मानिस आआफ्ना देशमा बाँडिएर बसेता पनि मानिस जाति एउटै हो। हुन त भूमण्डलीकरणले विश्वलाई एउटै गाँठोमा बाँधिरहेको छ तर आजसम्म मानिस आआफ्नो राष्ट्रिय स्वार्थमा लागेका थिए।
खुसी खोज्ने मनहरू
पटकपटक भारतले नाकाबन्दी गर्दा, नेपाल र नेपालीलाई सताउँदा र उसको कमैया ठान्दा नेपाली युवा पुस्तामा नवीन चेतना आएको छ।
अनलाइन कक्षा र सामुदायिक विद्यालयको अवस्था
आधारभूत आवश्यकता अभिभावक, विद्यालय वा राज्यबाट उपलब्ध गराउन सकिन्छ भने आजका दिनमा अनलाइन कक्षा अति नै प्रभावकारी हुनेछ।त्यसबेला हाम्रा सामुदायिक विद्यालय पनि अनलाइन कक्षा सञ्चालन गर्न पछि पर्ने छैनन् ।
-480x320-wm.jpg)
नेपालमा कोरोनाको टनेला र ह्याट्रिक
सरकारले पिसिआर परीक्षणको दायरा बढाउने काम भने गर्न नसकेकै हो । जसरी सरकारले भारतसँगको खुला सिमानाबाट रातारात नेपाल प्रवेश गर्नेहरुलाई रोक्न सकेको थिएन । स्वदेश फर्कन चाहनेहरुलाई देशभित्र ल्याएर क्वारेन्टिनमा प्रभावकारी रुपमा राख्नबाट पनि सरकार चुकेकै हो । त्यसैले त आज देशभित्र कोरोना संक्रमण भयावह बन्ने अमूर्त तस्बिर देखा परेको छ
सर्वत्र पूजनीय शनि देवता
भारतमा भने धुमधामसँग विभिन्न ठाउँमा शनिको पूजापाठ गरी शनिको मन्दिरमा हजारौं भक्तजनले शनिजयन्ती मनाउँछन् । नेपालमा शनि जयन्ती नमनाए पनि हरेक हप्ता शनिबारका दिन विभिन्न देवस्थल र विभिन्न स्थानमा रहेका पिपलको बोटमा जल चढाई शनिदेवलाई मान्ने गर्छन् ।
‘मङ्गलमान’ मा प्रतिविम्बित युगकवि सिद्धिचरण
युगौँयुगदेखि नेपाली समाजले यसको समूल अन्त्य चाहेको छ र त्यही समाजले यसलाई संरक्षण पनि गरिरहेको छ। यस्तो विकराल घडीमा मङ्गलमानले उठाएको छुवाछुत अन्त्यको आवाज नै कविको आवाज हो।
प्रकृतिमा आधारित समाधान खोजौँ
जलवायु परिवर्तन र कोभिड–१९ बीचको अन्तरसम्बन्ध त अझै परिभाषित भइसकेको छैन तर जलवायु परिवर्तन र कोभिड–१९ को बीचमा सम्बन्ध नै छैन भन्न सक्ने अवस्था पनि छैन।
‘साम्राज्यवादी अतिक्रमणविरुद्ध उभिनुपर्छ’
सन् १९६६ मा पेइचिङमा आयोजित अफ्रो–एसियाली लेखन सम्मेलनमा श्रेष्ठले भनेका थिए, ‘ठूला शक्तिशाली मुलुक तथा साम्राज्यवादी उपनिवेशवादीहरूबाट हुने अतिक्रमण तथा हस्तक्षेपको विरोधमा उभिनु र कराउनुपर्छ।’
राहत वितरण : कसरी चिन्ने गरिब ?
थुप्रै विधि छन्, जसका आधारमा कुन वस्ती कहाँ छन् र त्यहाँ के–कस्ता सेवा÷सुविधा पुगेका छन् र गरिब कति छन् भन्ने कुरा सहभागितामूलक तरिकाले पत्ता लगाउन सकिन्छ।
भारतीय मिडिया भ्रमका सौदागर
भारतीय मिडिया भनेपछि धेरै कुरा भन्नै पर्दैन। अझ त्यसमा पनि त्यहाँका टेलिभिजन, मिडियालाई बद्नाम गराउने मामलामा एक नम्वर भन्दा पनि अघि कुनैं अंक भए त्यसमा पुग्न चाहन्छ। अहिले भारतीय न्यूज च्यानल खोलियो भने पहिलो पटक हेर्ने मानिसलाई त्यो कुनै ‘सर्कस’ को न्यारेसन हो वा समाचार छुट्याउन मुस्किल पर्छ।
बजेटमा समावेश हुनैपर्ने पक्ष
लकडाउनअघि विकास बजेट करिव २५ प्रतिशत खर्च भएको र राजस्व ५० प्रतिशत मात्र उठेको अवस्थामा अर्थतन्त्र सन्तुलित हुने गरी आगामी बजेट घोषणा गर्नु ठूलै चुनौती छ।
बन्दाबन्दी नहोस् फन्दाफन्दी
सुरक्षा फौजले लगाउने बर्दीले कोभिड–१९ नामक भाइरस पटक्कै डराउने छैन। यसरी संक्रमित भएर ठूलो संख्यामा सुरक्षा फौज बस्नुप-यो भने झन संकट आउनेछ।