राष्ट्र भत्काउने खेल
डेमोक्रेसीको डमरु बजाउनेहरूमध्ये धेरैजसोको चरित्र सर्वाधिकारवादी देखिन्छ भन्ने केही विश्लेषकले यो प्रवृत्ति निरंकुश नै हो भनेका छन्। उनीहरू भन्छन्–“तसर्थ, शब्दमा भरोसा गर्न सकिने अवस्था छैन।”
२४ मंसिर २०७९ शनिबार
महिला गरिमा अहिंसात्मक समाजको परिचय
आखिर बच्चाबाट नै यस्तो अरूलाई होच्याउने, तुलना गर्ने र प्रतिस्पर्धाको भावना बच्चाले कहाँबाट सिक्छन् त ? परिवारकै कुराकानी र व्यवहारबाट पो हो कि ? हामी सजग भएका छौँ, हजुरले मेरो छोरालाई भेटेर ठीक गर्नुभयो।
क्रान्ति, शान्ति र राष्ट्रगानको महिना
नेपालको राजनीतिक इतिहासमा मंसिर महिना अथवा जाडो याममा केही उथलपुथल भएर शान्तिपूर्ण समाज निर्माण पनि सम्पन्न भए। अर्काेतिर राजनीतिक सरगर्मी सय डिग्रीको उकालो चढ्दैछ।
हिंसा न्यूनीकरण: नीतिनियमदेखि व्यवहारसम्म
संयुक्त राष्ट्रसंघबाट सन् १९७९ मा पारित महिलाविरुद्ध हुने सबै प्रकारका भेदभाव उन्मूलन गर्ने महासन्धि अनुमोदन गरी कतिपय व्यवस्थाको पालना पनि हुँदै आएका छन्।
माननीय सदस्यहरू खबरदार !
२०७९ को चुनावमार्फत मतदाताले एउटा पक्ष कांग्रेसले र अर्काे पक्षलाई एमालेले नेतृत्व गर्ने गरी दुई दलीय व्यवस्थाको पक्षमा जबर्जस्त मोहर लगाइदिएका छन्।
प्रतिजैविक सहनशील जीवाणुको बिगबिगी
पेन्सिलिनको आविष्कारपछि क्रमशः जीवाणु मार्ने वा तिनको वंशवृद्धिमा अवरोध पुर्याउने क्षमता भएका विभिन्नखाले जीवाणुविरुद्ध प्रयोग गर्न सकिने प्रतिजैविक एन्टिबायोटिकहरूको क्रमशः आविष्कार भएका छन्।
मेस्सी र मेस्सीहरूको अवकाश
लामो समयदेखि खेलजगत्मा जादूगरको छाप बनाउन सफल लोकप्रिय अर्जेन्टिनी कप्तान लियोनल मेस्सीले यसपटक चलिरहेको विश्व कपमा आशातित भूमिका निर्वाह गर्न सक्दैनन् कि भनेर उनको नेतृत्वको टिमलाई माया गर्ने संसारभरका खेलप्रेमीहरू निराश थिए।
राजनीतिमुक्त कर्मचारीतन्त्र
आफ्नो नीतिबारे दल स्पष्ट नहुने र हरेक व्यक्तिलाई कार्यकर्ता देख्ने रोगले नेपाली राजनीति ग्रस्त छ। यसैले नोकरशाहीतन्त्रमा मात्र होइन, शिक्षा, न्याय, प्रहरी र सेनामा समेत प्रत्यक्ष र परोक्षरूपमा दलले आफ्ना भातृ सङ्गठनहरू राख्ने गरेका छन्।
उत्साहहीन निर्वाचनका सन्देश
कांग्रेसले अहिले पाएको सिट र मत संख्या पनि लोकतान्त्रिक मतदाता विकल्पहीन बनेकाले हो। भरपर्दो विकल्प प्रस्तुत भएको भए कांग्रेस अहिलेको भारतीय कांग्रेस जस्तै हालतमा पुग्ने थियो।
वैदेशिक शिक्षामा खर्च
बढ्दो बैदेशिक शिक्षामा हुने खर्चले राज्यको अर्थव्यवस्थालाई दुई तवरले प्रतिकूल असर पार्ने देखिन्छ।
सुकुमबासी कि हुकुमबासी?
अहिले सुकुमबासीविरुद्ध खासगरी सामाजिक सञ्जालमा देखिने ‘खुच्युउँ...’ ले महानगर प्रमुखलाई केही क्षणको न्यानो त देला तर यसले कालान्तरमा निम्त्याउने भनेको विद्रोह नै हो। अहिलेलाई यति बुझे पुग्छ।
आमनिर्वाचनपछिको प्रतिनिधिसभा
सरकार विघटन भैरहने स्थिति रहिरह्यो भने त्यसले देश र जनता कसैको पनि भलाइ गर्दैन। सबैतिर अस्थिरता बढ्दै जानेछ। यस स्थितिमा भरपर्दा, महत्वपूर्ण र दीर्घकालीन कार्यहरू कार्यान्वयन हुन सक्ने छैनन्। यसप्रति सबैले समयमा नै सचेत हुन आवश्यक छ।
इच्छाशक्ति भएमा सुकुम्वासी समस्या समाधान गर्न सकिन्छ
सुकुम्वासी बस्तीमा बसेर समय अन्तरालमा घरजग्गा जोडिसकेका परिवारलाई अब सुकुम्वासी मान्ने कि नमान्ने भन्ने नै मूल मुद्दा बनेको छ।
‘खेलाडी’ जस्तै नेता
ओलीलाई नेइमारसँग दाजेका खरेलले प्रचण्डलाई भने स्पेनका रामोससँग दाज्न पुगे। ‘रामोस पहिला रोनाल्डोसँग मिलेर मेसीलाई खुबै फल हान्थे,’ उनले भने, ‘त्यही रामोस अहिले पिएसजी क्लबमा बसेर मेसीसँगै मिलेर फुटबल खेल्छन्।’ पहिला ओलीसँग मिलेर देउवालाई माथ गरेका प्रचण्ड अहिले देउवासँगै मिलेर सरकार चलाउने तयारी गर्दा स्पेनका रामोसको झल्को आएको उनी बताउँछन्।
नेपाल–सिक्किम युद्ध र चैनपुरको मेजर पाटी
लेखकले सिक्किम पुगेर त्यहाँका इतिहासकार र राजनैतिक नेतासँगको वार्तालाप र त्यहाँ छापिएका पुराना नक्सासमेत हेरेर यी कुरा मनन गरेको हो।
सामाजिक सञ्जालमा आफूलाई कति देखाउने ?
‘मैले मेरो आफ्नो व्यक्तिगत छविलाई नग्न पारेर कमेन्ट र लाइक लिनु आफैलाई मूर्खता लाग्यो,’ आरती शर्मा भन्छिन्। त्यसपछि मैले नचाहिने तस्बिर कहिल्यै पनि पोस्ट गरिनँ।
मानसिक विकास र बुद्ध धर्म
यो संसारमा ‘बुद्धम् शरणम् गच्छामि’ भन्नेहरू कति होलान् ? अरबौंको संख्यामा पुगिसके होलान् सायद। तर कतिजना मानिसलाई भगवान् बुद्धले शरण दिनुभयो होला ? मैले यो कुरा किन उल्लेख गरेको हो भने बुद्धले आफ्नो शरणमा आऊ भनेर कहाँ भन्नुभएको छ ? बुद्धले त कसैको शरणमा जानुपर्दैन, शरणमा जाने हो भने आफ्नै शरणमा बस भन्नुभएको छ।
सत्य र मिथ्याको द्वन्द्व
मतदाताको कन्चटमा खुकुरी र बन्दूक तेस्र्याएर वा बुथ क्याप्चर गरेर त्यसैलाई “जनादेश” भन्न थालियो। हुलहुज्जत गर्दै हजारौँको हत्या गर्नेहरू “जनवादी” भए ।
विश्व कप सिन्ड्रोम
विश्व कपको कारण हुने बजारको बहुलठ्ठीपना तत्काल बिलाइहाल्ने देखिँदैन। यसको कारण फुटबलप्रेमीहरू आफूले जुनसुकै टोलीलाई समर्थन गरे पनि र टोलीहरू जतिसुकै सफल भए पनि दीर्घकालमा उनीहरू सबै अवश्यमेव पराजित हुनेछन् भन्ने निर्विवाद तथ्य मान्न कहिल्यै तयार हुँदैनन्।
निर्वाचन परिणामको सन्देश
ठूला दलहरूले ‘प्रतिगामी शक्ति’ को हाउगुजीको बहानामा जनतासमक्ष एक्लाएक्लै प्रतिस्पर्धा गर्ने सामथ्र्य देखाउन नसकी गठबन्धनका नाममा उम्मेद्वारीमै भागबन्डा गरेर निर्वाचनमा गए। प्रमुख दलहरूभित्र ‘प्रतिगामी शक्ति’ को खतरा देखाएर गणतन्त्रको औचित्य स्थापित गर्न पनि खोजियो।
शून्य कोभिड नीतिबाट बहिगर्मन जटिल
चीनको गत चार दशकको आर्थिक सुधार र खुलापनको नीति यो प्रसंगमा पनि सान्दर्भिक देखिन्छ। अर्थतन्त्रलाई एकैपटक बाह्यरूपमा खुला गर्नुको साटो चीनले देशका प्रमुख ४ सहरलाई आर्थिक क्षेत्र भनेर छुट्याएर यो अभियानलाई अगाडि बढाएको थियो।
लैंगिक हिंसाको धार्मिक स्रोत
करिब १ सय वर्षअघिसम्म सती प्रथाले गाँजेको हाम्रो सामाजिक सांस्कृतिक इतिहास आफैँमा लिंगभेदी छ। त्यसका लागि कुनै तथ्य प्रमाण खोजिरहन पर्दैन।
घन्टी, हर्न र ढकियाको आकर्षण
राजनीतिमा लागेर नीति निर्माण तहसम्म पुग्ने हुटहुटी त युवाहरूको मन मस्तिष्कमा स्थानीय चुनावले नै जगाइदिएको हो।
प्लास्टिक प्रयोगले पार्ने असर
एउटै परिवारको भए पनि बोतल, झोला, झ्याल, ढोका, फोनको स्क्रिन, पाइप तथा कारको बडी बनाउन प्रयोग गरिएका प्लास्टिक रासायनिक तथा भौतिक दुवै हिसाबले फरक फरक हुन।