नागरिकताको विषयमा मुलुकको सर्वोपरि हित विपरीत जानेगरी ऐन तर्जुमा गर्ने प्रधानमन्त्री देउवा र गृहमन्त्री खाँड अग्रपङ्तिमा देखिए तापनि देशमाथि हाकाहाकी घात हुने नीति समात्नेमा माओवादीका प्रमुख दाहाल लगायत अन्य घटकका सञ्चालकहरूको समेत मिलेमतो रहेको बुझ्न कठिन छैन।
एकातिर हामीसामु जनावर जोगाउनुपर्ने आवश्यकता छ भने अर्कोतिर उत्पादन खाइदिने पीडाबाट किसानलाई राहत दिनु पनि छ। जसका लागि राज्यले अन्य जंगली जनावर तथा बाँदर व्यवस्थापन गरी यो समस्याबाट किसानलाई मुक्ति दिलाउन जरुरी छ।
हाम्रो बाह्य रूप भारतीय, पाकिस्तानी, बङ्गलादेशी अथवा धेरै देशका मान्छेसँग मिल्छ तर हामी ती सबैभन्दा फरक छौं किनभने हाम्रो भाषा, संस्कार–संस्कृति, चाडपर्व, रीतिरिवाज आफ्नै प्रकारका छन्। त्यसैले हाम्रो पहिचानमा हाम्रा चाडपर्वहरूको भूमिका अहम् छ।
राजा महेन्द्रले मधेसमा उद्योग खोल्नुअघि त्यहाँका मानिस रोजगारीका लागि भारतीय सहरहरूमा जान्थे। ती उद्योग खुलेसँगै नेपाली श्रमिकहरूले मात्र काम पाएका थिएनन्, किसानहरूको समेत जीवनस्तरमा आमूल परिवर्तन आएको थियो।
दीपककुमार कार्कीको कार्यकालमा का.मु. कै हैसियतमा परिषद् र आयोगको अध्यक्षता गर्ने र त्यसपछिको तेस्रो वरियताक्रमको व्यक्तिले अनधिकृतरूपमा वरिष्टतम् न्यायाधीशको हैसियत ग्रहण गरी न्यायपालिकालाई दीर्घकालीन असर पार्नेखालका निर्णयहरू भए गराइए ।
गठबन्धन राष्ट्रपतिलाई प्रमुख प्रतिपक्षी दलको पृष्ठपोषण गरेको आरोप लगाइरहेको छ तर यिनीहरूले के बुझेका छैनन् भने राष्ट्रपति कुनै दलको त के कुरा व्यक्ति पनि होइनन्, संस्था हुन्। हाम्रो संविधानले त्यही व्याख्या गरेको छ।
कानुनले नै मोहीबापत कमाएको जग्गामा आधा हिस्सा लाग्ने व्यवस्था गरेको छ। तर जमिनदारहरू केही हजार दिएर मिलाउने प्रयास गर्छन्।
सुरक्षा र सुविधा खोसिएर पनि बालुवाटारमा टिकिरहनु चोलेन्द्रशमशेरको हिम्मत वा निरीहता नैतिक प्रश्न बनेको छ।
बिपीले एकपटक हामीस“गको भेटमा भन्नुभएको थियो– नेतृत्वपंक्तिले गलत गरिरह“दा पनि टुलुटुलु हेर्ने कार्यकर्ता कि उनका चरम अवसरवादी हुन् कि त उनका दास हुन्।
एकातिर संविधानले उल्लेख गरेअनुसार दलित समुदायका लागि जनसङ्ख्याका आधारमा सेवा÷सुविधा अपर्याप्त छन् भने अर्कोतिर सीमित सुविधा प्राप्तिमा पनि मधेसी दलित पाखा पारिएका छन्।
गीता अर्थात् श्रीमद्भगवद्गीता विश्व प्रसिद्ध ग्रन्थ हो। महाभारतको मुटु हो। मानव जीवनको दर्पण हो। वेद र उपनिषद्को सार हो।
देशमा राजनीतिक अस्थिरता र संकटकाल अन्त्य भए पनि उपभोक्ता अधिकार पनि कुण्ठित हुनबाट कम भएको छैन। कुनै बहानामा फाइदा उठाउँदै बजारमा दैनिक उपभोग्य वस्तुका कृत्रिम अभाव र बढी मूल्य लिने प्रवृत्तिमा कमी भएको छैन।
संविधानसभाबाट जारी भएको नयाँ संविधानलाई दक्षिणी छिमेकीले अहिलेसम्म स्वागत गरेको छैन। बरु त्यसको चिरहरणका लागि विभिन्न व्यक्ति र निकायलाई प्रयोग गर्दै आएको उसले नागरिकता विधेयक प्रमाणीकरण नगर्न राष्ट्रपतिलाई पनि प्रयोग गरेको त होइन?
२०५२ सालको माओवादी आन्दोलन र २०६२/६३ पश्चातका मधेस आन्दोलन लगायतका आन्दोलन केवल सत्ता परिवर्तन र शक्ति पुनर्वितरणका लागि गरिएको प्रतिकारमात्र थियो भन्ने आन्दोलन कारी पक्षको काँचुली फेराइले प्रष्ट पारेकै छ।
बाढीले हामीलाई मात्र बर्बाद गरेको छैन। भारतसमेतलाई सालसालै धेरै नोक्सान पुर्याइरहेको छ। बुँद बुँदले बाढी ल्याउँछ भने सो पानीको बुँदलाई खहरे खोलाको माध्यमबाट पोखरी वा जलाशयमा जम्मा गरे बाढीबाट हुने नोक्सानीबाट पनि बाँचिन्छ।
संसद्को बैठक–मञ्चबाट संविधान दिवस मनाउने आवश्यकताको सद्बुद्धि राज्यका कर्णधारहरूमा यसपालि पनि देखिएन।
अबको निकास भनेको संविधानमै संशोधन गरी न्यायपालिकाको पुनर्संरचना गरी सर्वोच्च, उच्च र जिल्ला अदालतमा जुनसुकै तरिकाले नियुक्त भएका सबै न्यायाधीशलाई हटाइ योग्यतम् र क्षमतावान् व्यक्तिहरूको पुनर्नियुक्ति गरी औसत र अयोग्य व्यक्तिहरूलाई बिदा गर्न सके न्यायपालिकाको साख जोखिन्छ।
इन्टरनेटको पहुँच भएको स्थानमा रहेर सामाजिक सञ्जालमा नबाँधिएका मानिस पाउन कठिन छ।
सयकडौँ राष्ट्रिय सरोकारका जल्दाबल्दा समस्याबारे संयुक्तरूपमा यिनले कुनै दिन एक घन्टा खर्चिएका छैनन्। जबकि यिनले गठबन्धनको भागबन्डाका लागि डेढ महिनाभन्दा लामो समयदेखि कुनै दिन त ११–११ घण्टासम्म पनि छलफल चलाउँदै आएका छन्।
समयक्रम र आवश्यकता अनुसार संविधानमा सुधार र परिमार्जन गर्दै जान सकिन्छ। तर, त्यो संसद्मार्फत नै गर्नुपर्छ। यसभन्दा बाहिर जाने अधिकार र छुट राष्ट्राध्यक्षदेखि कसैलाई पनि छैन।
युरोपका विभिन्न मुलुक इतिहासमै पहिलोपटक मौसमका नयाँ रेकर्ड कायम गर्न सफल भएका छन्।
पितृ भएपछि छोराले दिएको अन्नपानीले तृप्त हुने भएकाले पितृ बनेका आफ्ना बाबु आमा र सम्बन्धितहरूका निमित्त श्राद्ध गर्नुपर्ने शास्त्रीय विधान छ।
सरकार अदालतको आदेश विपरित पीडकलाई फाइदा पुर्याउने ऐन संशोधन संसद्मा दर्ता गरेर द्वन्द्व पीडितलाई धोका दिन्छ। संविधानको उद्देश्य विपरित षड्यन्त्रपूर्वक अमुक दल फुटाएर बहुमतको सरकार बनाउँछ। सिसिटिभी फुटेज नष्ट गर्ने आर्थिक अपराधमा मुछिएका व्यक्ति ससम्मान पुनः मन्त्री बन्छन्।
अधिकांश महिला घरमै सुत्केरी हुन्छन्। ‘आखिर किन?’ मैले प्रश्न सोधें। उनीहरूका अनुसार बच्चा पाउने ठाउँ टाढा छ। त्यहाँ पुग्न खोला पनि तर्नुपर्छ। खोला तर्दा भूत लाग्न सक्ने विश्वासले घरैमा बच्चा जन्माउने गरेको उनीहरूले बताए। आमाको ज्यानै जाने अवस्था भयो भने भूत लागे पनि लागोस् भन्दै बल्ल प्रसूति केन्द्रमा लगिने रहेछ।
