कोप-२९ को तितो सत्य
कोप २९ मा नयाँ सामूहिक जलवायु वित्त लक्ष्यसम्बन्धी निर्णय हुन अत्यन्त जरुरी छ। यसमा पहिलो जलवायु वित्तको अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा सहमत परिभाषा तत्काल चाहिएको छ।
कोप २९ मा नयाँ सामूहिक जलवायु वित्त लक्ष्यसम्बन्धी निर्णय हुन अत्यन्त जरुरी छ। यसमा पहिलो जलवायु वित्तको अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा सहमत परिभाषा तत्काल चाहिएको छ।
बालबालिकाको भविष्य निर्माण प्रक्रियाको आरम्भ घरबाटै हुन्छ अनि विद्यालय, वरपरको वातावरण र साथी संगतले ठुलो प्रभाव पार्छ।
मैले भेटेका विदेशी मित्रहरू त्यो बेलाको महोत्सवको भव्यताले हामीलाई बारम्बार भक्तपुर भ्रमणका लागि उक्साइरहन्छ भन्ने गर्छन्।
एम्नेस्टी इन्टरनेसनल नेपाल तथा नेपाल मानव अधिकार संगठनका संस्थापक सदस्य भएकाले पनि मानव अधिकार दमनदाइको प्राथमिकतामा परेको हो।
अजरबैजानको बाकु सहरमा भइरहेको जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी महासन्धिको २९औं बैठकको पहिलो साता खासै उपलब्धिमूलक हुन सकेन।
दमननाथ ढुङ्गानाको नाम लिने बित्तिकै अलि होचो, सदैव हँसिलो, तार्किक र प्रजातन्त्रप्रति सदैव निष्ठा राख्ने व्यक्तित्वको याद आउँछ।
विदेशमा यात्रा गर्दा र नेपालमा ठूला ठूला होटेलमा भ्रमण गर्दा शौचालयको बनावटले मन आकर्षित गर्छ।
सूचना र प्रविधिको तीव्र विकास भइरहेका बेला पनि कर्णालीलाई दूरी र भूगोलका हिसाबले निकै जटिल एवं कठिन क्षेत्रका रूपमा हेर्ने गरिन्छ।
दलित समुदायप्रति होच्याएर बोल्ने प्रवृत्ति जिउँदै छ। दलितलाई कुजात भन्नेलगायतका निम्छरा शब्द प्रयोग गरी गालीगलोज गर्ने मनुवादी चेतको अन्त्य कहिले हुन्छ?
भ्रष्टाचारका सन्दर्भमा विगतदेखि नै थाती रहेका मुद्दामा सरकार उदासीन रहँदा सरकारमाथि पटकपटक अविश्वास सिर्जना हुँदै आएको छ।
समाजमा सेटिङ शब्दलाई अब चतुर र सक्षमको अर्थका रूपमा लिन थालियो। सेटिङमै सरकार, न्यायालय, अर्धन्यायिक निकाय, पुलिस प्रशासन सबै क्षेत्र चले। सेटिङ भए जे पनि गर्न सकिन्छ भन्ने भाष्य तयार भए। समग्र सरोकारवालालाई मिलाउन सक्नेलाई सक्षम सेटिङवाला मानिन थालियो।
विगतको घटना क्रम नियाल्दा पनि भूमिको समस्या समाधान गर्ने भन्दै विभिन्नआयोग बने तर ती आयोगले भूमिको समस्या समाधान गर्न सकेनन्। र, भूमिहीन सुकुमबासीहरू अन्यायमा परि नै रहे।
निजामती सेवालाई समावेशी बनाउने उद्देश्यले थालिएको अभ्यासले आर्थिक वर्ष २०८०÷८१ सम्म १७ वर्ष पार गरेको छ।
नेपालको सर्वाङ्गीण विकासको लागि आवश्यक प्राज्ञिक विशिष्टता, अन्वेषण, आविष्कारका साथै राष्ट्र, राष्ट्रियता, संस्कार, संकृति, समाज र नागरिकप्रति उत्तरदायी एवं प्रभावशाली जनशक्ति उत्पादन गर्ने उद्देश्यले त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना भएको हो
पर्वको समापनमा दाजुभाइबाट सामाचकेवा खेलका माटाका आकृति घुँडामा राखेर फुटाउन लगाउने विधि र उनीहरुलाई मिष्टान्न परिकार ख्वाउने परम्पराले दिदीबहिनी आफ्ना दाजुभाइलाई डाक्न अहिले व्यस्त भएका हुन्।
नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले केही समययता बारम्बार संकटपूर्ण परिस्थितिको सामना गर्नुपर्ने सम्भावित अवस्थाप्रति सचेत गराउने सन्देश दिनुभएको सुनियो।
यतिखेर प्रमुख दलहरू आगामी मंसिर १६ गते हुन गैरहेको उपनिर्वाचनमा आआफ्ना उम्मेद्वारको नाम छनोट प्रक्रियामा छन्।
‘विभाजनले कमजोर भइयो, अब मिल्नुपर्छ’ भन्ने दृष्टिकोणबाट मात्र आजको बहसलाई लिइयो भने एकताको विषय अपुरो हुन पुग्दछ । तसर्थ पूर्वमाओवादी धाराहरूबिचको एकता रूपान्तरण र पुनर्गठनसहितको एकता हुनुपर्दछ ।
रास्वपा पार्टी कुनै नीति, सिद्धान्त र निष्ठाबाट प्रेरित होइन। यसको आफ्नो कुनै सिद्धान्त वा विचार छैन। कुनै राजनीतिक, सामाजिक दर्शनप्रति यो पार्टीको प्रतिबद्धता छैन। यो राजनीतिक विचारबिहीन मानिसको भीड हो।
सार्वजनिक संस्थानको स्थापना राणाकालमा सुरुवात भएको पाइन्छ । वि.सं. १९९३ मा स्थापित विराटनगर जूट मिल नेपालको पहिलो उत्पादनमूलक सार्वजनिक संस्थान हो। तथापि, राणा कालमा सार्वजनिक संस्थानको स्थापनामा खासै चासो देखाएको पाइ“दैन भने राजा महेन्द्रको ध्यान सार्वजनिक संस्थान स्थापनामा गएको पाइन्छ।
‘रूपै राम्रो रुपातालको माथि भिरचोक गाउँ।’ पोखराका विम्ब कविले उनेका शब्दमा सुनिल थापाको सङ्गीत र रजनी रिदम राईले स्वर भरेको यस गीतले नै रुपातालको सुन्दरतालाई झल्काउँछ।
केही मानिसले जटिल विपत्तिबाट आफूलाई छिटो उकास्छ भने कसैका लागि जीवन असहज बन्छ, परिवार नै तहसनहस हुन्छ । ढिलो/चाँडो सबैलाई पर्ने भएकाले भीमकाय समस्याबाट कसरी छिटो उक्सने त भन्ने प्रश्न आमचासोको विषय हो नै।
सुक्खा बन्दरगाहले नेपाल, भारत र तेस्रो मुलुकसँगको ढुवानी खर्चमा तीसदेखि चालीस प्रतिशतसम्म कटौती हुने अपेक्षा गरे पनि त्यत्तिकै प्रतिशत खर्च घटेको देखिँदैन।
हालै प्रकाशित समाचारअनुसार भारतको राजधानी नयाँ दिल्ली वायु प्रदूषित सहरमध्ये विश्वकै पहिलो स्थानमा सूचीकृत भएको छ।