लय गुमाउँदै लोकतन्त्र
लोकतन्त्र हिजो जस्तो रहेन । यसले आफ्नो स्वरप गुमाएको छ । उदार लोकतन्त्रका आधार भत्किएपछि त्यसैभित्रबाट तानाशाही व्यवस्थाको उदय हुन्छ । लोकतन्त्रका नाममा नक्कली लोकतन्त्रको जगजगी त्यसै भएको होइन अहिले ।
११ माघ २०७७ आइतबार
गुणराज लुइँटेल
गुणराज लुइँटेलका लेखहरु :
लोकतन्त्रले तानाशाहबाट कसरी आफूलाई जोगाउँछ ?
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले लोकतन्त्रका आधारभूत मान्यतामा आक्रमण गरेका छन्।गत साता उनले लोकतन्त्रविरुद्ध आक्रमण गरी तानाशाह बन्न गरेको कोसिसलाई त्यहाँको राजनीतिक प्रणालीले असफल तुल्याएको छ। यो घटनाको एउटै पाठ छ– लोकतन्त्रका संस्था बलिया भए भने निर्वाचनबाट आएर तानाशाह बन्न खोज्ने नेताहरूले एक कार्यकाल बिगारे पनि सम्पूर्ण राजनीतिक प्रणालीलाई ध्वस्त पार्न सक्दैनन्।
सन् २०२०: कोरोनाभन्दा राजनीतिक तनावको वर्ष
कोरोना विषाणु संक्रमणले संसारलाई तनावमा पारेको सन् २०२० नेपालीका निम्ति पनि अछुतो रहेन। अझ यो वर्ष कोरोनाले भन्दा बढी राजनीतिक कारणले तनावको वर्ष रह्यो। गत वर्ष यतिबेला चीनको वुहानमा नयाँ भाइरस देखिएको अन्तर्राष्ट्रिय समाचारलाई नेपाली सन्दर्भमा पस्किँदै गर्दा सरकारको ध्यान भने राजनीतिलाई आफूअनुकूल तुल्याउने गतिविधिमा केन्द्रित थियो। यस्तो संक्रमणको अन्तर्राष्ट्रिय चर्चा भइरहेका बेला चीनकै छेउमा उभिएको नेपालको सरकारले कुनै तयारी गर्नुपर्ने आवश्यकता महसुस गर्न सकेन।
-480x320.jpg)
कठै कांग्रेस !
मुलुकको लोकतान्त्रिक परिपाटीको मूल्यलाई बिर्सेर संवैधानिक परिषद्बाट हुने नियुक्ति सिफारिसमा ओलीबाट आउने ‘बक्सिस’प्रति देउवा अति नै अनुग्रहित देखिएका छन् । उनका पार्टीका युवा नेताले भनिरहेका छन्– भोलि आफैँ प्रधानमन्त्री भएर पूरै नियुक्ति गर्नुहोस्, किन यी केही पदका निम्ति लोभ गर्नुहुन्छ ?
अस्थिरतातर्फ अग्रसर
खासमा अर्का अध्यक्ष दाहालमा प्रधानमन्त्री पदका निम्ति लालसा भएको पनि हो तर ओली यी दुवै पद छाड्न तयार भएनन्। यी पद छाड्नुभन्दा राजनीतिक दुर्घटनातर्फ जानु उचित हुन्छ भन्ने उनलाई लागेको देखिन्छ।
के हामीलाई लोकतन्त्र फाप्दैन ?
नेताहरूबीचको बेमेलले लोकतन्त्र नटिक्ने खतरा देखिँदैछ। लोकतन्त्र प्राप्तिका निम्ति आन्दोलन गर्न एक हुन सक्ने तर त्यसलाई विधि र पद्धतिबाट अघि बढाउन नसक्ने स्थिति हाम्रो राष्ट्रिय चरित्र बनिसकेको छ। त्यस्तो हुँदैनथ्यो भने सरकारमा पुगिसकेपछि आफ्नो दलका नेता मात्र होइन, विपक्षीसँग समेत हार्दिकतापूर्ण सम्बन्ध बनाएर काम गर्न सकिन्थ्यो।
चरित्र चित्रण
अहिले सरकार ठीकठाक चलेको भए, विकास निर्माणले गति लिएको भए र आमनागरिकले आशा गर्ने ठाउँ पाएका भए राजावादीका नाममा आन्दोलन हुने थिएनन्।
स्वास्थ्य, सम्बन्ध र सौन्दर्य सिरेटो
विज्ञानका बारेमा समेत धेरैलाई चासो राख्न बाध्य पारेको छ । हामीले जीवनमा सायदै खोपको विकासबारे अहिले जति चासो राखेका थियौँ । खोप बनाउन कति प्रक्रिया हुन्छन् भन्ने थाहा पायौँ हामीले ।
के भयो यस्तो ?
ओलीले आफ्नो दलका यी शीर्ष नेताहरूसँग नियमित परामर्शमा काम गरेका भए कुनै अवरोध आउने थिएन।सबैजना आफूसँगै विगतमा काम गरेका नेता हुन्।उनीहरूसँग सल्लाह गर्दै अगाडि बढेका भए को उनीविरुद्ध जान्थ्यो होला र ?
यसो गरौँ यसपालि
सबैले आफ्ना सामाजिक सञ्जालका भित्तामा वा आफ्नै घरको भित्तामा लेखौँ– कृपया यो वर्षको दसैँमा तपाईँ मेरो घर नआउनुहोला, म पनि आउँदिन।
स्वास्थ्य सवाल
वास्तवमा हाम्रो मुलुकमा डा. गोविन्द केसी र कोरोना संक्रमण दुवैका कारणबाट स्वास्थ्य सेवाबारे गम्भीर बन्न हामी सबैलाई प्रेरणा प्राप्त भएको छ।
अंगभंग संवैधानिक अंग
ठूला मुद्दाले अदालतको मुख देख्नै नपाउने भएका छन्। अख्तियार आफैँले त्यसलाई ढाकछोप गरिदिन्छ।
’कोरोना जितेको होइन, बाँचेर आएँ‘
‘कोरोना संक्रमण हुनुअघि तातो पानी आदि खानेकुरा ठीकै होला तर भइसकेपछि बाफ लिनेबाहेक हर्रोबर्रो वा बेसारपानी खाने भन्ने कुरा बकबास हुन्। राम्रो औषधि उपचारले मात्र हामीलाई बचाउन सक्छ।’
रोबोटिक दुनियाँ भर्चुअल दूरी
‘गुड जब लुइँटेलजी, यही रफ्तारमा दौडिरहनुभयो भने अर्को वर्ष भेट्रानहरूको वल्र्ड च्यापियनसिप ट्रफी तपाईंले हात पार्नु हुनेछ,’ मलाई मख्ख पार्दै जयप्रसाद भन्छ, ‘मैले मेरा साथीहरूसँग फूर्ति साथ तपाईंको यो प्रगति सुनाइरहेको छु।’
