‘भोटो मात्र होइन, मन पनि फाटेको छ’
‘गरिबको फाटेको भोटोचाहिँ कसले हेर्ने होला’, मजदुर राजन सुनुवारले भने, ‘दसैंको मुखमा काम नपाउँदा केटाकेटीको भोटो फेर्न पनि नसकिने अवस्था आएको छ ।’
१५ आश्विन २०७७ बिहीबार
उपेन्द्र लामिछाने
<p>उपेन्द्र लामिछाने २०६१ सालदेखि पत्रकारितामा सक्रिय छन्। नागरिक दैनिकको स्थापनाकालदेखि नै कार्यरत लामिछाने सामाजिक सरोकारका विषयमा दक्षता राख्छन्। </p> <p>facebook : @upendralamichhane</p>उपेन्द्र लामिछानेका लेखहरु :
विदेशबाट फर्कनेकाे क्वारेन्टिन सपना
कोरोनाका कारण रोजगारी गुमाउनुका साथै विभिन्न समस्या भोगेर घर फर्किएका युवाले स्वदेशमै आत्भनिर्भर बन्ने सपना देखेका छन्।
सालिकमा बहादुर शाह
‘उहाँ यहाँबास बसेको हैन, हाम्रो मन–मनमा बस्नुभएको छ,’ संरक्षण समितिका अध्यक्ष नानीकाजी गिरीले भने, ‘नेपाल एकीकरणमा उहाँले पु-याउनुभएको अतुलनीय योगदानको कदर गर्दै दक्षिण ढोकामा सालिक निर्माण गरेकाहौँ।’
‘वनभोजमा समेत रेडियो बोकेर गइन्थ्यो’
सञ्चारका एकपछि अर्को उच्चतम प्रविधिको विकासक्रमसँगै सहरका घरबाट रेडियो लोप भइरहेका छन्। तर उनको घर पृथक् छ। जहाँ रेडियो अहिले पनि आकर्षणकै विषय बनिरहन सकेको छ। कुनै बज्दै गरेका, कुनै थन्काइएका, कुनै सजाइएका– उनको घरमा २०–२२ वटा भन्दा बढी रेडियो छन्।
टोलटोलमा नाचिने नाच मन्दिरमा खुम्चियो
महामारीबाट समाजलाई जोगाउन परम्परादेखि नाचिँदै आएका नवदुर्गा, नीलवाराही, भैरव, महाकालीलगायत नाच यतिबेला आफैं महामारीकै चपेटामा परेका छन्।
सन्तोषको ह्वील चियर बिग्रियो
‘आफैं चल्ने ह्वील चियर भए मैले राम्ररी पढ्न पाउँथे,’ यसपाला कक्षा ७ मा भर्ना भएका उनले भने, ‘पुरानो ह्वील चियरमा निकै समस्या छ।’
टाँगाको घोडा र भारतको पट्टी
कतै हाम्रो सम्बन्ध भारतले दिँदै आएको अनुदानमा लुट्पुटिएको त हैन? भुटेको मकै दिएर मकैबारी हडप्ने जमिन्दारको कथा सार्थक हुन खोजिरहेको त छैन?
मिलेर बढे ‘राजा’ जितिन्छ
‘चेसमा राजनीति र लडाइँ दुवै हुन्छ,’ ८३ वर्षे सूर्यमान ताम्राकार भन्छन, ‘जसले आफ्ना पक्षलाई मिलाएर अघि बढायो उसकै जीत हुन्छ ।’
छुपुमा छुपु...
नेवार समुदायमा देखिने अर्को रौनक खेतका आलीमा लहरै बसेर खाने रोपाइँ भोज पनि हो । आलीको डिलमा बसेर आलुको अचार र पेय पदार्थ खाँदा होस् या मासु–चिउरासँग अइला खाँदा वातावरणमा छुट्टै रौनक हुन्छ ।
किसान ज्यूँदा सम्पदा
बन्दाबन्दीका कारण बन्दा‐तरकारी)को बिजोग भएपछि भक्तपुरका रुकेश ग्वाछा निराश छन् । ‘किसान पनि त ज्युँदा सम्पदा हुन नि,’ सांस्कृतिक सहर भक्तपुरका ग्वाछाले भने, ‘जवसम्म किसानलाई माथी उठाउने काम हुँदैन बाँकी कुराले कुनै अर्थ राख्दैन ।’
सप्रेको गाजर र बिग्रेको बजार
उत्पादन धेरै भए पनि भाउ एकदमै कम भएपछि केही सप्रेको बाली हेरेरै भए पनि खुसी देखिन्छन् त केही बिग्रेको बजार देखेर खिन्न छन् ।
 - Copy-480x320-wm.jpg)
खर्पनदेखि गाडीसम्म
उनका हजुरबा खर्पनमा तरकारी बेच्थे । उनका बुुबाले पनि खर्पनमै तरकारी ओसारे । नगदेश, भक्तपुरका ४९ वर्षे बिकुबहादुर तक्वले चाहिँ साइकल र मोटरसाइकलमा तरकारी बोके । यतिबेला उनका छोरा भने आफ्नै मोटरमा राखेर तरकारी बजारसम्म पु¥याउँछन् ।
मुस्कुराउँछ भक्तपुर
‘अँध्यारो अनुहारले कोरोना भाग्ने हैन,’ हर्षलालले मुस्कुराउँदै भने, ‘दुःखमा पनि हामीले हाँस्न छाडेका छैनौं ।’
घुम्टोभन्दा मास्क जरुरी छ: मण्डल
जनकपुरका लक्ष्मण मण्डलले मिथिला चित्र बनाउन थालेको ३ दशकभन्दा बढी भइसक्यो । डेढ दशकदेखि त उनी काठमाडौंमै बसेर कला बनाउँदै यसको प्रवद्र्धनमा लागेका छन् ।
संस्कृतीले सम्पन्न भक्तपुर
साँघुरा गल्लीमा हाकु पटासीमा सजिएका महिलाका निर्दोष मुस्कान । भादगाउँले टोपीमा सजिएर फलैँचामा वात मार्दै गरेका वृद्धका रहरलाग्दो उन्मुक्त हाँसो । प्राचीन पाटीहरूमा बसेर भजन गाइरहेका वृद्धहरू । र, चर्खा चलाउँदै उनीहरूलाई सुनिरहेका वृद्धाहरू ।