महिला मेलामा उद्यमको उज्यालो
मेलाका आयोजक सबैको आआफ्नै उद्देश्य हुन्छ। उद्देश्यबिनाको मेला भीड मात्र सावित हुन्छ जसले न कुनै सन्देश पस्कन सक्छ न त कुनै ज्ञानगुनकै कुरा बाँड्ने हैसियत राख्छ।
मेलाका आयोजक सबैको आआफ्नै उद्देश्य हुन्छ। उद्देश्यबिनाको मेला भीड मात्र सावित हुन्छ जसले न कुनै सन्देश पस्कन सक्छ न त कुनै ज्ञानगुनकै कुरा बाँड्ने हैसियत राख्छ।
नेपालमा महिला उद्यमशीलता विकासका लागि नीतिगत तथा प्रक्रियागत झमेला प्रशस्त मात्रामा छन्।
इतिहासअनुसार औद्योगिक विकासको सुरुवात १८औँ शताब्दीमा ब्रिटेनबाट भएको र त्यसपछि १९औँ शताब्दीको अन्त्यतिर मात्र अमेरिका, पश्चिम युरोप हुँदै चीन, भारत तथा अन्य देशमा भएको पाइन्छ।
चिन्तामा भुलेकालाई पनि चिन्तनमा लाग्न सक्ने बनाउँछ। अझ भगवानप्रति विश्वास गर्ने र उनलाई खुसी पार्न थरिथरिका फूल चढाउने हामी जस्ता हिन्दुका लागि त फूल झनै सुनमा सुगन्ध जत्तिकै भएकामा शंकै छैन।
महिलामैत्री कानुनको अभाव, महिलालाई उद्यम गर्न हौस्याउने नीतिहरू नबन्नु तथा घरायसी र बाह्य कारणहरूको बन्धनले महिलालाई अझै पनि उद्यमी बन्न बाधा खडा गरिरहेका छन्। त्यसैले पनि उद्यम र महिला एकअर्काका परिचित र सहयात्री बन्न नसकेका हुन्।
दिदीबहिनीले शारीरिक, मानसिक, सामाजिक र आर्थिक चारवटै समस्याबाट जीवन बिताइरहनुभएको छ। अहिले हामी लोकतन्त्र दिवस मनाइरहेका छौं। तर यसका लागि कुर्बानी गर्नेहरूले अझै न्याय पाउन सकेका छैनन्।
छोरा पाए खसी, छोरी पाए फर्सी यो नेपाली समाजमा व्याप्त उखान मात्र होइन, वास्तविकता पनि हो।
‘अर्गानिक होमस्टे’ वास्तवमै नामजस्तै अर्गानिक छ, जहाँ बजारिया र रसायनयुक्त खानेकुरा वर्जित छ। मैदा होइन, जौ, कोदो, मकै, फापर आदिको केक बनाउँछन् चित्रबहादुर। अर्थात् गाउँमै जे फल्छ, त्यसैबाट उपभोक्तालाई मन पर्ने र खोजिने खाद्यसामग्री तयार पार्छन्।
के साँच्चै साविक कर्णालीको सदरमुकाम जुम्ला हाम्रो दिमागमा जबर्जस्ती बसाइए जस्तै निरशरअभावको पर्याय हो त ? भर्खरै चार दिनको जुम्ला बसाइका क्रममा देखिएको/थाहा पाइएको वास्तविकता प्रष्ट्याउनु नै यो लेखको उद्देश्य हो।
कुनै पनि मौद्रिक नीति, आर्थिक नियमावली तथा आवधिक योजना तर्जुमा गर्दा महिला उद्यमी पनि हुन्छन् भन्ने ख्यालै गरिएको पाइन्न।
छोरीहरूका लागि आफ्नै घर पनि सुरक्षित भएन। आफूलाई पूर्ण रूपमा शिक्षित र सम्पन्न दाबी गर्ने परिवारभित्रै त यस्तो घटना हुन्छ भने अलि गरिब, अशिक्षित अनि रुढीग्रस्त परिवारमा के हालत होला?
आमाको बुहारीप्रतिको बुझकीपन देखेर भावविह्वल भएँ। महिलाले महिलाको भावना ठ्याक्कै बुझेको देखेर उहाँप्रति नतमस्तक भएँ। अनि मनमनै सोचें– सबलले जे सोचे पनि अब बाबाआमाको मुख हेर्छु र उहाँहरूकै सेवा गरेर बस्छु। यति दयावान् र बुझकी बाबाआमाको मप्रतिको स्नेहलाई कुनै हालतमा नजरअन्दाज गर्ने छैन।
मेरो एउटै इच्छाचाहिँ पूरा हुन सकिरहेको थिएन–मेरा श्रीमान् अर्थात् जीवनसाथीले मेरो लेख पढेर मलाई नै सुनाउने। यो मात्रै एउटा यस्तो इच्छा थियो, जसले पूरा भएका थुप्रै इच्छालाई पनि ओझेलमा पार्थ्याे । अर्थात्, पूरा हुन बाँकी यो इच्छाले मनलाई दुःखी बनाइरहेको थियो।
‘विवाह भनेको दुई परिवारको मिलन हो। दुई रीतिरिवाजको संयोजन हो। विवाहपछि बिहानै उठेदेखि नसुतेसम्म धेरै कुरा व्यवस्थापन गर्नुपर्ने हुन्छ।