२०७१ सालको साउनमा आएको बाढीपहिरोले सुर्खेतमा एक सय १५ जनाले ज्यान गुमाए। एक हजार ४५ परिवार पूर्ण विस्थापित भए। सरकारी तथ्याङ्क अनुसार छ वर्षको अवधिमा बाढीपीडितका नाममा करिव २५ करोड बढी खर्च भएको छ। गैरसरकारी संस्था र अन्य दाताहरुको सहयोगको लेखाजोखा छैन्। बाढीपीडितका नाममा राज्यले करोडौं खर्च गरेपनि विस्थापितहरुको दैनिकी झनझन कष्टकर बन्दै गएको छ।
गए रातीदेखि परेको भीषण वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोले म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीबजारका ८ घरमा क्षति गरेको छ । बस्तीभन्दा माथिबाट खसेको बाक्लो लेदोसहितको ढुङ्गामाटो पहिरोले बेनी नगरपालिका–७, मंगलाघाटका करिब १० घरमा क्षति पुर्याएको हो । बाढीपहिरोले मङ्गलाघाटका रुद्रबहादुर सुनारको घर तथा जीवन सापकोटाको ग्यारेजमा क्षति गरेको स्थानीय पुष्पा खड्का थापाले बताईन् ।
लिदी पहिरोका गम्भिर पाँच घाइतेलाई नेपाली सेनाको हेलिकप्टरले दुई खेपमा उद्धार गरेर सदरमुकाम चौतारा लगेको छ। अरु १५ घाइते भने गाउँमै छन्। पहिरोमा शरीर दरखरिएका उनीहरुको अवस्था सामान्य नै छ।
नदीसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय कानुनको धारा ७ मा अन्तर्राष्ट्रिय नदी आफ्नो सीमावर्ती क्षेत्रमा प्रयोग गर्ने मुलुकले अर्काे मुलुकलाई हानिनोक्सानी नपुग्ने गरी सावधानी अपनाउनुपर्ने भनी उल्लेख गरिएको छ । तर, भारतले भने यसको बेवास्ता गर्दै सीमा क्षेत्रमा बाँध, तटबन्ध तथा सडक निर्माण गर्ने गरेको छ ।
अविरल वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोबाट क्षतिग्रस्त सडक र सिँचाइका आयोजना मर्मत र पुनर्निर्माणमा पाँच अर्बभन्दा धेरै खर्च लाग्ने भएको छ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशकोराजधानीरहेको धनगढीमा पछिल्ला वर्षमा सामान्य वर्षामा हुँदा पनि डुबानमा पर्ने गरेको छ। डुबानले मुख्यबजारलगायत बस्तीहरू जलमग्न हुन थालेका छन्। सामान्य वर्षातमा पनि नगरवासीले डुबानको सास्ती झेल्नु परेको छ। घरर पसलभित्र पानी पसेर सामान नष्ट हुनुका साथै स्थानीय केही दिन विस्थापित हुनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको छ। शनिबारदेखि अविरल वर्षाले धनगढी जलमग्न भएर यहाँका स्थानीयवासीको बेहाल भएको छ। घरभित्र पानी पसेर विस्थापित भएकाहरूले मनकारीका साथै संघसंस्थाले मेस चलाएर खाना खुवाएका छन्।
बाढीपहिरोले सुदूरपहाडको जनजीवन अस्तव्यस्त बनाएको छ। आइतबाररातिदेखिको अविरल वर्षाका कारण ठाउँठाउँमा गएको पहिरोर नदीहरूमा आएको बाढीले जनजीवन कष्टकर बनाएको हो। बुढीगंगा नदीमा आएको बाढीले बाजुराका बडिमालिका नगरपालिकार गौमुल गाउँपालिकामा ठूूलो क्षति पुु¥याएको छ। घर बग्दा एक महिला बेपत्ता भएकी छन् भने ६३ परिवार विस्थापित भएका छन्।
डोटीको आदर्श गाउँपालिका–१ मा गएराति घर भत्किदा आमा र छोराछोरीसहित चार जनाको मृत्यु भएको छ। चारजना गम्भिर घाइते भएका छन्। आदर्श गाउँपालिका १ खलखडाका लोगे लुहारको घर राति करिब १ बजेतिर भत्किएको हो।
बाढी पहिरोले सुदूर पहाडको जनजीवन अस्तव्यस्त बनाएको छ। ठाउँठाउँमा पहिरो र नदीहरुमा आएको बाढीले जनजीवन अस्तव्यस्त बनाएको हो। आइतबार रातीदेखि परेको अविरल वर्षासँगै बुढीगंगा नदीमा आएको बाढीले बाजुराको बडिमालिका नगरपालिका र गौमुल गाउँपालिकामा ठूलो क्षती पुर्याएको छ। घर बगाउँदा एक महिला बेपता भएकी छन् भने ६३ परिवार बिस्थापित भएका छन्।
आइतबार रातिदेखि परेको अविरल वर्षासँगै बुढीगंगा नदीमा आएको बाढीले बाजुराको मालिका नगरपालिका र गौमुल गाउँपालिकामा ठूूलो क्षति पुु¥याएको छ ।
अविरल वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोबाट क्षतिग्रस्त सडक र सिँचाईका आयोजना मर्मत र पुनर्निर्माणमा पाँच अर्बभन्दा धेरै खर्च लाग्ने भएको छ। क्षतिग्रस्त भएका सडक र सिँचाइका संरचना पुनर्निर्माण गर्न पाँच अर्बभन्दा धेरै खर्च लाग्ने सम्बद्ध कार्यालयले जनाएका छन् । गत असारदेखि आएको बाढी–पहिरोले सबैभन्दा धेरै सिँचाइ र सडकका आयोजना प्रभावित भएका छन्।
धादिङको गजुरी गाउँपालिका–७ किरान्चोकका रामकृष्ण अधिकारीले गत असार अन्तिम साता ४ रोपनी खेतमा धानखेती गरे। धानको बीउ देखि रोपाइसम्म ज्याला लगाएका उनको मेहनत अहिले बगरमा परिणत भएको छ।
यस वर्ष मनसुन सुरु भएता कर्णालीमा ४४ जनाको बाढीपहिरोमा परेर मृत्यु भएको छ। पाँच सयभन्दा बढी परिवार विस्थापित भएका छन्। दर्जनौं बस्ती पहिरोको उच्च जोखिममा छन्। तर प्रदेश सरकारले कर्णालीका बाढीपहिरो प्रभावित क्षेत्रको पहिचान गर्न सकेको छैन। जसले गर्दा अतिप्रभावित क्षेत्रका बासिन्दा बाढीपहिरोको उच्च जोखिममा छन्।
अघिल्लो साताको बुधबार अविरल वर्षापछि कैलालीको भजनी गाउँपालिकाका बस्तीमा बाढी पसेर २ हजारभन्दा बढी परिवारका घर डुबे। एक साता बित्दा पनि पानीको सतह नघटेर ती घर डुबिरहे। एक्कासि बाढी आउँदा हतारहतार भागेर ज्यान जोगाएका उनीहरूले धान, चामल, गहुँलगायत खाद्यान्न लान भ्याएनन्। भण्डारण गरिएको खाद्यान्न नष्ट भयो। लामो डुबानले खेतको धानमा पनि पूर्ण रूपमा क्षति पुग्यो। पानीको सतह घटिसक्दा पनि भजनीवासी खुसी हुन सकिरहेका छैनन्।
सदरमुकाम चरिकोट हुँदै उत्तरको सिंगटी बजारबाट तामाकोसी नदीको किनारै किनार लामावगर पुर्याईएको सडक किनारामा पर्छ गौरीशंकर गाउँपालिका ८ स्थित खारे गाउँको टुनीटार ।
