स्वास्थ्य पूर्वाधार निर्माणमा दबाब
कोरोना भाइरसको महामारी र निजी क्षेत्रले नागरिकप्रति गरेको व्यवहार तथा असहयोगले सरकारी स्वास्थ्य सेवाको पूर्वाधारमा राज्यले लगानी गर्नुपर्ने देखिएको छ ।
कोरोना भाइरसको महामारी र निजी क्षेत्रले नागरिकप्रति गरेको व्यवहार तथा असहयोगले सरकारी स्वास्थ्य सेवाको पूर्वाधारमा राज्यले लगानी गर्नुपर्ने देखिएको छ ।
गण्डकी प्रदेशको राजधानी पोखरामा दर्जनभन्दा बढी ठूला अस्पताल छन्। साना क्लिनिक र स्वास्थ्य संस्था पनि च्याउझैं छन्। तर पनि जटिल अवस्थाका बिरामी उपचारका लागि पुर्वाधार अपुग छन्। यहाँका अस्पतालमा सुविधा र प्रविधिको अभाव मात्र होइन, विशेषज्ञ चिकित्सक पनि छैनन्।
आफ्नो घर कैलाली जानका लागि परिना चौधरीका दम्पती डेढ वर्षे छोरो बोकेर बुटवलदेखि हिँडे। विश्वव्यापी रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरस महामारी रोकथामका लागि सरकारले लक–डाउन गरेपछि उनीहरूलाई बस्न–खान समस्या भयो।
वि.सं.२०७२ को महाभूकम्पका बेला निर्वाचित जनप्रतिनिधि भएका भए पीडामा मलम लगाउन घरआँगनमै आइपुग्थे भनेर धेरैले सोचेका थिए। त्यतिखेरको सोच अहिले यथार्थमा परिणत भएको छ अर्थात् घरदैलोमै स्थानीय सरकार छ।
यथार्थमा रोग नियन्त्रण र सम्भावित महामारीबाट जोगिन यस्ता उपायले काम पनि गरिरहेका छन्, तर यसबापत मानवले अन्य मूल्य चुकाउनुपर्ने निश्चित छ ।
कोरोना नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि प्रमुख प्रतिपक्षी दल कांग्रेस लगायत विपक्षीको साथ र सहयोग पाइरहेको बेला सरकारले एक्कासि राजनीतिक दल र संवैधानिक परिषद्सम्बन्धी अध्यादेश ल्याउँदा कोरोना नियन्त्रण सहयोगमा झन् सुस्तता आएको छ ।
कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) रोकथामका लागि १ महिनादेखि देश बन्दाबन्दी (लकडाउन) मा छ। यसको अर्थ जनजनलाई बुझाउनेदेखि कोरोनाको नियन्त्रणात्मक र उपचारात्मक कार्यसमम्मको मुख्य जिम्मेवारी स्थानीय तहलाई तोकिएको छ।
स्वास्थ्य महाशाखाका अनुसार प्रदेशभरमा एउटा पनि अक्सिजन प्लान्ट छैन।
प्रदेशभर जटिल अवस्थाका बिरामी उपचार गर्ने एउटा पनि अस्पताल छैन भने पहाडी ७ जिल्लामा समान्य उपचार पाउन पनि मुस्किल छ।
‘स्वास्थ्य, सुसंस्कृत र सुखी जनता ः समाजवाद उन्मुख समृद्ध प्रदेश’ भन्ने मूल नाराका साथ बजेट ल्याएको वाग्मती प्रदेशका१३ वटै जिल्लामा तीन हजार सात सय ९० क्वारेन्टाइन बेड र आठ सय ९७ आइसोलेसन बेड निर्माण भइसकेको छ।
लकडाउनका बेला हामी सबै एक जुट भएर घरमै बसौं । राष्ट्रभक्तिको सन्देश बाँडौं । घरमै बसेर महामारीसँग लडौं ।
फिकुरीको काखमा नुवाकोट जिल्लाका ताजी, गोकर्ण, भाल्चे लगायत गाउँ छन् भने रसुवा जिल्लाको ठूलो गाउँ । ठूलो गाउँमा गुरुङ र तामाङको बसोबास छ । अन्यत्र तामाङ, ब्राम्हण लगायत जातजातिको बस्ती छ ।
भबिश्यमा म सुरक्षाकर्मी बनेर देशको सेवा गर्नेछु । इमान्दार भएर आम नागरिक र आफ्ना आमाबुबालाई खुसी राख्नेछु ।
आइतबार साँझ गोरखा नगरपालिका बाह्किलो भन्ने ठाउँमा ११ जना मजुदर झोला, बोरा बोकेर आँबुखैरेनी–गोरखा राजमार्गमा हिँडिरहेका थिए । गाडीको आवाज सुन्नसाथ उनीहरुको कान ठाडो हुन्थ्यो । कुनै दायालु मान्छे भेटिए ट्रकमै चढाएर लगिदिन्थ्यो कि भन्ने आशा उनीहरुमा थियो ।
लकडाउनमा घरमै कुँजिएर बस्दा वाक्क त लाग्छ । तर पनि हामीले यो समयको सदुपयोग गर्नुपर्छ ।
नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले गत फागुन र चैतको विद्युत् महसुल वैशाखभित्र तिर्दा जरिवाना नलाग्ने व्यवस्था गरेको छ । चैत र वैशाखको महसुलको हकमा जेठ ६ गतेसम्म तिर्दा दुई प्रतिशत छुट दिने भएको छ ।
‘सबै स्थानीय तहले पैदल यात्रीलाई यसरी आ–आफ्नो सीमासम्म पुर्याउने ब्यवस्था मिलाउने हो भने उनीहरु छ्टिटै यो समस्या समाधान हुन्छ’ ः लाहुराम थारु, (अध्यक्ष) राप्तीसोनारी गाउँपालिका।
लकडाउनमा पनि साथीहरूसँग कुराकानी भैराख्छ । पहिलाको बिद्यालयका साथीहरू उर्बी र गौरवलाई पनि सम्झिरहन्छु । हामी जीवनभर एकले अर्कालाई सहयोग गरिरहनेछौं ।
राम्ररी मोबाइल चलाउन नजान्ने हजुरआमाले यूट्युब चलाउन सिक्नु भयो । मैले पनि खाना पकाउन सिकें । भाईले जुत्ताको तुना बाँध्न सिक्यो । यो सबै लकडाउनको प्रभाव हो ।
म सधैं उहाँबाट नैतिक शिक्षाका पाठ सिक्छु जुन मैले पढ्ने कुनै कितावका पानामा पाउँदिन ।
हामीले सुझबुझपूर्ण ढंगले कोरोनालाई परास्त गर्नुछ । भोलिको भविष्यका लागि जसरी मानिसले बचत गर्दछ त्यसरी नै आफु र परिवारको उज्ज्वल भविष्यका लागि आफ्ना आवस्यकता थाति राखेर सामाजिक दूरी कायम गरेर बस्नु सान्र्दभिक नै देखेको छु ।
‘पानी रंगको पाठशाला’ मानिने पोखराले थुप्रै कलाकार जन्माइसकेको छ । त्यहीँको माटोमा साधना गरेर दुर्गा बराल (वात्स्यायान), बुद्धि गुरुङ, यादवचन्द्र भुर्तेल, आलोक गुरुङ, पदम घले, रमेश श्रेष्ठ, किरण रञ्जित, मिलन शेरचनलगायत कलाकार अब्बल बने । पछिल्लो समय त्यही हुलमा अर्को एउटा नाम चम्किँदै छ–कृष्ण मर्सानी ।
नायिका ऋचा शर्मा र प्रियंका कार्कीको बिहेका ड्रेस डिजाइन गरेकी उनी अहिलेकी चर्चित डिजाइनरमध्येमा पर्छिन् । मोडलिङबाट आफ्नो करियरको सुरुवात गरेकी उनले परम्परागत ड्रेस डिजाइन थालेको चार वर्ष मात्रै भयो । यति छोटो समयमा नै सफलता हात पारेकी प्रधानसँग पुष्पा थपलियाले गरेको कुराकानीः