सन् १८१६ मा जतिवेला सुगौली सन्धिमा हस्ताक्षर भयो, त्यतिवेला सम्बन्धित कुनै पनि नक्सा संलग्न गरिएको थिएन । नेपालसँग त आफ्नो आधिकारिक नक्सा पनि थिएन । तर, सन् १८१६ देखि १८५६ सम्म प्रकाशित सबै नक्साले सुगौली सन्धिद्वारा सीमा नदीका रूपमा स्वीकार गरिएको कालीनदी लिम्पियाधुराबाट सुरु भएको स्पष्टसँग स्थापित गरेका छन् ।
संकटका बेला सरकारको साथ भएन भने सबैभन्दा कमजोर वर्ग बढ्ता पीडित हुन्छ । यसको असर धनीमानी व्यक्तिलाई थोरै पर्न सक्छ । दैनिक गुजारा गर्नुपर्ने व्यक्ति सबैभन्दा बढी पीडित हुन पुग्छन् । यसपटक विदेशी श्रम बजारमा कार्यरत नेपाली नागरिकलाई स्वदेश ल्याउने क्रममा स्वदेशी विमान कम्पनीको महँगो भाडा प्रकरण छरपष्ट भएको छ ।
भारतीय रक्षामन्त्री राजनाथ सिंहले नेपाल–भारतबीच उत्पन्न विवादलाई वार्ताको माध्यमबाट समाधान खोज्ने बताएका छन्। उत्तराखण्डको भर्चुअल ¥यालीलाई सम्बोधन गर्दै उनले लिपुुलेकमा सडक निर्माण गरेकामा नेपालमा कुनै भ्रम भए यसको समाधान मिलेर बसेर निकाल्ने बताएका छन्। ‘हामीले वार्ताका माध्यमबाट त्यसको समाधान निकाल्छौं,’ उनले भनेका छन्।
भारतीय नागरिकको समूहले आक्रमण गरेपछि सर्लाहीको पर्सा गाउँपालिका–३ नारायणपुर नाकामा खटिएका सशस्त्र प्रहरीको जवाफी कारबाहीमा एक भारतीय नागरिकको मृत्यु भएको छ। दुई भारतीय गम्भीर घाइते भएको उक्त झडपमा सशस्त्र प्रहरीका तीन सुरक्षाकर्मीसमेत घाइते भएका छन्।
कर्णाली प्रदेश अस्पतालको शिल गरिएको इमरजेन्सी कक्ष पुनः सञ्चालनमा ल्याइएको छ । इमरजेन्सीमा भर्ना गरिएका बिरामीलाई कोरोना पुष्टि भएपछि इमरजेन्सी कक्ष बुधबार शिल गरिएको थियो ।
सर्लाहीको दक्षिण–पूर्वी भारतीय सीमास्थित पर्सा गाउँपालिका अन्तर्गत नारायणपुर नाकामा खटिएको सशस्त्र प्रहरीले गोली प्रहार गर्दा कम्तिमा पाँच भारतीय नागरिक घाइते भएका छन्।
सरकारले नेपाल–भारत सीमासम्बन्धी प्रमाण संकलन गर्न डाक्टर विष्णुराज उप्रेतीको संयोजकत्वमा नौ सदस्यीय समिति गठन गरेको छ । छिमेकी मुलुक भारतले नेपाली भूमि मिचेर लिपुलेक लिम्पियाधुरा, कालापानीको भूमि समेटर सडक मार्ग बनाएपछि दुई देशबीच सीमा विवाद पेचिलो बन्दै गएका बेला बुधबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले ती भूमिका विषयमा प्रमाण संकलनका लागि समिमि गठन गरेको हो ।
नेपाली कांग्रेसका प्रभावशाली नेता डा. शेखर कोइरालाले भारतसँगको सीमा विवाद वार्ताबाटै समाधान गर्नुपर्ने बताएका छन् । कांग्रेस नेतृ शैलजा आचार्यको ११औं स्मृृति दिवसका अवसरमा शैलजा आचार्य पोलिटेक्निकल इन्स्टिच्युटले विराटनगरमा बिहीबार आयोजना गरेको कार्यक्रममा कोइरालाले सीमा विवाद वार्ताको माध्ययमबाटै टुंगो लगाउनुपर्नेमा जोड दिएका हुन् ।
बुटवल भारतबाट फकर्ने क्रममा रुपन्देहीको बेलहिया नाका पारी सुनौलीमा मृत्यु भएका नवलपरासीका एक युवकलाई कारोना संक्रमण भएको पुष्टि भएको छ । मुम्बईबाट घर फर्कदै गरेका पश्चिम नवलपरासी जिल्लाको सुस्ता गाँउपालिकाको कुडीयाका ३५ वर्षे युवकको बुधबार दिउँसो बेलहिया पारी दशगजा नजिकै मृत्यु भएको थियो ।
भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसले कालापानी–लिपुलेक क्षेत्रलाई लिएर भारत र नेपालबीच उत्पन्न पछिल्लो परिस्थिति अन्त्यका लागि कूटनीति र संवादलाई अगाडि बढाउनुपर्नेमा जोड दिएको छ ।
सन् १८७५ जनवरी ७ मा अंग्रेज सरकारले दाङको सीमाकंन गरी नेपालको नक्सा तयार ग¥यो। सो नक्सामा पनि नेपालको पश्चिमी सीमा लिम्पियाधुरा देखाइएको छ।
तत्कालीन प्रधानमन्त्री जंगबहादुर राणा बेलायत जाँदा सन् १८५० मै नेपाली पक्षबाट लिम्पियाधुरादेखिको भूभाग समेटिएको नक्सा बेलायतमा प्रकाशित भएको थियो।
कालापानीमा भारतीय सेना राख्न नेपालका शासकहरूले सहमति दिएको भन्ने कुनै कागज वा लिखित प्रमाण छैन।
भारतको पश्चिम बङ्गाल सरकारले आफ्ना नागरिकलाई प्रवेश नदिँदा नेपाल भारतको दशगजा क्षेत्रमा ५०० भारतीय नागरिक अलपत्र परेका छन्।
सांसद गंगा चौधरी सत्गौवाले नेपालको संसदमा भारतीय चेलीहरुले दादागिरी गरेको आरोप लगाएकी छन्। अनुदानसँग जमिन, स्वाभिमान र राष्ट्रियता कुनै पनि हालतमा साट्न नसकिने उल्लेख गर्दै उनले भनिन्, ‘‘नेपालभित्र भारतको दादागिरी, नमिचिएको ठाउँ छैन, नमिचिएको गाउँ छैन्।
