पूर्वप्रधानमन्त्री एवं एमालेका तत्कालीन वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालले छुट्टै दल खोल्न निर्वाचन आयोगमा निवेदन दिएपछि अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले पार्टीको आन्तरिक विवाद सुल्झाउने भएका छन्। पार्टीभित्र नेपाल पक्षसँगै रहेका नेताहरूले विवाद सुल्झाउन असार २७ गरेको १० बुँदे सहमति अक्षरशः कार्यान्वयन गर्नुपर्ने माग राखेपछि ओली सहमति कार्यान्वयन गर्न सहमत भएका हुन्।

विभाजन रोक्ने अन्तिम प्रयास असफल भए पनि एकता पक्षधर नेताहरूले एमालेलाई थप क्षति हुनबाट रोक्न असार २७ को सहमति कार्यान्वयन गर्न दबाब दिएका थिए। सोमबार बिहान ओलीसहित मध्यमार्गी नेताहरूबीच भएको संवादपछि विवाद सुल्झाउन २०७५ जेठ २ अघिका सबै कमिटी ब्युँताइने भएको हो। 

सुरुमा सबै कमिटी ब्युँताउने र त्यसपछि सबैको जिम्मेवारी बाँडफाँड गरी अघि बढ्ने सहमति भएको छ। त्यसका लागि १० बुँदे सहमति कार्यान्वयनको मोडालिटी र समयतालिका तय गर्न तीन सदस्यीय कमिटी गठन भएको छ। पार्टीका उपाध्यक्ष भीम रावल, महासचिव ईश्वर पोखरेल र उपमहासचिव विष्णु पौडेल सदस्य रहने गरी कमिटी गठन भएको हो। यो कमिटीले मंगलबारको स्थायी समिति बैठकअघि प्रस्ताव तयार गर्ने भएको छ।

एमाले अध्यक्ष ओलीले पार्टीभित्र कुनै पनि स्थान नदिएको भन्दै वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालले निर्वाचन आयोगमा नयाँ दल दर्ताका लागि निवदेन दिए पनि दोस्रो पुस्ताका नेताहरू भने पार्टी एकताकै पहलमा लागिरहेका थिए। नेपाल नयाँ दल दर्ता गर्न जाँदा असहमत रहेका नेताहरूले गत बिहीबार सामूहिक छलफल गरेर पार्टी विभाजन गर्न नहुने भन्दै ओलीलाई १० बुँदे कार्यान्वयनको ग्यारेन्टी गर्न र नेपाललाई निर्णय सच्याउन आग्रह गरेका थिए। तर नेपाल दल दर्ताबाट फिर्ता नहुनेगरी केन्द्रीय सदस्यहरूको भेलामा लागेका छन्। उनले दुई दिनसम्म चन्द्रागिरिमा आफू निकट केन्द्रीय सदस्य र सांसदलाई राखेर प्रशिक्षण दिइरहेका छन्।

मध्यमार्गी धारमा रहेका नेताहरूले भने असार २७ गते गरिएको १० बुँदे कार्यान्वयन भएमा पार्टी विभाजन गर्नुको औचित्य नभएकाले नेपाललाई दल दर्ताबाट पछि हट्न आग्रह गरेको बताएका छन्। भीम रावल, युवराज ज्ञवाली, अमृत बोहोरा, सुरेन्द्र पाण्डे, घनश्याम भुसाल, गोकर्ण विष्ट, रघु पन्त तथा योगेश भट्टराईले १० बुँदे सहमति अक्षरशः पालना र कार्यान्वयन गर्नुपर्ने बताउँदै आएका थिए। गत बुधबार नेपाल समूहका स्थायी कमिटी सदस्यमध्ये मुकुन्द न्यौपाने र बेदुराम भुसालले मात्रै दल दर्तामा सहमति जनाएका थिए।अन्य सदस्य पार्टी विभाजन गलत भएको जनाउँदै सो निर्णय प्रकृयामा सहभागी भएका थिएनन्। 

गत शुक्रबार स्थायी कमिटी सदस्यहरूले केन्द्रीय सदस्यहरूको भेला बोलाएर ओलीलाई १० बुँदे कार्यान्वयन गर्न थप दबाब दिएका थिए। बालकोटमा ओलीसँगको छलफलपछि पार्टीका सचिव योगेश भट्टराईले अलग्गै दल निर्माण गर्दा नेपाललाई आफूहरूले साथ नदिने भनेर धेरै अघि नै जानकारी गराएको बताएका थिए। उनले १० बुँदे कार्यान्वयन भए सबैलाई न्याय हुने समेत बताएका थिए। ‘अध्यक्ष कमरेडले अत्यन्तै सकारात्मक धारणा व्यक्त गर्नुभएको छ। पार्टीलाई एकताबद्ध बनाउन जिम्मेवार छु भन्नुभएको छ। कसैप्रति भेदभाव र अन्याय हुँदैन भन्ने सुनिश्चितता अब स्थायी कमिटी बैठकले गर्छ भन्नुभएको छ। अब सबै साथीलाई विभाजनको पक्षमा नलागी एकतामा लाग्न आह्वान गर्छु’, सचिव भट्टराईले भने।

माधव नेपाललाई ३८ जना केन्द्रीय सदस्यले पार्टी विभाजनका लागि साथ दिएका थिएनन्। नेपाल समूहमा रहेर ओलीलाई चर्को गाली गर्नेहरूले नै अन्तिम समयमा दल विभाजन हँुदा साथ दिएनन्। भीम रावल, सुरेन्द्र पाण्डे, योगेश भट्टराई, अमृत बोहोरा, युवराज ज्ञवाली, परशुराम मेघी गुरुङ, अष्टलक्ष्मी शाक्य, रघुजी पन्त, गोकर्ण विष्ट, भीम आचार्य, हरि राई, सोमप्रसाद पाण्डे, माधव अर्याल, झपट रावल, टंक कार्की, अरूण नेपाल, सुरेन्द्र मानन्धर, ठाकुर गैरे, ममता गिरी, जिवन घिमिरे, निरज आचार्य, माधव अर्याल, यज्ञराज सुनुवार, पवित्रा निरौला खरेल, राजबहादुर बुढा, केदार न्यौपाने, धर्मराज निरौला, रचना खड्का, नरेश खरेल, श्रीप्रसाद साहलगायतका केन्द्रीय सदस्यले नेता नेपाललाई पार्टी मिलाउन दबाब दिए पनि नेपालले नयाँ दल गठनको प्रकृया अघि बढेकाले पछाडि नहट्ने जवाफ दिएका थिए। 

उनले सहज लागे एमालेमै रहन सुझावसमेत दिएका थिए। यति बेला आएर ओलीले असार २७ गते गरिएको १० बुँदे कार्यान्वयन नगरी पार्टी विभाजन भएपछि मात्रै कार्यान्वयन गर्न अग्रसर हुनुलाई माधव नेपाल समूहले नेपाललाई पार्टीबाट निकाल्न गरिएको हर्कतका रूपमा लिएको छ। त्यसकारण पनि अहिले नेपाल अघि बढेपछि पछाडि फर्कने सम्भावना नभएको नेपाल निकट रहेका नेताहरू बताउँछन्। नेपालसँग काम गरिरहेका राजेन्द्र राईले १०बुँदेमा आफूहरूको सहमति नभएको बताइसकेका छन्। उनले बालकोटमा ओलीसँग भएको छलफलको अर्थ नभएको समेत बताएका छन्।

एमाले अध्यक्ष ओलीले १० बुँदे सहमति कार्यान्वयन गर्ने भएपछि नेकपा (एकीकृत समाजवादी) दर्ताको चरणमा रहेका नेता नेपालले आफूसँग भएका केन्द्रीय सदस्यलाई कसैले पनि भड्काउन नसकून् भनेर सोमबार साँझ चन्द्रागिरिस्थित चन्द्रागिरि हिल्स रिसोर्टमा प्रशिक्षण छ भन्दै लगेका थिए। रिसोर्टमा विधान, राजनीतिक प्रतिवेदन र नेताहरूको सनाखत गर्ने प्रकृया सकेर फर्कने योजना बनेको छ। सोमबार साँझ नेपालले रिसोर्टमा भेला भएका केन्द्रीय सदस्यलाई सम्बोधन गर्दै भोलिका दिनमा एमालेसँगको सहकार्य कायमै रहनसक्ने तर अहिले दल दर्ताको प्रकृयाबाट पछि नहट्ने बताएका थिए। 

ओलीले १० बुँदे सहमति कार्यान्वयन मात्र होइन, नेपाल पनि पार्टीमा रहने भए १४ जना सांसदमाथि गरिएको कारबाही फिर्ता लिने आश्वासन पनि दिएका छन्। ‘ओलीले पार्टीभित्रको विवाद मिलाउने कोसिस गरेको देखाउन कारबाही फुकुवा गरिदिन पनि सक्छन्’, एक नेताले भने, ‘सोमबार राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी र माधव नेपालबीचको भेटघाट पनि यसैका लागि हो।’

यति बेला आएर ओली एकतामा सामेल हुने सन्दर्भमा विगतका कमीकमजोरी सच्याउन पनि तयार भएका छन्। ‘उहाँले एमाले राख्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको छ। सबै साथीलाई जिम्मेवारी दिने भन्नुभएको छ’, छलफलमा सहभागी एमाले सचिव भट्टराईले भने। आफूहरूले ओलीलाई एमाले एकता बचाइराख्न १० बुँदे प्रस्ताव कार्यान्वयन गर्नुपर्छ भन्नेमा जोड दिएको भट्टराईको भनाइ थियो। तर निर्वाचन आयोगमा दल दर्ताका लागि पुगेका नेपाल फर्केर एमालेमा आउने सम्भावना सकिएको छ। निर्वाचन आयोगले नेपाल नेतृत्वको नयाँ पार्टी दर्ताका लागि सनाखत गर्न बुधबार बोलाएको छ।  

आइतबार दुवै पक्षका नेताको छलफलमा १० बुँदे सहमति कार्यान्वयनको जिम्मा विष्णु पौडेल र शंकर पोखरेलले लिएका थिए। पोखरेल, सुवास नेम्वाङ, पौडेललगायतको पहलमा अध्यक्ष ओलीसँग एकता पक्षधर नेताहरूको वार्ता भएको थियो। १० बुँदे कार्यान्वयन हुँदा नेकपा एकतासँगै एमालेमा मिसिएका कमिटी र नेताहरूसहितको बैठक बस्ने बताइएको छ। १० बुँदे कार्यान्वयनको मोडालिटीबारे बालकोटमा छलफल भएको थियो। १० बुँदे कार्यान्वयनका क्रममा जहाँ समस्या आउँछ त्यसको समाधानका लागि कार्यदल बनाउने बताइएको छ।

प्रकाशित: ८ भाद्र २०७८ ००:११ मंगलबार