बालकविताले बालबालिकाको सांगीतिक चेतना परिमार्जन गर्न सहयोग गर्छ

बालकविता लेखन भनेको कोठामा बसेर गरिने एक्लो घोत्ल्याइँ मात्रै होइन। यसलाई ‘टेबुल वर्क’ का रूपमा मात्र नभई ’फिल्ड वर्क’ का रूपमा पनि हेरिनुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ। त्यसैलै बालकविता लेखेपछि त्यसको प्रयोगशालीय परीक्षण गर्नु पनि आवश्यक छ।

कला

बालसाहित्यमा मनोरञ्जन मात्र होइन सन्देश पनि हुन आवश्यक छ

बालसाहित्यको कुनै पनि विधा बालबालिका केन्द्रित भएर लेखिन्छ। त्यसैले उनीहरूले ती साहित्य पढेर जीवनमा केही सकारात्मक परिवर्तन ल्यायो भने हामीले लेखेको सार्थक बन्छ। बालसाहित्यमा मनोरञ्जन मात्र होइन सन्देश पनि हुन आवश्यक छ। यस्ता सिर्जनाको अध्ययनबाट अवश्य पनि बालबालिकाहरूमा सकारात्मक परिवर्तन आउँछ।

कला

हत्या–स्मृति

त्यत्तिकैमा स्कुले झोला बोकेर उनीहरूको ६ बर्से छोरा विवेक टुप्लुक्क आइपुग्यो। उसले आमासित लाडिँदै भन्यो, ‘आज हितेशकी बहिनी स्नेहाको बर्थ डे। मलाई पनि हितेषको जस्तै बहिनी चाहिन्छ क्या ।’

कला

यो अवस्थामा राज्यले आफ्नो राजधर्म निर्वाह गरोस्

अहिले लकडाउन छ । यही बेला ह्वातै महँगी बढेको छ । हुँदा खानेहरूको अवस्था नाजुक छ। तर पनि धैर्य गर्नुपर्छ । कुनै पनि समस्या सधैंका लागि आउँदैन, सदैव यो रहँदैन । छिमेकी मुलुक भारतमा यसको प्रभाव केही कम भएको सुनिएको छ । यहाँ पनि अवश्य कम हुँदै जानेछ र फेरि हामी पहिलेकै जिन्दगीमा फर्कने छौं । यस्तै आशमा दिनहरू बितिरहेका छन् ।

कला

सामाजिक सञ्जालमा नकारात्मक सन्देश र दुखद समाचार पोस्ट नगरौं

जटिल नै छ। लकडाउन छ तर सबै मान्छे अनुशासित छैनन्। आफू पनि असुरक्षित अरूलाई पनि असुरक्षित पार्ने यस्ता मान्छेलाई जति कारबाही हुनुपर्ने हो त्यति हुन कुनै न कुनै रूपले विवश छन् सम्बन्धित निकाय। बोलबालाको वर्चस्व छ। निमुखा. त जहिले पनि निमुखा नै हुने रैछन्। शक्ति र सम्पन्नलाई अस्पतालको सैया, अक्सिजनको अभाव यातायात पासको असुविधा हुन्न्, जसरी र पनि जुट्छ । त्यस्ता मान्छेहरू दिन आइपुगेर मात्र जान्छन् अभावले जाँदैनन्। तर साँच्चिकै अभावमा पर्नेहरू अकालमा गुमिरहेका छन् । यो संसारकै नियति हो कि हाम्रो देशको मात्र हो थाह छैन।

कला

नागरिकको लापर्बाहीबाट कोरोना फैलिँदै छ

कोरोना महामारीको यो संकटमा बच्न निश्चय नै अटेर गर्न भएन। सरकारले तोकेका स्वास्थ्य सावधानीका नियमहरू पालना गर्दैै मनोबल उच्च राख्ने बानीको विकास गर्नुपर्छ। सकारात्मक सोच राख्दै पत्रपत्रिकामा, फेसबुकमा कोरोनाबाट मृत्यु भएका मान्छेहरूको लासको थुप्रोबाट नडराई त्यसबाट गतिले पाठ सिकेर स्वअनुशासित बन्नुपर्छ। डाक्टरहरुले दिएका सल्लाह मान्दै खानपान, रहनसहनमा ख्याल पुर्याउनुपर्दछ। त्यसरी उच्च सावधानी अपनाउँदा अपनाउँदै पनि कोरोना संक्रमण भयो भने डाक्टरको सल्लाहबमोजिम उपचार गर्नुपर्दछ। त्यसो गरेको खण्डमा यो संकटबाट बच्न सकिन्छ।

कला

कोरोना राहत

हेर्नुस् त, साहुका परिवारले जनैपिच्छे राहत लगे। यो त धनीको सरकार हो । मालाई बताइदिनुस् न, हामी गरीबको सरकार कहाँ बसेको हुन्छ होला ?

कला

निम्तो कार्ड

फोनको घन्टी बज्यो। अन गर्नासाथ उताबाट आवाज आयो– भीषण, मैले निम्तो कार्ड पठाएकी थिएँ । अझै आइपुग्नु भएन त । मैले तपाईँलाई पराई ठानेकी छैन क्यार ! लोग्नेस्वास्नी पो बनिरहन सकिएन त, साथी बन्न त सन्तानले छेक्दैन नि ।छिटो आउनु यहाँ कार्यक्रम सुरु हुन लाग्यो।

कला

समयान्तर

मेरी नातिनीले न एक मुठी घाँस काँटी, न कोही माग्न नै आए । यद्यपि ऊ आमा हुँदै छे । समाज भने भनिरहेको छ – समय भाँडियो । विकृति फैलिँदै गएको छ । नातिनीचाहिँ खुसी साथ भन्दै छे – मैले आमा हुन कसैलाईे शुल्क बुझाएकी छु । म जे गरूँ अरूलाई के चासो ? कम्तीमा मैले कसैको दिल त दुखाएकी छुइनँ नि ।

कला

स्वाहा

अचानक यानीमाया लल्याककलुलुक भइन् । उनले कामदेवलाई न्यानो अँगालोमा बेर्दै भनिन् – साँच्चै हो त नि, कति तड्पिइरहूँ म ! आफ्नो ज्यान आफ्नै अधिकार । कामदेवले पासोमा परेको पन्छीलाई जस्तै आफूखुसी समात्दै भने– कतिञ्जेल बाँचिन्छ र ! खाकोलाको र गरेकै काम लाग्छ । मरेर लानु के छ र ।

कला

समय

जन्मघर हुँदा इज्जतमै बसेर तरुनी भइन् । एक मुठी सुठुनीको बेलोमा नबिक्ने घरमा सह भित्र्याइन् । गर्दागर्दै बिहे भयो । जञ्जाले परिवारमा सासूससुरा र अरू सबैको तापमा बुहार्तन खेपिन् र लालाबाला हुर्काइन्।

कला

सपना

म जबर्जस्ती लुटिँदै थिएँ। अचानक झसङ्ग बिउँझिएँ । आमाले भन्दै हुनुहुन्थ्यो – नानी, तँ एउटी भकी छोरी पनि विदेश जाने भइस् अब । बरु, त्यत्रो पैसा यहीँ लगानी गरे हुँदैन थियो र।

कला

कोरोना कालमा ७ वर्षका हार्दिक न्यौपानेले लेखे चित्रकथा

उमेर सानै भए पनि उनी कोरोनाका बेला राज्यले केही नगरेको टिप्पणी गर्छन्। उनी भन्छन्, ‘यस्तो बेला राज्यले केही नै गरेन। आनन्दले घरमा बस्न दियो। त्यत्ति हो।’ उनले आफ्नो बाबासित राजाको विषयमा अन्तर्वार्ता लिन पनि भ्याए। धेरैले हेरे। निकै भाइरल पनि भयो।

कला

प्रमोसन

हवाइलो कोठामा मधुर वार्तालाप चल्दै थियो । खुलेआम मन रौसिँदै थिए । दुवै अर्धनग्न भइसकेका थिए । अचानक प्रज्ञाको मोबाइलको घन्टी बज्यो । प्रज्ञाले अनुहारको डिम्पल माथिका जोडी आँखाले चूपचाप बस्न संकेत गर्दै आदेशको भाषा बोलिन्, ‘ओ माई डार्लिङ, सुन त अफिसियल काममा म व्यस्त छु । आज म आउन्न । नानीहरूको ख्याल गर्नु है ।’

कला

फोटोकपीको दिपावली

शान्ताले गम्भीर भएर प्रतिक्रिया दिइन्, ‘मैले मेरो नगरपालिका प्रमुखको प्रमाणपत्रको फोटोकपी पठाउँदै छु । हो , त्यही फोटोकपीसित यसपालिको ऐतिहासिक दिपावली मनाउनु होला । मेरो सबैलाई हार्दिक शुभकामना !’

श्रीराम राई

श्रीराम राईका लेखहरु :