फोहोर व्यवस्थापनमा काम गर्नुको साटो काठमाडौं महानगरपालिका र संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय अन्तर्गतको फोहोरमैला व्यवस्थापन प्राविधिक सहयोग केन्द्र एकअर्कालाई दोष देखाएर पन्छिने गरेका छन्। राजधानी समेत रहेको काठमाडौं उपत्यकाको फोहोर नउठेको दुई साता भएको छ। फोहोर सडकमा छरपस्ट छ।
फोहोरमैला कुहिएर वातावरण दुर्गन्धित बनेपछि ताहचलवासीलाई आवतजावत गर्न र बिहान–बेलुका भान्छामा खानसमेत मुस्किल परेको छ।
नेपालमा आधा भन्दा बढी फोहोर ब्यबस्थापन हुन बाँकी रहेको सर्भेक्षणले देखाएको छ। केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले गरेको फोहोरमैला ब्यबस्थापन सर्वेक्षण २०७६ को प्रतिवेदनले नेपालका आधा भन्दा बढी फोहोर ब्यबस्थापन हुन बाँकी रहेको तथ्याङ्क उजागर गरेको हो।
फोहोर व्यवस्थापनको लागि ४ जना स्वीपरको व्यवस्थापन गरिएको छ। नगरपालिकाबाट ट्याक्टर बिहानै फोहोर उठाउनको लागि घरदैलोमा पुग्ने गरेको छ। बजार सरसफाईमा नगरपालिका जुट्न थालेपछि स्थानीय उत्साहित छन्।
औद्योगिक हबका रुपमा विकसित हुँदै गएको नगरलाई दीर्घकालीनरुपमा स्वच्छ र हराबरा राख्न नगरलो महत्वाकांक्षी योजना अगाडि सारेको थियो, तर अहिले उक्त योजनाको कार्यान्वयनको पाटो भने कुछुवाको गतिमा छ।
फोहोर आफैंमा संक्रमण फैलाउने एक प्रमुख कारण हो। त्यस माथि अस्पतालजन्य फोहोर महामारीको मुख्य कारणका रुपमा लिइन्छ। नेपालमा सामान्य फोहोरको व्यवस्थापन हुन नसकेको अवस्थामा अस्पतालजन्य फोहोरको उचित व्यवस्थापनमा न त स्वास्थ्य संस्था नै संवेदनशील छ, न त सरकार नै।
बढ्दो शहरीकरणसँगै दिसाजन्य फोहोर व्यवस्थापनमा सास्ती भोग्दै आएको वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाले त्यहीँ फोहोरबाट मोहर बनाउन थालेको छ। वीरेन्द्रनगर बजारदेखि तीन किलोमिटर टाढाको तारेभीरमा सञ्चालन आएको प्रशोधन केन्द्रमार्फत नगरपालिकाले दिसाजन्य फोहाेरलाई मल बनाएर बिक्री गर्न थालेको हो। एक करोड ९७ लाख रूपैयाँमा बनेको दिसाजन्य फोहाेर प्रशोधन केन्द्रको प्रशोधन क्षमता प्रतिदिन १० घनमिटर छ।
निश्चित रूपमा देशको राजधानी सफा होस् भन्ने हामी सबैको चाहना हो। तर राजधानी सफा राख्ने नाममा सिसडोलका जनताले भोकेको समस्या प्रति सरकारले नजरअन्दाज गर्न मिल्दैन।
वसन्ता जैविक मार्गको सहायक मार्गका रुपमा रहेको बढैपुर–राजीपुर क्षेत्रको वनमा गौरीगंगा नगरपालिकाले डम्पिङ साइट बनाउँदा त्यस क्षेत्रमा हिँड्डुल गर्ने बाघलगायत वन्यजन्तुको स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर परिरेको छ।
काठमाडौं महानगरपालिकासहित उपत्यकाका विभिन्न सडक र चोकमा थुप्रिएको फोहोर भोलि बुधबार विहान ६ बजेबाट उठ्ने भएको छ।
नागरिक अभियन्ताहरु आफैंले काठमाडौंको फोहोर सिसडोल डम्पिङ साईटसम्म पुर्याउने अभियान सुरु गरेका छन्।
डेढ महिनादेखि काठमाडौं उपत्यकाबाट फोहर उठ्न नसक्दा घरघरबाट वाग्मती नदीमा फोहरको थुप्रो फाल्न थालेको भेटिएको छ।
सिसडोल ल्याण्डफिल्ड साईटमा भएको फोहोर विसर्जनको अवरोध हट्ने भएको छ। काठमाडौं महानगरपालिका र प्रभावित स्थानीयसहित जनप्रतिनिधिबीच शुक्रबार भएको छलफलपछि अवरोध हट्ने भएको हो।
जुम्लाको चन्दननाथ नगरपालिकाले एक हप्तासम्म सदरमुकाम खलंगाको फोहोर उठाउन नसकेपछि युवा सडकमा उत्रिएका छन् । हातमा कुचो, बेल्चा लिएर युवा बजार सरसफाईमा जुटेका हुन् । नगरपालिकाले लामो समयसम्म फोहोर उठाउन नआएपछि युवाले नेतृत्व गरेर खलंगाको सरसफाई गरेका हुन् । सरसफाईमा सुरक्षाकर्मीको सहभागिता थियो ।
सहरी फोहोर व्यवस्थापन चुनौतीपूर्ण बनिरहेका बेला त्यसबारे वैज्ञानिक विधिसम्बन्धी ‘भर्चुअल’ छलफल गरिएको छ। बुधबार ६ वटा महानगरपालिका र ओमनमा सन् २००९ देखि फोहोर व्यवस्थापनको काम गर्दै आएको संस्था अलवियाका प्रतिनिधिहरूबीच नेपालको फोहोर व्यवस्थापन र सहरी सुन्दरताबारे छलफल भएको हो। त्यसक्रममा सहरी क्षेत्रमा जनसंख्या र बस्ती बढेसँगै फोहोर व्यवस्थापनसम्बन्धी कठिनाइबारे विज्ञहरूले चिन्ता व्यक्त गरेका थिए।
