अहिलेसम्म दुई सय मेट्रिकटन स्याउ जिल्ला बाहिर निर्यात भएको छ। बगैंचामै व्यापारीले प्रतिकेजी ६० रूपैयाँमा स्याउ खरिद गर्ने गरेका छन्। यहाँको लागि सबैभन्दा नजिकैको बजार सुर्खेत हो। त्यसपछि कोहलपुर, नेपालगन्ज हुँदै काठमाडौं र पूर्वको बजारसम्म जाने गरेको छ।
यस्तै ठूलो वर्षा हुने हो भने भविष्यमा अनेक संकट आउने देखिन्छ। आकासबाट परेको पानीको उचित निकास, जमिनमा पानी सोस्न सक्ने व्यवस्था र पूर्वाधार निर्माणमा थप सजगता आवश्यक भइसकेको छ। अन्यथा, राजधानीबासी बर्षादका बेला राम्ररी निदाउन नसक्ने अवस्था आउन सक्छ।
दिनहुँजसो भईरहेको वर्षाका कारण आन्तरिक सडकहरु भत्के बिग्रेर सदरमुकामदेखि अन्य स्थानीतहबीच आवतजावतमा समस्या उत्पन्न भएको छ भने नगर गाउँपालिकाहरुका आन्तरिक सडकहरु अवरुद्ध हुन पुगेका छन्।
यो वैदेशिक रोजगारीमा जानेलाई गरिने म्यादी जीवन बिमाबाहेकको हो। बिमा जीवन बिमालाई जोड्ने हो भने बिमाको सेवा लिनेको संख्या कुल जनसंख्याको २७ प्रतिशत बढी पुग्ने समितिले जनाएको छ।
पहिले पहाडमा वरपिपल रोप्ने, चौतारा बनाउने तथा ती वृक्षको विवाह गराउने चलन थियो। मानिसको होस् वा रूखको, केटाकेटीमा विवाह भनेपछि त्यसै रमाइलो लाग्थ्यो। अहिले सम्झँदा लाग्छ, धर्मको नाममा अग्रजले गरेको त्यो कृत्य त पर्यावरण संरक्षणको खातिर रहेछ।
कालापहाडभन्दा आफ्नैबारीमा गरिएको मेहनतले गरेको फल कैयौँ गुणा मिठो हुन्छ। आफ्नै खेतबारीमा अर्गानिक तरकारी फलाउन सकेको खण्डमा न कालापहाड जानुपर्छ। नत कुनै खाडीमुलुक। बसीबसी घरमै सबै समस्याको समाधान हुन्छ। यही नै पारिवारिक सन्तुष्टी हो।
गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँणले नागरिकको अधिकार र जीवन रक्षा सरकारको पहिलो प्राथमिकता रहेको बताएका छन्।
‘मेरो शरीर अत्यन्त संवेदनशील छ,’ उनी भन्छन्, ‘मलाई शरीरभित्रै रगत टुक्रिएको समेत थाहा हुन्छ। मुटु ढ्याक्ढ्याक् चलिरहेको, रगत प्रवाह भइरहेको सबै महसुस गर्छु।’
महाकाली ८६ वर्ष लागिसकिन्। पिताको विरासत धानेर बसेकी छन्। अनुहारमा कान्ति र जीवनमा शान्ति छ। गौरीले सुम्पेकी नासो बालिका शान्ति–कान्तिलाई स्वयं अबोध बालिका महाकालीले हुर्काई संगीतमा एक सरगम र चित्रकलामा अर्को चहकिलो रङ थपिन्। पिता–काव्यले सुम्पेका नासो वयस्क ‘ऋतम्भरा’ महाकाव्य महाकालीको अर्को परीक्षा हो।
आइएमई लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी लिमिटेडको ३ हेटौंडा शाखा कार्यालयबाट बिमा गरेका हिमाल पौडेललाई कम्पनीले बिमांक रकम भुक्तानी गरेको छ।
विद्यालयमा विद्यार्थी संख्या बढाउन, विद्यार्थीलाई गासबासको व्यवस्था, अभिभावकलाई रोजगारी, खाली घरमा बस्ती सारेर ल्याइँदै छ।
‘हाम्रा विद्यार्थीहरुसँग सर्टिफिकेट त हुने भयो, तर हातमा सीप नहुने भयो, त्यसले गर्दा विद्यार्थी अपूर्णजस्तै हुने भयो, त्यसलाई चिर्नका लागि पनि शिक्षालाई व्यवहारिक बनाउनुपर्छ’, उनले भने, ‘अझ पढेका विद्यार्थीमा कामलाई हेला गर्ने, जागिरलाई मात्र काम ठान्ने प्रवृत्ति देखिएको छ, त्यो कम गर्ने काम विद्यालय तहदेखि नै गर्नुपर्छ।’
कोरानाबाट मारमा परेको साना उद्योगी व्यवसायीलाई लक्षित गरी ल्याइएको जीवन रक्षा कोषलाई प्रभावकारी बनाउने दृढता गण्डकी प्रदेश सरकारले व्यक्त गरेको छ । कोरोनाले झण्डै डेढवर्षसम्म व्यापार व्यावसाय ठप्प प्राय छ ।
सुक्खायाममा नाउको यात्रा सुरक्षित नै हुन्छ तर, वर्षायाममा भने जोखिम हुन्छ। पुल भएर कमला नदी तर्ने वर्षौंदेखिको सपना पूरा नहुँदै तुहियो। पुल बनिसकेपछि नाउमा जोखिमपूर्ण यात्राको पिरलो दूर हुन्छ सोचेकी थिएँ। दस वर्षमा कमला पुल त बन्यो तर टिकेन। समान्य बाढीले पुल बगाउँदा हाम्रो सपना पनि पुलसँग बग्यो।
चितवन, काठमाडौँ, वीरगञ्ज र पोखराका कारागारमा बस्दाको समय सम्झँदै उनले भने, “रगतको आँशु बगाएर जेल जीवन पार गरेँ, यो कुकर्ममा जार पनि नलागोस् र जेल जान नपरोस्।”
-480x320.jpg)
