दिगो ऊर्जा दिगो नीति
कुनै पनि देशमा विभिन्न प्रकारका ऊर्जा स्रोतको विकास र ऊर्जा संरक्षणसँग सम्बन्धित नीतिलाई ऊर्जा नीति भनिन्छ। कुनै पनि देशको आर्थिक विकासमा ऊर्जाको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ।
कुनै पनि देशमा विभिन्न प्रकारका ऊर्जा स्रोतको विकास र ऊर्जा संरक्षणसँग सम्बन्धित नीतिलाई ऊर्जा नीति भनिन्छ। कुनै पनि देशको आर्थिक विकासमा ऊर्जाको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ।
संयुक्त राष्ट्रसंघको खाद्य तथा कृषि संगठनको मुख्यालय इटालीको रोममा आयोजना भएको ‘युनाइटेड नेसन्स फुड सिस्टम–२०२३ स्टकिङ मोमेन्ट’लाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले भोक र खाद्य असुरक्षाविरुद्धको लडाइँ अझै दृढताका साथ लड्नुपर्ने बताएका छन्।
बिजुली बेचेर देश धनी हुने स्वार्थको रोटी बेचिरहँदा हिमाल, पर्वतमा जलवायु परिवर्तनले पार्न सक्ने अपार क्षति, पर्यावरण र जैविक विविधताको विनाशको अध्ययन अहिलेको ठूलो आवश्यकता हो।
अनेक किसिमका खनिज र मिनरलहरू प्रकृतिले दिन्छ। त्यसको न्यायोचित प्रयोग गर्नु, हरेक कृत्यमा वातावरण, इकोसिस्टम र जैविक विविधतालाई केन्द्रमा राख्नु आजको ठूलो आवश्यकता हो।
कोरोनाले दुनियालाई देखायो कि विश्वव्यापीरूपमा सानो महामारीविरुद्ध लड्न संसारका मौजुदा स्वास्थ्य सेवा र सुविधाहरू अपुरा र अधुरा छन् ।
नेपालका भूतपूर्व प्रधानमन्त्री केपी ओलीले माथिको अभिव्यक्ति दिइरहँदा बेलायतीहरूले राजा चार्ल्सको राज्याभिषेक अत्यन्त भव्यताका साथ मनाइरहेका छन्।
युनिसेफ र विश्व स्वास्थ्य संगठनको प्रतिवेदनअनुसार चारमध्ये एक जना आफ्नो घरमा सुरक्षित रूपमा व्यवस्थित पिउने पानीको अभावमा छन् र विश्वको लगभग आधा जनसंख्या उचित रूपमा व्यवस्थित सरसफाइ नभएका ठाउँमा बस्छन्।
नेपालमा ४६० गाउँपालिका, २७६ नगरपालिका, ११ उपमहानगरपालिका र ६ महानगरपालिकासहित जम्मा ७५३ स्थानीय तह कार्यान्वयनमा छन्।
भवन निर्माण–संहिताको साँचो पालना नेपालले बेलैमा सिक्नुपर्ने ठुलो पाठ हो। टर्की र सिरियाको घटनाबाट नेपालका ठेकेदारहरू, त्यसका डिजाइन र निर्माणमा संलग्न सबैलाई जिम्मेवार निकायले कारबाही नगरेसम्म यस्ता घटना घटिरहन्छन्।
संसार यतिखेर कतारका होटल, भव्य स्टेडियम, विशाल सामुद्रिक किनारहरूमा रमाइरहँदा यी भव्य पूर्वाधार कसरी बने? त्यहाँ कसका रगत र पसिना सिँचिए? दुर्घटनामा कति मरे? चर्को घाम, कडा परिश्रम र अहोरात्र खटाइले कति मरे या मारिए? विदेशी कामदारहरू कसरी बाकसमा बिनाक्षतिपूर्ति फर्काइए भन्ने दुर्दान्त सत्यको खोजी गर्नु जरुरी छ।
छोरा एन्ड्रयुलाई यौन दुर्व्यवहारको आरोप लागेपछि शाही पदवी खोसियो र ठुलो धनराशी क्षतिपूर्ति गर्नुपर्यो। रानी एलिजाबेथ द्वितीयाले नागरिक यौन दुर्व्यवहारको मुद्दामा भर्जिनिया गिफ्रेसँग प्रिन्स एन्ड्युको सम्झौतामा २ मिलियन डलर दिएको बताइन्छ।
स्थानीय चुनाव नितान्त आफ्नो/छिमेकको विकास सम्बन्धी निकाय चुन्ने नियमित काम भएकाले यसलाई अति राजनीतिको चंगुलबाट निकाल्न ढिला गर्नु हुँदैन। पार्टीको आधिकारिक चुनाव चिह्नबाट लड्ने परम्परा खारेज गर्नुपर्छ।
शक्तिमा अकन्टक कसरी रहिरहने? विश्वको शक्तिशाली कसरी बनिरहने? यही अति लोभको परिणति हो रुस,युक्रेन युद्ध।
देशलाई आफ्नै छिमेकी देशले अन्धाधुन्द गोली, बारुद र मिसाइल पड्काएर सर्वत्र कोलाहल मच्चाइरहेका बेला उनले देशभित्र छाएको युद्धको निस्पट अन्धकारको समयमा एउटा चम्किलो उज्यालो ज्योति बनेर देशबासीलाई ठूलो हौसला र प्रेरणा थपेका छन्। देश भक्तिको अनुपम नमुना पेस गरेका छन्। अमेरिकाले उनलाई हवाई उद्धार गर्ने प्रस्तावलाई ठाडै अस्वीकार गर्दै देशलाई यतिखेर शत्रुसँग लड्न चाहिने हतियार र गोलीमिसाइल दिन आग्रह गरेका थिए।
‘सिमसार क्षेत्र धर्तीको किड्नी हो’ जसले वातावरणलाई सफा बनाएर छान्ने काम गर्दछ। मान्छेले धर्तीमा गरेका फोहोरलाई सफा गर्दछ।