दूषित पानी खाँदै वादी समुदाय
‘नजिकै पानी नहुँदा अहिले पनि खोलाको धमिलो पानी खान्छौं,’ गोल्मा वादीले भनिन्, ‘सरकारले हामीलाई मानव जस्तो व्यवहार गरेन ।’
‘नजिकै पानी नहुँदा अहिले पनि खोलाको धमिलो पानी खान्छौं,’ गोल्मा वादीले भनिन्, ‘सरकारले हामीलाई मानव जस्तो व्यवहार गरेन ।’
राष्ट्रिय गौरवको मेलम्ची खानेपानी आयोजना सम्पन्न हुनै लाग्दा सरकारले दोस्रो चरणको निर्माण समेत अघि बढाउने भएको छ। अर्थ मन्त्रालयले आगामी आर्थिक वर्षमा सो आयोजनाका लागि तीन अर्ब ५१ करोड विनियोजन गरेको छ।
मेलम्ची खानेपानी आयोजनाले राजधानीमा पानी दिन सुरु गरेको छोटो समयमै सुरुङ परीक्षणको बहानामा करिब दुई महिना वितरण रोक्ने भएको छ । यसबाट आयोजनाको सम्पूर्ण काम नसकिँदै सरकारले हतारमा आयोजना उद्घाटन गरेको बुझ्न सकिन्छ । संसद् विघटन गरी मध्यावधि निर्वाचन घोषणा गरेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीमाथि विभिन्न आयोजना हतारमा उद्घाटन र शिलान्यास गरेको भनी आरोप लाग्दै आएको छ ।
अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले अध्यादेशमार्फत् शनिबार सार्वजनिक गरेको बजेटमा राजधानी उपत्यकाको खानेपानी समस्या दीर्घकालीन रुपले हल गर्ने अपेक्षा गरिएको लार्के, यांग्री उपआयोजनालाई उच्च प्राथमिकता दिइएको छ।
खानेपानी तथा सरसफाइमन्त्री मणिचन्द्र थापालाई कोभिड–१९ को सङ्क्रमण भएको छ। उनको पिसिआर परीक्षणमा क्रममा आज बिहान सङ्क्रमण पुष्टि भएको उनका स्वकीय सचिव राजेन्द्र गौतमले जानकारी दिए।
यो आयोजनाबाट गजुरी–५ र ६ का १ सय ५६ घरधुरीका ९ सय मानिस लाभान्वित बनेका छन्। मुहानदेखि २० किलोमिटर परको दूरीमा रहेको गाउँमा समेत पानी वितरण गरिएको पीडा खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष दिनेश भण्डारीले जानकारी दिए।
धरानमा खानेपानीको चरम अभाव हुन थालेको छ। खानेपानीको माग गर्दै स्थानीय उपभोक्ता आन्दोलित भएका छन्। दीर्घकालिन खानेपानी व्यवस्थापन संघर्ष समितिको अगुवाइमा एक सातादेखि धरान उपमहानगरपालिका–१६ स्थित खानेपानीको बिल काउन्टरमा तालाबन्दी गरिएको छ, भने दिनहुँ धर्ना कार्यक्रम भइरहेको छ।
अहिले पुरानो प्रणालीमार्फत पानी वितरण भइरहेकाले विभिन्न स्थानमा चुहावट देखिरहेको लिमिटेडका प्रमुख कार्यकारी निर्देशक मिलन शाक्यले बताए। उनका अनुसार मर्मतका लागि सडक विभाग र महानगरपालिकाले चाँडो स्वीकृति दिँदा समस्या तत्काल समाधान गर्न सकिनेछ।
बहुप्रतीक्षित मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको पानी आजबाट औपचारिक रुपमा उद्घाटन गरि काठमाडौंमा वितरण गरिएको छ।
नेपाल खानेपानी संस्थान लहानले महसुल नतिर्ने ग्राहकको धारा बन्द गर्न सुरुआत गरेको छ। धाराको पानी उपभोग गर्ने तर महसुल नतिर्ने परिपाटी अन्त्य गर्न सो कार्य सुरु गरेको हो।
नेपालको पूर्वाधार निर्माणको इतिहासमा सबैभन्दा धेरै समस्या र ढिलासुस्तीको उपमा पाएको आयोजना हो–मेलम्ची खानेपानी आयोजना। तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले तीन दशकअघि अर्थात् २०४७ सालमा मेलम्ची खोलाको पानी ल्याएर काठमाडौं उत्पत्यकामा वितरण गर्ने सपना बाँडेका थिए।
खानेपानीको समस्या भोग्दै आइरहेका सिद्धलेकको आदामाराबासीको समस्या समाधान भएको छ। बस्ती नजिकै खानेपानीको मुहान नभएका कारण धादिङको सिद्धलेक गाउँपालिका वडा नं ४ आदामारामा वर्षौदेखि टाढाटाढाबाट घण्टौँ धाएर ल्याउनुपर्ने अवस्था थियो।
प्रदेश २ का आठमध्ये सिँचाइ तथा खानेपानीको बढी समस्या भोगिरहेका दुई जिल्ला हुन्, बारा र पर्सा। यी दुई जिल्लाको खानेपानी समस्या समाधान गर्न प्रदेश सरकारले ‘राप्ती–दुधौरा डाइभर्सन’ को अवधारणा ल्याएको धेरै वर्ष भयो। आयोजना कहिले सुरु गर्ने अझै अन्योल छ। यस्तो अवस्थामा प्रदेश २ सरकारले चासो देखाउन सुरु गरेपछि दुई जिल्लाको खानेपानी समस्या समाधान हुने संकेत देखिएको छ।
स्थानीयलाई स्वच्छ सफा पानी उपलब्ध गराउन बैतडीका १० स्थानीय तहमा चालू आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा २२ करोड रुपैयाँ भन्दा बढीको लागतमा १ सय ४१ वटा खानेपानी योजना निर्माण सुरु भएका छन् ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले फागुन २२ गते शनिबार सुन्दरीजलस्थित मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको प्रशोधन केन्द्रको स्विच थिचेर उद्घाटन गरे। वर्षाैंदेखि सबैभन्दा धेरै चासोको विषय बनेको मेलम्चीको पानी उपत्यकाबासीको घर–घरमा कहिलेदेखि वितरण गर्ने अहिलेसम्म टुंगो लागेको छैन।