‘काठमाडौंमा मार्बल किन लाइँदैन भन्दा यो चिसो ठाउँ हो। मार्बलमा टेक्दाखेरि खुट्टा ठिहिरिन्छ, तपाईं हिँड्दै सक्नु हुन्न,’ काठमाडौं महानगरपालिकाको मेयर हुनुअघि बालेन्द्र (बालेन) साहले एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए, ‘इँटा त त्यति चिसो हुँदैन नि त! इँटामा तपाईं खाली खुट्टा नै हिँड्नुभयो भने पनि त्यति सारो चिसो हुँदैन। काठमाडौं भनेको चिसो ठाउँ हो नि त!’

उनी मेयर भएको तीन वर्ष नपुग्दै काठमाडौं महानगरपालिकाले चिसो महिनामै दरबारमार्गको फुटपाथमा ग्रेनाइट बिछ्याइरहेको छ। कतिपयले यसलाई विकासको नयाँ अवधारणा भनेका छन् भने कतिपयले भने आधुनिकताका नाममा मौलिकता लोप गराउने प्रवृत्ति हाबी भएको बताएका छन्।

‘तपार्इं आफूले नै भन्नुभएको थियो, कुरा नबुझीकन त्यत्तिकै रिकन्स्ट्रक्सन गरिन्छ,’ सामाजिक सञ्जालमा विनोद कँडेल लेख्छन्, ‘अनि यही चिसो काठमाडौैंमा ग्रेनाइट किन त ? त्यहाँनेर हाम्रो कल्चर नै प्रिजर्भ भएन नि त!’

उनको जवाफमा अर्को प्रयोगकर्ताले बालेनको कामको समर्थन गरेका छन्। ‘दरबारमार्गमा मार्बल राख्दा आपत्ति किन? त्यो त ठाउँ सुहाउँदो छ त,’ सामाजिक सञ्जालमा कृष्ण अधिकारी लेख्छन्, ‘भित्री गल्लीमा त ढुंगा–इँटा बिछ्याएकै छ त। अलिकति कतैकतै फरक स्वाद अनुभूति पनि त चाहिन्छ होला नि, होइन र!’

राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका नेता रवीन्द्र मिश्रले भने व्यंगात्मक शैलीबाट बालेनको कामको विरोध गरेका छन्। उनले पनि चुनावअघिको बालेनको भिडियो सार्वजनिक गर्देै कथनी र करनीमा भिन्नता भएको देखाए। ‘बालेनजीको भनाइमा शतप्रतिशत सहमति जनाउन चाहन्छु,’ उनले बालेनको पुरानो भिडियो सेयर गर्दै भनेका छन्, ‘त्यसैले दरबारमार्गको फुटपाथमा ग्रेनाइटको प्रयोग प्राविधिक, (नेवाः) वास्तुकलात्मक, वातावरणीय र सुरक्षा, कुनै पनि दृष्टिकोणबाट ठिक छैन। दरबारमार्गका व्यावसायीहरूले विचार गर्नुहोला!’

व्यवसायीको आफ्नै गुनासो छ। दरबारमार्ग क्षेत्रमा पार्किङ हटाएसँगै व्यापार कम हुँदा अँध्यारो अनुहार लगाएका व्यापारी सडक पेटी चम्केको नियाल्दै छन्। ‘पहिला व्यापार चम्कनुप¥यो,’ नरेशमान श्रेष्ठले भने, ‘त्यसपछि अरू कुरा चम्कनेछन्।’

सडक विज्ञ आशिष गजुरेल पहिला सहरका अन्य फुटपाथ बनाएर पछि मात्र सिँगार्नेतिर लाग्नुपर्ने सुझाउँछन्। ‘पहिला बेसिक फुटपाथ बनाऔं, जहाँ सर्वसाधारण निर्धक्क हिँड्न पाऊन्,’ उनले भने, ‘त्यति सकेपछि महानगरले कानुनसम्मत ढंगबाट मार्बल ओछ्याउन पनि पायो, सुनकै जलप लगाए पनि भयो।’

काठमाडौं महानगरपालिकाले भने नियमसंगत ढंगबाट सहरको सौन्दर्य बढाउन ग्रेनाइट बिछ्याउन थालिएको बताएको छ। ‘सडकपेटीलाई सौन्दर्यीकरण गर्ने उद्देश्यले ५ करोड १४ लाखको लागतमा यस क्षेत्रमा ग्रेनाइट बिछ्याइँदै छ,’ काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रवक्ता नवीन मानन्धर भन्छन्, ‘यसबाट पर्यटन प्रवर्धन हुने विश्वास लिएका छौं।’

कतिपय भने ग्रेनाइटमा हिँड्दा चिप्लो हुने र दुर्घटना निम्तिन सक्ने बताएका छन्। महानगरले नारायणहिटी संग्रहालय परिसरमा महानगर प्रहरी वृत्त दरबारमार्गदेखि महेन्द्र सालिकसम्मका दुवैतर्फ फुटपाथमा ग्रेनाइट लगाउने काम गरिरहेको छ।

महानगर सार्वजनिक निर्माण विभागका प्रमुख सुरज शाक्यले पैदलयात्री हिँड्ने बाटोमा खस्रो खालको र रूखहरूको वरिपरि चिप्लो खालका ग्रेनाइट राखिएको बताए। ‘पैदलयात्री हिँड्ने ठाउँमा नचिप्लिने खालका ग्रेनाइट राखिएको छ,’ उनले भने, ‘यो खस्रो भएका चिप्लिँदैन।’

उनको यो कुरालाई पूर्ण नपत्याउनेलाई महानगरलेले होसियारी पनि अपनाउनुपर्ने बताएको छ। ‘अन्य कुराको तुलना यो केही चिप्लो होला,’ काठमाडौं महानगरका प्रवक्ता मानन्धर भन्छन्, ‘पैदलयात्रीले केही होसियारी अपनाउनुपर्छ।’