हिमाली जिल्ला मनाङका महिला सामूहिक खेतीमा आकर्षित भएका छन्। नासो गाउँपालिका– १ तालगाउँका महिला सामूहिक खेतीबाट आत्मनिर्भर बन्दै गएका हुन्।
जिल्लामा आलुलाई प्रमुख खेतीका रूपमा मानिने भएकाले व्यावसायिक आलु उत्पादनबाट यहाँका महिला आत्मनिर्भर बन्दै गएको स्थानीय तिरकाशी घलेले बताए। ‘जग्गा भाडामा लिएर सामूहिक आलुखेती गर्न थालेका छौं’, उनले भने, ‘एघारजना महिलाको समूह बनाएर १० रोपनी जग्गामा खेती गरिरहेका छौं।’ सामूहिक खेतीले आलु आयात गर्नुपर्ने अवस्था अन्त्य हुने आशा गरिएको उनको भनाइ छ।
‘यहाँ आलु खेती प्रशस्त हुने भएकाले यसतर्फ आकर्षित भएका हौं। उत्पादन हुन थालेपछि आलुको बजारमा माग पनि बढिरहेको छ। उत्पादित आलु यहीँ खपत भइरहेको छ’, स्थानीय घलेले भने। जिल्लाका अन्य क्षेत्रमा पनि सामूहिक खेती गर्न सके यहाँ उत्पादित आलु बाहिर निर्यात गरेर आम्दानी बढाउन सकिने उनको भनाइ छ।
किसान कान्छी गुरुङले एक्लैले काम गर्दा उत्पादन कम हुने भएकाले सामूहिक रूपमा काम थालिएको बताए। ‘सामूहिक हुँदा साथीसँग काम र रमाइलो गर्दै आम्दानी पनि लिन सजिलो हुन्छ’, उनले भने।
मनाङमा उत्पादित आलुको माग ठूला सहरमा भइरहेको भन्दै गुरुङले मागअनुसारको उत्पादन हुन नसकेको बताए। सामूहिक खेती सुरु गरेसँगै मनग्य आम्दानी हुन थालेपछि कृषि पेसाबाट पनि आत्मनिर्भर हुन सकिन्छ भन्ने सन्देश आम नागरिकमा पु¥याउन सकिएको उनको भनाइ छ।
उनीहरूजस्तै यहाँका महिला आलु खेतीमा आकर्षित भएका छन्। मनाङ पर्यटकीय क्षेत्र भएकाले उत्पादित आलु यही खपत हुने किसान बताउँछन्। बाहिरको मागलाई पूर्ति गर्न नसकिएको जिल्लास्थित कृषि ज्ञान केन्द्रले जनाएको छ।
हिउँद लागेसँगै जाडो छल्न काठमाडौं, पोखरालगायत सहर झरेका यहाँका किसान अहिले गाउँ फर्केर आलु रोप्नमा व्यस्त भएका नासो– ५ का वडा सदस्य फूलमाया विकले बताए। ‘यस वर्ष समयमा नै हिउँ परेकाले जमिन गलेको छ। अहिले खेतीका लागि समय पनि उपयुक्त भएकाले अधिकांश खेतीपातीमा व्यस्त हुन थालेका हुन्’, उनले भने।
गाउँ फर्किएर जौ, गहुँ, आलु, उवा, करु, फापरलगायत खेती गर्न किसान व्यस्त हुन थालेका वडा सदस्य विकको भनाइ छ। नासोसँगै चामे गाउँपालिकामा आलु लगाउन भ्याइनभ्याइ भइरहेको उनले जानकारी दिए।
वडा सदस्य विकले भने, ‘यस वर्ष समयमै हिउँ परेकाले कृषि पेसा गर्नेलाई सहज भएको छ। जमिन भिजेकाले सिँचाइको समस्या छैन। यतिबेला पालिकाभरिका किसान आलु रोप्न व्यस्त छन्।’ नासोका ओडार, तिल्चे, नाचै र ताचै, थोचे बढी आलु फल्ने क्षेत्र भएको नासो– ५ का वडाध्यक्ष थुतेन लामाले बताए।
कृषि ज्ञान केन्द्रका अधिकृत घनश्याम गैरेले किसानलाई बारीमै गएर आलु रोप्ने तरिका सिकाएको बताए। ‘कसरी आलु लगाउँदा बढी उत्पादन हुन्छ। मलको मात्रा, चिस्यानको अवस्था र आवश्यक प्राविधिक सहयोग उपलब्ध गराएका छौं’, उनले भने।
गैरेका अनुसार यहाँ बढी उत्पादन हुने खेतीलाई ज्ञान केन्द्रले पनि प्राथमिकता दिँदै आएको छ। पालिका र ज्ञान केन्द्रको समन्वयमा कृषकलाई कृषि क्षेत्रमा प्रोत्साहन गर्न विभिन्न अनुदानको व्यवस्थासमेत गरिएको भन्दै यहाँका किसानलाई प्रोत्साहन गर्ने लक्ष्यका साथ काम भइरहेको उनले जानकारी दिए। –रासस
प्रकाशित: २५ फाल्गुन २०८० १३:३७ शुक्रबार
