पीडित परिवारजनको कारुणिक रोदन÷क्रन्दनको साक्षी बन्ने परिस्थिति सदाका लागि अन्त्य गरी खुसी साट्ने अवसरमा परिणत गर्न सकिन्छ। यद्यपि त्यस्तो अवस्था सिर्जना गर्न न विगतका सरकारले सके न त दुईतिहाइकै सरकारले त्यसतर्फ अगाडि बढेको देखिन्छ।
म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका–७, बिम माल्थानका बिर बहादुर नेपाली दिनभरी ज्यामीको काम गरेर घर फर्किए। ज्याला मजदुरीबाट परिवारको गुजरा चलाउँदै आएका बिरबहादुरलाई गाउँको शिरानमा रहेको झुपडी सबैभन्दा सुरक्षित लाग्थ्यो।
पछिल्लो दुइ हप्तादेखि देश बाढी पहिरोको विपतमा फसिरहेको छ। विभिन्न ठाउँमा बाढी पहिरोले धनजनको ठूलो क्षति पुर्या एको छ। सिंगो वस्ती बगाएको छ। अझै कयौ बस्तीहरु बाढी–पहिरोको उच्च जोखिममा छन्। यस्तो स्थितीमा हामीले गर्नुपर्ने उद्धार र पूर्नस्थापना हो।
‘रुखको फेदमा स्याउलाको (पात) छानो बनाएका छौं, खानलाई अन्न छैन्,’ बुँदेले टेलिफोनमा नागरिकसँग भने, ‘दुर्गमको ठाउँ भएर होला अहिलेसम्म कोही सहयोगी फेला पारेका छैनौं ।’ पहिरोले घर विहीन भएको एक साता हुँदा पनि नजिकको सरकार स्थानीय तहले अहिलेसम्म राहत उपलब्ध गराएको छैन् ।
यस वर्षाका कारण अहिलेसम्म करिब तीन करोड ६७ लाख ३९ हजार सात सय रूपैयाँ बराबर धनमाल क्षति भएको प्रदेश प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता राजेशनाथ बास्तोलाले जनाए ।
कालिकोटको सान्नीत्रिवेणी गाउँपालिका–६ का बुँदे सार्कीको परिवार स्थानीय सामुदायिक वनको खुल्ला चौरमा बस्न थालेको एक साता भयो। साउन १४ गतेको बाढी–पहिरोले उनीसहित ४७ परिवारको घरमा क्षति पुर्यायो। ति मध्ये २४ परिवार गाउँ नजिकैको डोप्का सामुदायिक वनको खाली क्षेत्रमा खुल्ला आकासमुनि बसिरहेका छन्।
बर्खा सुरु भएसँगै सुदूरपहाडी जिल्लामा पहिरोको जोखिम बढ्ने गरेको छ। पहाडी धरातल, सडक निर्माणलगायत मानवीय संरचनाका कारण बर्खायाममा पहिरोले जनधनको क्षति गर्दै आएको छ। बाढीपहिरोका कारण एक महिनाको अवधिमा बझाङ, दार्चुुला, अछाममा मात्रै २३ जनाले ज्यान गुमाएका छन् भने लाखौं रूपैयाँको धनमाल क्षति भएको छ। पहिरोका कारण एकजना बेपत्ता भएका छन् भने करिब १ सय ८० घरपरिवार विस्थापित भएका छन्। सुदूरपहाडी क्षेत्रका अधिकांश जिल्लाका गाउँ नै गाउँ पहिरोको उच्च जोखिममा रहेका छन्।
बैतडीको सुर्नया गाउँपालिका–८ मा १२ घर पहिरोको जोखिममा परेका छन् । ढोल्यामोडदेखि वडा कार्यालयसम्म निर्माण गरिएको सडककै कारण पहिरो आउँदा दर्जन घरका स्थानीय विस्थापित भएका छन् । गत वर्ष पनि सोही ठाउँमा पहिरो खस्दा ६ घरका स्थानीय विस्थापित भएका थिए ।
सिन्धुपाल्चोकको पश्चिमी क्षेत्रका छुट्टाछुट्टै दुई स्थानमा पहिरोले घर, टहरो पुर्दा सोमबार एकै दिन १० जनाको मृत्यु भयो। मेलम्ची नगरपालिका–११ को मेलम्ची बजारमा माथिबाट खसेको पहिरोले टहरो पुर्दा त्यहाँ सुतिरहेका आठ जनाको ज्यान गयो। एकलाई घाइते अस्पतालमा जीवितै उद्धार गरियो। भारतीय नागरिक उनको राजधानीको ट्रमा सेन्टरमा गम्भीर अवस्थामा उपचार भइरहेको छ। उनीहरु सबै मजदुर हुन्।
मनसुन सुरु भएयता बाढी पहिरोमा परि कर्णालीमा ४३ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । अविरल वर्षाका कारण आएको बाढी पहिरोमा परि उनीहरूले ज्यान गुमाएका हुन् ।
सिन्धुपाल्चोकको पश्चिमी क्षेत्रका छुट्टाछुट्टै दुई स्थानमा पहिरोले घर, टहरो पुर्दा १० जनाको मृत्यु भएको छ। प्रहरीका अनुसार सोमबार बिहानीपख गएको पहिरोले मेलम्ची नगरपालिकामा आठ मजदुर र पाँचपोखरी थाङपालगाउँपालिकामा दुई स्थानीयको मृत्यु भएको हो।
सिन्धुपाल्चोकको पश्चिमी क्षेत्र मेलम्चीमा सोमबार पहिरोले टहरो पुर्दा पाँच मजदुरको मृत्यु भएको छ। घटनामा तीन बेपत्ता भएका छन्। एकलाई भने घाइते अबस्थामा उद्धार गरिएको छ।
बर्खा सुरु भएसँगै सुदूरपहाडी जिल्लामा पहिरोको जोखिम बढने गरेको छ । पहाडी धरातल, सडक निर्माणलगायत मानवीय संरचनाको कारण बर्खायाममा पहिरोले जनधनको क्षति गर्दे आएको छ । बाढी र पहिरोका कारण एक महिनाको अवधिमा बझाङ, दार्चुुला, अछाममा मात्रै २३ जनाले ज्यान गुमाएका छन् भने लाखौं रुपैयाँको धनमाल क्षति भएको छ। पहिरोको कारण १ जना बेपत्ता भएका छन् भने करिब १ सय ८० घरपरिवार विस्थापित भएका छन्। पहिरोको उच्च जोखिममा अधिकांश जिल्लाका गाउँ नै रहेका छन् ।
हरेक वर्षायाममा कैलालीको दक्षिणी क्षेत्र डुबानमा पर्दै आएको छ। नेपाल–भारत सीमाबाट १० किलोमिटर दक्षिणमा भारतले घाँघरा (कर्णाली) नदीमा गिरिजापुरी बाँध (कैलाशपुरी बाँध) बनाएर बाँधको ढोका थुन्ने गरेका कारण कैलाली र बर्दिया डुबानमा पर्ने गरेका हुन्।
नदीमा आएको बाढी बस्तीमा पसेर विस्थापित भएका कैलाली भजनीका दुई हजार परिवार शुक्रबार साँझसम्म घर फर्कन सकेका छैनन्। उनीहरू तीन दिनदेखि हुलाकी सडक किनारमा बसिरहेका छन्।
.jpg-480x320.jpg)
