विपदमा ‘विकास’को भाग
हामीले भन्ने गरेका विकासलाई विपद्सँग जोडेर हेरौँ । नेपालमा मुख्यरूपमा विकासका रूपमा सडक विस्तार, सहरीकरण, भौतिक संरचना निर्माण आदि विशेषगरी विपद्सँग जोडिएका छन् ।
हामीले भन्ने गरेका विकासलाई विपद्सँग जोडेर हेरौँ । नेपालमा मुख्यरूपमा विकासका रूपमा सडक विस्तार, सहरीकरण, भौतिक संरचना निर्माण आदि विशेषगरी विपद्सँग जोडिएका छन् ।
निरन्तरको वर्षाका कारण राष्टकोट नगरपालिका र पचालझरना गाउँपालिका जोड्ने फुगाडखोला माथिको मोटरेवल पुल पनि बगाएको छ। कर्णाली करिडोर अन्र्तगत पर्ने फुगाड खोलाको मोटरेवल पुल बगाएको डिएसपी ओलियाले जानकारी दिए।
भिषण बर्षासँगै आएको पहिरोले बागलुङमा ३ जनाको मृत्यु भएको छ भने एक जना घाइते भएका छन्। सोमबार राति तमानखोला गाउँपालिका र निसीखोला गाउँपालिकामा पहिरोले घर पुरिँदा ३ जनाको मृत्यु भएको प्रहरी नायव उपरीक्षक राजेन्द्र रेग्मीले बताए।
सोमबार राति परेको अविरल वर्षापछि आएको बाढीपहिरोले कतै घर बगाएको छ भने कतै सडक अवरुद्ध बनेका छन्। रुकुम पश्चिम बाँफिकोट गाउँपालिका–९, हस्तबहादुर सुनारको घर पहिरोले बगाउँदा दुईजना बेपत्ता भएका छन्।
कालिकोट जिल्लाको नरहरिनाथ गाउँपालिका–८ खुलालुमा पहिरोमा पुरिएर एक जना बेपत्ता भएका छन् । आइतबार बेलुका निर्माणाधिन सडकमा हिँडिरहेका नरहरिनाथ गाउँपालिका–८ का १६ वर्षीय पारस भण्डारा पहिरोमा परेर बेपत्ता भएका हुन् ।
‘स्मल इज ब्युटिफुल’ भन्ने मन्त्रलाई आत्मसात गर्दै ससाना मोडेलबाट सिक्दै विकास कार्यमा नेपाली परिवेशको खाँचो, भूबनोट, प्राकृतिक अवस्था सबैलाई केन्द्रमा राखेर योजनाहरू तर्जुमा गर्नुपर्छ न कि विदेशी दातृराष्ट्रहरूको आवश्यकताअनुसार।
अविरल वर्षापछि आएको बाढी–पहिरोका कारण जिल्लाका सयौँ घर परिवार जोखिममा परेका छन् । जिल्ला सदरमुकाम आसपासका क्षेत्र, राजमार्ग र उत्तरी भेगका विस्थापित परिवारलाई सुरक्षित ठाउँमा स्थानान्तरण गरिएको छ ।
म्याग्दीको धवलागिरी गाउँपालिका–६,मराङका सुत्केरीलाई आवश्यक खाद्यान्न र बासस्थानको अभावले समस्या भएको छ। गत असार २६ गते पहिरोबाट विस्थापित भएका सुत्केरीलाई खाद्यान्न लगायत अति आवश्यक ब्यवस्थापन नहुँदा कष्टकर जीवन विताइरहेका छन्।
गएको असार २५ गते रातिदेखि नै भिषण वर्षा भइरहेको थियो । म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका–७, बिम नौरूङका इन्द्रबहादुर केसीको परिवार घरभित्रै बसेका थिए ।
असार १ गतेदेखि साउन पहिलो सातासम्मको अवधिमा ताप्लेजुङमा बाढी र पहिरोका कारण साढे ८६ लाख बढी मूल्य बराबरको धनमाल नष्ट भएको छ । बाढी र पहिरोमा परी अझै २ जना बेपत्ता छन् भने १२ घर परिवार बिस्थापित भएका छन् ।
पहिरो बगेर थुनिएको गोरखको धार्चे गाउँपालिका ७ लापुको नौलीखोला खुल्न थालेको छ । गएरातिदेखि थुनिएको खोलामा बिस्तारै पानी निकासबाट बग्न थालेको स्थानीय शिक्षक बिरबल गुरुङले बताए ।
उत्तरी गोरखाको धार्चे गाउँपालिका ७ माबु भन्ने ठाउँमा नौलीखोला थुनिएको छ। बस्ती नजिकै रहेको खोला थुनिएर ताल बनेको स्थानीय शिक्षक बिरबल गुरुङले बताए।
अबिरल वर्षातको कारण घर भत्केर एक व्यक्तिको मृत्यु भएको छ भने ५ वटा घरमा क्षती पुगेको छ। मृत्यु हुनेमा नुवाकोटको बेलकोटगढी नगरपालिका –८ निवासी ६८ वर्षिय अक्कलबहादुर तामाङ रहेका छन्
हुम्ला ताँजकोट गाउँपालिका–४, उतिसेनीस्थित सार्की टोलको दलित बस्ती विस्थापित भएको छ। गाउँमुनी बग्ने खोलाको कटानपछि गाउँ पहिरोको उच्च जोखिममा परेकाले उक्त बस्ती विस्थापित भएको हो।
म्याग्दीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी ज्ञाननाथ ढकाल शुक्रबार विहानै अवरुद्ध बेनी– बागलुङ सडकखण्डको मर्मतमा निस्किए। बेनी नगरपालिका–१ रत्नेचौरका विभिन्न बस्तीमा नदी र पहिरोले सडक अवरुद्ध भएपछि प्रजिअ ढकालले आनन्दबगर, लामगरा, सिम र सारेमारेमा बाढीपहिरोको असरले अवरुद्ध भएको सडक र जोखिमको अवलोकन सँगै तत्काल स्थानीय सरकारसँग समन्वय गरे।