तीन हप्तादेखि जारी निषेधाज्ञाले फार्ममा तयारी अवस्थामा रहेका कुखुरा बजारसम्म नपुग्दा मासुको मूल्यमा गिरावट आएको छ। पोल्ट्रीको राजधानीका रुपमा परिचित चितवनबाट बाहिरी जिल्लासम्म कुखुरा निर्यात गर्न नसक्दा मासुको मूल्यमा गिरावट आएको हो।
स्थानीय सरकार, कुखुरा पालक कृषक र मासु व्यवसायीहरू मिलेर धरानमा जिउदो बोइलर कुखुरा र मासुको मुल्य निर्धारण गरेका छन् ।लकडाउनको बेला मासुको मुल्यमा अत्यधिक उचारचढाव भएको र महंगी बढेको गुनासो आउन थालेपछि साेमबार सरोकारवालाहरूबीच बैठक बसेर मासुको मुल्य निर्धारण गरेका हुन् ।
स्थानीय जातका कुखुरापालन गर्दै आएका उद्यमी बैकुण्ठ सापकोटाले चल्ला उत्पादनका लागि ह्याचारी सञ्चालनमा ल्याएका छन्। यसअघि अण्डा काठमाडौँको ह्याचरीमा पठाएर यहाँ चल्ला ल्याउनुपर्ने उनको बाध्यता थियो। उपकरण खरिद तथा जडानलगायतमा रु तीन लाखबढी खर्च भएको उनले बताए।
लकडाउनका कारण उत्पादन घटेसँगै उपत्यकामा ब्रोइलर कुखुरा मासुको अभाव देखिन थालेको छ। लकडाउनसँगै मासुको खपत कम हुँदा अधिकांशले आफ्ना फार्म बन्द गरेका थिए।
मकै बालीमा देखिएको अमेरिकन फौजी किरा नियन्त्रणका लागि अधिकांश किसानले विषादि उपयोग गर्छन् / गरिरहेका छन् । तर, खोटाङका कतिपय किसानले भने मकैको बिरुवामा महामारीकारुपमा फैलिएको फौजी किरा टिपेर नियन्त्रणको प्रयासमा जुटेको पाइएको छ । हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका–३ च्यास्मीटार दाल्फुका किसानले दैनिकजसो मकैको बिरुवामा पाइने फौजी किरा टिपेर नियन्त्रणको प्रयास गरिरहेका छन् ।
चैतको पहिलो सातामै ब्रोइलर कुखुराको भाउ दुईपटक घटेको छ। चैत २ गते प्रतिकिलो २० रुपैयाँ भाउ घटेर दुई सय १० कायम रहेको भाउ तीन दिन पनि टिक्न सकेन।
कञ्चनपुरको शुक्लाफाँटा नगरपालिका–४ असैनामा रहेको कुखुरा फार्ममा आगलागी हुँदा १० लाख रुपैयाँ बढीको क्षति भएको छ।
नेपालको आत्मनिर्भर कुखुराजन्य उद्योगमा गत एक वर्षमा रु १८ अर्बभन्दा बढीको नोक्सानी भएको छ। अण्डा, चल्ला र मासुमा वर्षभरि नै किसानले नोक्सानी व्यहोरेका हुन्। उत्पादन बढी भएपछि किसानले लागत मूल्य नपाएका हुन्।
पोखरामा कुखुरा मासुको मूल्य प्रतिकिलो चार सय ६० रुपैयाँ पुगेको छ। व्यवसायीले गुणस्तरीय मासु उपलब्ध गराउने भन्दै अन्य सहरको तुलनामा पोखरामा महँगोमा बेच्ने गर्छन्।
नेपालमै ब्रोइलरको माउ कखुरा (प्यारेन्ट स्टक) उत्पादन गर्ने दुई वटा ग्रान्ड प्यारेन्ट (जिपी) फार्म सञ्चालनमा रहे पनि विदेशबाटै प्यारेन्ट स्टक आयात गर्ने क्रम घटेको छैन। यतिखेर मुलुकमै कब भान्ट्रेस इन्क अमेरिकाको प्रत्यक्ष निगरानीमा कब–५०० जातको प्यारेन्ट स्टक उत्पादन भइरहेको छ।
कुखुराले मूल्य नपाउँदा रामपुरका व्यावसायिक कुखुरापालक कृषक मारमा परेका छन्। ठूलो लगानीमा व्यवसायमा चलाएका व्यवसायी लगानी पनि नउठ्ने गरी कुखुरा बिक्री गर्न बाध्य छन्।
कुखुरा पालक किसानहरुले उत्पादन गरेको कुखुराले बजारमा राम्रो मुल्य नपाउँदा व्यवसाय बन्द गर्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको बताएका छन्।
नेपाली बजारमामा कुखुराको मासु निकै लोकप्रिय बनेको देखिन्छ। होटेल तथा रेस्टुरेन्टहरूमा कुखुराको मासु छ भनी सोध्दा छ भन्ने उत्तर आयो भने ब्रोइलर कुखुराको मासु रहेछ भन्ने बुझ्दा हुन्छ। हाम्रा रैथाने कुखुराकै मासु खाने भए त ‘लोकल’ कुखुरा छ भनी सोध्नुपर्ने चलन चलेको बाजेको पालादेखि हो कि जस्तो लाग्छ।
कृषि क्षेत्रमा आधुनिकीकरणको लहर चलिरहेका बेला यहाँका दुई युवाले तीन करोड रुपैयाँको लगानीमा माछापालन व्यावसाय शुरु गरेका छन्। पर्वतको कुश्मा नगरपालिका–२ अर्मादीमा थोरै जमिनमा धेरै उत्पादन दिने गरी धौलागिरि एकीकृत कृषि फार्म शुरु गरिएको हो।
सोमबारदेखि नै लागू हुने गरी ब्रोइलर कुखुराको मूल्यमा प्रतिकिलो १० रूपैयाँ घटेको छ। भदौ मसान्तसम्म जिउँदो ब्रोइलर कुखुरा प्रतिकिलोको २ सय ४० रूपैयाँ कायम रहँदै आएको थियो। असोज पहिलो दिनबाटै १० रूपैयाँका दरले घट्न थालेको भाउ एक महिनामै चार पटक घटिसकेको छ।
 photo_khotang-480x320-wm.jpg)
