फोहोरको दुर्गन्धदेखि क्रिकेटको सुगन्धसम्म
उतिबेला मूलपानी फोहोरमैला फाल्ने ठाउँ भनेर चिनिन्थ्यो। अहिले कसैले घर कहाँ? भनेर सोधे स्थानीयले निर्धक्कसँग ‘क्रिकेट मैदानछेउ’ भन्ने जवाफ दिन पाएका छन्।
उतिबेला मूलपानी फोहोरमैला फाल्ने ठाउँ भनेर चिनिन्थ्यो। अहिले कसैले घर कहाँ? भनेर सोधे स्थानीयले निर्धक्कसँग ‘क्रिकेट मैदानछेउ’ भन्ने जवाफ दिन पाएका छन्।
काठमाडौं उपत्यकाको फोहोरमैला व्यवस्थापनमा कानुनी प्रक्रिया पूरा गरेर आउन लागेको वैध निजी कम्पनीलाई निषेध गरेर अहिले फोहोरमैला व्यवस्थापनमा अवैध कम्पनी तथा गैरसरकारी संस्थाको रजगज चलिरहेको छ।
फोहोरमैला कुहिएर वातावरण दुर्गन्धित बनेपछि ताहचलवासीलाई आवतजावत गर्न र बिहान–बेलुका भान्छामा खानसमेत मुस्किल परेको छ।
सय वटा गन्तव्यको सूचीमा समावेस खोटाङको धार्मिक तथा पर्यटकीयस्थल बराहपोखरीमा पाइने दुर्भल रातो माछा निरन्तर मर्न थालेका छन्।
फोहोरमैला व्यवस्थापनका लागि नेपालमै पहिलो पटक जापानी प्रविधि भिœयाउने योजना बनाएको बनेपा नगरपालिकाले अझैसम्म सो कार्य सुरु गर्न नसक्दा सहरभरि फोहोरको डंगुर थुप्रन थालेको छ।
कृषिका लागि आवश्यक बिरुवा उत्पादन र प्रविधि विस्तारका लागि किनिएको जग्गामा पमैला जलाउने मेसिन राख्ने योजनाको वडास्तरमा विरोध भइरहेको छ।
फोहोरमैलाले गर्दा जलवायु परिवर्तनमा प्रभाव पारेकाले यसलाई न्यूनीकरण गर्नुपर्ने विज्ञहरूले औंल्याएका छन्। उपत्यकामा बढी मात्रामा फोहोरमैला अव्यवस्थित भएपछि जलवायु परिवर्तनमा प्रभाव भएकाले फोहोरलाई व्यवस्थापन गर्नुपर्ने उनीहरूले बताएका हुन्।
नगरभरिको फोहोर बोकेको ५ वटा ट्रयाक्टर आइतबारदेखि रामजानकी चोकमा रोकेर राखेपछि बस्तीमा दुर्गन्ध फैलिएको भन्दै स्थानीय आक्रोशित भएका हुन्। स्थानीय प्रेमकुमार ठाकुरले भने, ‘फोहोर कुहिएर दुर्गन्ध फैलिएको छ। तर, नगरपालिकाले ट्रयाक्टरमा लोड फोहोर व्यवस्थापनमा गम्भीरता देखाएन। कसरी बस्न सकिन्छ यसरी?’
दुई करोड ३२ लाख रुपैयाँ खर्चेर सगरमाथा हिमाल सफाई अभियान गरिने भएको छ। सरकारले निजी संघ संस्थासँग मिलेर १० हजार टन फोहोरमैला संकलन गर्ने तयारी गरेको हो।
फोहोरमैला बोकेको ट्रिपर गाडीको ठक्करले सिसडोलमा एक बालकको ज्यान गरेको छ। ललितपुरको नेपाल विकास अभियानको फोहोरमैला बोक्ने बा४ख ९६४७ नम्बरको ट्रिपरको ठक्करले ककनी गाउँपालिका वडा नं २ का १३ वर्षीया सञ्जोक नेपालीलाई मंगलबार बिहान ठक्कर दिएर गम्भीर घाइते भएका थिए। गम्भीर घाइते नेपालीको धपासीस्थित ग्रान्डी अस्पतालमा उपचारको क्रममा निधन भएको महानगरीय प्रहरी प्रभाग तिनपिप्लेले जनाएको छ।
महानगरवासीले घरबाट निस्कने फोहोरमैला कुहिने र नकुहिने नछुट्याउँदा फोहोरमैला व्यवस्थापनमा जटिल समस्या निम्ताएको छ। महानगरपालिकाले फोहोरमैला घरबाटै व्यवस्थित गराउने नीति अघि सार्ने भएको छ। महानगरवासीले कुहिने र नकुहिने फोहोरमैला जभाभावी ढंगले मिसाउँदा फोहोरमैला व्यवस्थापनमा समस्या भएको निष्कर्ष निकालेको छ।
सरकारले काठमाडौं उपत्यकाको फोहोरमैला संकलन तथा व्यवस्थापनको जिम्मेवारी निजी क्षेत्रलाई तीन महिनाभित्रै सुम्पिने तयारी गरेको छ।
श्रीलङ्काको राजधानी कोलम्बोमा फोहोरमैला पुरिएर मृत्यु हुनेको सङ्ख्या २१ पुगेको छ।