बस्तीबीचमा क्रसर उद्योग, स्थानीयलाई हैरानी
निराजन कन्ट्रक्सनका सञ्चालक स्थानीय ठेकेदार अम्मरबहादुर रावल डम्मरले उद्योग सञ्चालन गरेका हुन।
निराजन कन्ट्रक्सनका सञ्चालक स्थानीय ठेकेदार अम्मरबहादुर रावल डम्मरले उद्योग सञ्चालन गरेका हुन।
सिरहाको धनगढीमाई नगरपालिका–८ मा खानीका नाममा भइरहेको अवैध उत्खननले मानवबस्ती विस्थापनको जोखिममा परेको छ। मानवबस्ती पर्वाह नगरी भइरहेको तीव्र उत्खननका कारण ६ टोलका मानवबस्ती विस्थापनतर्फ उन्मुख भएका छन्।
सिरहाको धनगढीमाई नगरपालिका–८ मा खानीका नाममा अवैध रूपमा भैरहेको उत्खननले मानवबस्ती विस्थापनको जोखिममा परेको छ। मानवबस्ती टसाएर भैरहेको तीव्र उत्खननका कारण ६ टोलका करिब पाँच सय मानिस विस्थापनको चपेटामा परेका छन्।
२०७२ वैशाख १२ गतेको भूकम्पपछि उत्तरी धादिङको रुबिभ्याली गाउँपालिका–४ स्थित हिन्दुङका ९६ घरधुरीलाई दुईवटा पहिरोले घे¥यो। घर ढले, जग्गाजमिन चिराचिरा प¥यो र माथिबाट झरेको पहिरोले बस्ती जोखिममा पा¥यो। पहिरोको जोखिम भएपछि केही सदरमुकाम धादिङबेंसी झरे, केही सल्यानटार भने केही आसपासका बस्तीमा सरे। भूकम्पपछि सर्वेक्षणमा पुगेका भूगर्भविद्ले बस्ती नै सार्नुपर्ने भनेर सिफारिस गरेका थिए। तर अहिले यो बस्तीमा न पहिरोको त्रास नै रोकिएको छ न बस्ती नै अन्यन्त्र सारिएको छ। सार्नुपर्ने भनिएको बस्तीमै स्थानीय धमाधम घर बनाएर बसिरहेका छन्।
डोटीमा खानेपानी समस्या समाधानका लागि स्थानीयवासी बस्ती सार्दैछन् भन्ने सुन्दा अचम्म लाग्न सक्छ। गर्मी बढेसँगै यहाँको जोरायल गाउँपालिका–३ थलीगाउँका बासिन्दा धामधम बस्ती सार्न थालेका हुन्। गाउँमा पानीका मुहान भटाभट सुकेका छन्।
चार महिना देखि अवरुद्ध रहेको गोठी ज्युला कालाकाँडा गम्था सडक खण्ड सोमवार देखि सुचारु भएको छ । जुम्लाको सिंजा गोठी ज्युला देखि मुगुको कालाकाँडा हुँदै खमाले गम्था जोड्ने सडक निर्माण गर्दा मुगु तर्फका नेताहरुले आसपासका वस्तिहरुमा विकास निर्माणका काम गरिदिने सहमति गरेका र अहिले सडक आसपास रहेका कनका सुन्दरी गाउँपालिका वडा नम्बर ३ मा पर्ने लुम,गौरी, ओखरपाटा, बुडु , माझ बुडुलगायतका बस्तीहरुमा सडक जोड्ने सहमति भएपछि स्थानीयले गरेको अबरोध हटेको हो ।
ठूलीभेरी नगरपालिका ६ मा पर्ने रिनपुले डाँडामा नेपाल टेलिकमको नमस्ते मोबाइल सेवाको बीटीएस स्थापना गरेपछि माझफालबासीको हजारौं वर्ष अघिदेखिको मोबाइल फोन प्रयोग गर्ने सपना पूरा भएको हो। पिछडिएको दुर्गमबस्ती माझफाल, थरगाउँ र काँडातालीवासीले एक वर्षसम्मको प्रयासपछि नेपाल टेलिकमको बीटीएस प्रणालीबाट लाभान्वित हुन पाएका छन्।
सधैभरी बन्दुक भिरेर सुरक्षार्थ खटिने नेपाली सेना अचेल मटिहानीमा रहेको दलित (दुसाध) बस्तीमा सामुदायिक भवन निर्माणमा जुटेको छ। नेपाली सेना र स्थानीय बासिन्दाको सहयोग निर्माण हुन लागेको सामुदायिक भवनमा अहिले नेपाली सेनाका जवान खटिरहेको हेर्दा स्थानीयवासी खुसी भएका छन्।
जिल्लाका तीन स्थानीय तहका ५३ भूकम्प–पीडितका लागि एकीकृत नमुना बस्ती निर्माण गर्न जग्गाको व्यवस्था गरिएको छ। राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणको सहयोगमा चम्पादेवी गाउँपालिकाको विलन्दु, मोलुङ गाउँपालिकाको प्राप्चा र चिसंखुगढी गाउँपालिकाको माम्खाका भूकम्प–पीडितका लागि एकीकृत नमुना बस्ती निर्माण गर्न जग्गा व्यवस्था गरिएको हो।
सर्दु जलाधार क्षेत्रको विवादित धरान–४, छोटी–मोरङस्थित जग्गामा बस्ती बसाउन भूमाफियाहरूको गिरोहले एनजिओ दर्ता गरेर पैसा उठाउन थालेका छन्।
भर्खरै बनेका ‘इन्टरलक’ इँटालाई पानी खुवाउन कामदारलाई निर्देशन दिँदै गर्दा गिटी, बालुवा बोकेका दुई टिपर आइपुगे। सामग्री खन्याउने ठाउँ देखाउन सोबले तामाङ त्यतै कुदिहाले। अब ल्याउनुपर्ने सामग्री र परिमाण टिपाएर ट्रिपरवालालाई बिदाइ गरेपछि उनी सिधै झ्यालढोका बनिरहेको ठाउँ हानिए। तीव्र गतिमा अघि बढिरहेको फर्निचरको काम देखेर मक्ख भइरहँदा उनलाई फलामे छड कटिङ भइरहेको ठाउँ पुग्ने हतारोले छोइहाल्यो।
खोटाङमा जंगलबाट सुरु भएको डढेलो बस्तीमा प्रवेश गरेको छ । शुक्रबार दिउँसो रावाबेँसी गाउँपालिका–५ दुबेकोलस्थित गढीथुम्का तथा कासेघडेरी सामुदायीक वनबाट सुरु भएको भिषण डढेलो घलेगाउँमा छिरेको हो।
धादिङ, तिप्लिङकी रोमी सेठी र दिलबहादुर दुधराज (१९) यति बेला थापाथलीको सुकुमबासी बस्तीमा दलमर्दन कामीको छाप्रोमा छन्। सानो छाप्रो, छाप्रोको एउटा कोठामा बच्चा भुलाउँदै गरेको जोडी सहयोगको आशमा छन्।
भूकम्पबाट थातथलो छोडेर यहाँ विस्थापित जीवन गुजारीरहेका पीडितहरुका लागि साढे दुई महिनादेखि एकीकृत बस्ती पुनर्निर्माणको काम भइरहेको हो।
आकर्षक बुट्टा। चिटिक्क ‘फिनिसिङ’। झट्ट हेर्दा उपत्यकाका प्राचीन दरबार र मन्दिरका झैँ लाग्ने कलात्मक झ्याल। तस्बिरमा देखिएको यो झ्यालको नाम ह्योल्मो भाषामा ‘नाम्दर घोसुम’ हो। यसको अर्थ हुन्छ, तीनखापे झ्याल।