सिकारीबाट बच्न मृत्युमञ्चन!
सिकार हुनबाट बच्न केही जीवले अनौठो व्यवहार प्रदर्शन गर्छन्। केही अनाकर्षक वस्तुको प्रयोगसहित मृत्युको नाटकमञ्चन गर्दा त यो प्रहसन झन् प्रभावकारी हुन जान्छ।
सिकार हुनबाट बच्न केही जीवले अनौठो व्यवहार प्रदर्शन गर्छन्। केही अनाकर्षक वस्तुको प्रयोगसहित मृत्युको नाटकमञ्चन गर्दा त यो प्रहसन झन् प्रभावकारी हुन जान्छ।
हिमाली भेगमा हिमपात भएसँगै चिसो बढेपछि मानववस्ती नजिक न्यानो खौज्दै पुगेका जंगली जीवजन्तुको चोरी सिकारी बढेको छ ।
अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप)को संरक्षित क्षेत्रभित्र पर्ने मुस्ताङको वारागुँ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका–४ को लुप्रा जंगलमा सिकारीको पासोमा परेर मरेको अवस्थामा कस्तूरी फेला परेका छन्। कस्तूरी बाहेक अन्य वन्यजन्तु पनि पासोमा परेर मरेका छन्।
यस्तो अनुसन्धानमूलक पुस्तक नेपालमा सम्भवतः पहिलोपल्ट प्रकाशित भएको छ। नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानका उपकुलपति डा. जगमान गुरुङले प्रकाशकीयमा भनेझैँ यस गहन कृतिले मानवसभ्यताको विषयमा अध्ययन र अनुसन्धान गर्न चाहने व्यक्तिलाई अत्यन्त उपयोगी सहायता मिल्ने छ।
रौतहटको वनमा वन गस्ती टोली र सिकारी समूहबीच दोहोरो झडप भएको छ । कोरोना महामारीको मौका छोपेर वनमा व्यापक काठ तस्करी भइरहेको भनेर आलोचना बढेपछि वन गस्ती टोलीले सक्रियता बढाएको हो ।
बाँके राष्ट्रिय निकुञ्जले एक थान भरुवा बन्दुकसहित थप ३ जनालाई पक्राउ गरेको छ। पक्राउ पर्नेमा कालिमाटी निवासी २६ वर्षीय खेमबहादुर थापा, २० वर्षका बीरबहादुर पुन र ३८ वर्षिय रमेश घर्ती रहेका छन्।
सिसि क्यामेराको सहायताले चोरी सिकारीमा संलग्न ९ जनालाई बाँके राष्ट्रिय निकुञ्ज कार्यालयले पक्राउ गर्न सफल भएको छ। बाँके, दाङ र सल्यान जिल्लामा फैलिएको निकुञ्जभित्र चोरी सिकारी हुन सक्ने आशंकामा निगरानीका लागि कार्यालयले सिसि क्यामेरा जडान गरेको छ।
बन्दाबन्दीको अवधिमा मृग एक र जरायो तीन मृत अवस्थामा फेला परेका छन् । एक रतुवा र एक मृगलाई सुरक्षित बासस्थान छाडिएको डिभिजन वन कार्यालयले जनाएको छ । ‘घाइते अवस्थामा फेला परेका दुईवटा जरायो उपचारका त्रममा मरेका छन्,’ डिभिजन प्रमुख दाहालले भने, ‘बस्तीमा फेला परेको एक जरायोलाई पुनः संरक्षित क्षेत्रभित्रै छाडिएको छ ।’
लकडाउनमा स्थानीय सरकार र प्रशासनको ध्यान कोरोनातिर गएको मौका छोपी जिल्लामा दुर्लभ जनावर, माछा र पन्छीहरुको चोरीसिकारी गर्ने क्रम तीव्र बनेको छ । जंगल विनास गर्ने, दुर्लभ जनावर तथा चराहरुको चोरीसिकारी गर्ने तथा खोलाहरुमा अवैध रुपले माछा मार्ने क्रियाक्लापहरु बढेपनि सरोकारवालाहरुले ध्यान दिन नसकेको गुनासो स्थानीयको छ ।
जङ्गलबाट मृगको शिकार गरी घरमा ल्याएर मासु काटेर भागभण्डा गरिरहेको अवस्थामा स्थानीयवासी खुमबहादुर माझीलाई गत आइतबार मासुसहित प्रहरीले पक्राउ गरी डिभिजन वन कार्यलाई बुझाएको थियो भने अन्य भागेका थिए ।
कोरोना भाइसर संक्रमणको त्रासका कारण जारी लकडाउनले वनमा अवैध फँडानी बढेको छ ।
राष्ट्रिय निकुन्ज अन्तर्गतका वन जङ्गलमा हुने वन्यजन्तु तथा पन्क्षीहरुको अवैध चोरी सिकारी नियन्त्रण कार्यलाई प्रभावकारी बनाउनु पर्नेमा जोड दिइएको छ। शे-फोक्सुण्डो राष्ट्रिय निकुन्ज वन क्षेत्र तथा मध्यवर्ती वन क्षेत्रहरुमा वर्षनी वन्यजन्तु तथा पन्क्षीहरुको चोरी सिकारी बढेपछि यसको नियन्त्रण प्रभावकारी रुपमा गर्नुपर्नेमा कार्यक्रमका सहभागीले जोड दिएका छन्।
कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिका–३ नारायणपुरमा शिकारीले थापेको पासोमा परेर आइतबार एक वयस्क चितुवा मरेको छ। स्थानीय थाहा सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह र मोहन्याल सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहको सीमा क्षेत्रमा चितुवा पासोमा परेको अवस्थामा भेटिएको थियो।
नजिकका राष्ट्रिय निकुञ्जमा पुर्याउन खोटाङमा बाँदर समात्न थालिएको छ। अन्नबाली सखाप पारेर किसानलाई हैरान पारिरहेका बाँदर समातेर निकुञ्ज पुर्याउन दिक्तेल रूपाकोट मझुवागढी नगरपालिकामा ‘बाँदर समाऊ अभियान’ थालिएको हो।
बाँदर समात्न भारतको उत्तरप्रदेशबाट खोटाङ झिकाइएका सिकारीलाई स्थानीयले स्वागत गरेका छन्। अन्नबाली सखाप पारेर किसानलाई हैरान पारिरहेका बाँदर समात्न भारतको खुसीनगरबाट आएका नौ सिकारीलाई शुक्रबार दिक्तेलमा सम्मान गरिएको हो।