देशमै रोजगारी सिर्जना गरेर बेरोजगारी समस्या हल गर्ने, उत्पादन वृद्धि गरेर निर्यात प्रवद्र्धन गरी व्यापार घाटा न्यूनीकरण गर्ने र अर्थतन्त्रमा विद्यमान जोखिम कम गर्ने सोच अझै बनिसकेको छैन सरकारमा बस्नेहरूमा र जिम्मेवार राजनीतिक दलहरूमा पनि।
चुनावी सरगर्मीसँगै आर्थिक क्रियाकलापमा समेत वृद्धि हुने भएकाले चुनावले अर्थतन्त्रलाई समेत चलायमान गराउँछ भन्ने मान्यता रहिआएको छ।
धन र रवाफको बलमा आत्मतुष्टि र आत्मरतिका लागि लेखिएका वा लेखाइएका आत्मश्लाघाले भरिएका आत्मवृत्तान्त अथवा जीवनीलाई पाठकहरूले नरुचाएको र नस्विकारेको अनुभव हामीमध्ये धेरै पाठकलाई छ।
आयातको बृहत् परिणामसामु नेपालको निर्यात अति नगण्य देखिन्छ। नेपालले आयात गर्ने पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बराबर पनि कुल वस्तु निर्यात गर्न नसक्नु नेपाली अर्थतन्त्रका लागि लज्जाको विषय हो।
नेतादेखि जनता सबैका लागि उत्तिकै प्रिय शब्द हो विकास। अझ अहिले त समृद्धि शब्द झनै लोकप्रिय बनेको छ।
राजनीतिको नेतृत्व अथवा पदमा रहँदा प्राप्त हुने शक्ति र त्यसकै आधारमा प्राप्त हुने शान, मान र ऐश्वर्यले गर्दा नेतृत्वमा रहने नेताहरूले शक्तिमा रहने लालसालाई त्याग्न चाहेनन् र आफू र आफ्नो सोच बदल्न पनि चाहेनन्।
कथाकार जोशीको कथा लेख्ने शैली भिन्न छ। चलनचल्तीका कथाभन्दा भिन्न छन् उनका कथा। उनका कथामा समाज छ। संस्कृति छ। जीवनदर्शन छ। तर राजनीति अत्यन्तै कम छ। अझ छँदै छैन भन्दा पनि हुन्छ। धेरैजसो कथाको पृष्ठभूमि काठमाडौं उपत्यका नै रहेको छ। मिथकहरूको माध्यमबाट काठमाडौं उपत्यकाको सभ्यता, जीवन र जीवनशैलीको वर्णन गर्ने जोशीको शैली रोचक छ।
अवसरको खोजीमा गाउँबाट सहरमा आइ गरिखान खोज्नेहरू आउने क्रम नरोकिएकाले सडकपेटीको व्यापार पूर्णतः नियन्त्रित हुन सकेको छैन। सडकपेटीमा बसेर केही गरिखान खोज्नेप्रति सर्वसाधारणको सहानुभूति र संवेदना पनि छ
यो न कविताको अंश हो, न हो गीतको अन्तरा। यो हो हाम्रो शासकको नारा, अर्थात् हाम्रो सरकारको नारा। नारा हो, तैपनि सुन्नेलाई कर्णप्रिय लाग्छ।
मानिस सधैँ सुरक्षित भविष्यको खोजीमा हुन्छ। आर्थिक उपार्जन गर्न र आर्थिक दृष्टिकोणले भविष्य सुरक्षित बनाउन मानिसले अनेक प्रयत्न गरेको हुन्छ। पढ्नु, लेख्नु, सिक्नु र काम गर्नु भविष्य सुरक्षित बनाउनकै लागि हो। ‘पढे सुख पाउलास्, नपढे दुःख पाउलास्’ भनेर हरेक अभिभावकले आफ्ना सन्तानलाई सचेत गराइरहनुका पछाडि यही सुरक्षित भविष्यको चिन्ता निहित छ।
घरबाट उत्सर्जित फोहोर गाड्नलाई खाल्डो खन्ने एक टुक्रा खाली जग्गा पनि नछोडी सिनित्तै ढलान गरेर घरलाई सफा राख्न खोज्छौँ हामी।
हामीले माने पनि नमाने पनि पछिल्लो समय जनताको मन र विश्वास जितेर भन्दा पैसाले भोट किनेर चुनाव जित्ने प्रवृत्ति बढेको छ। यो कटु सत्य नै हो।
जसको दुःखको कमाइले देशको अर्थतन्त्रको सुरक्षा गरिरहेको छ, तिनैको जीवनको सुरक्षा र सुविधामा राज्य गम्भीर बन्न नसक्नु विडम्बना नै भएको छ।
अनावश्यक र अनुत्पादक भौतिक संरचनामा अर्बौं खर्चेर शासकहरूले आफ्ना आसेपासे र अरौटेभरौटेहरूलाई भ्रष्टाचार गर्ने र राज्यकोषमा रजाइँ गर्ने सुनौलो अवसरमात्र दिएका हुन्।
वर्तमान शिक्षा नीति र शिक्षण पद्धतिका कमीकमजोरीसँग पनि उनी उत्तिकै परिचित छन्। वर्तमान शिक्षा नीति र शिक्षण पद्धतिले समयको आवश्यकता र विद्यार्थीको रुचिलाई सम्बोधन गर्न नसकेको प्रति उनको गुनासो छ। वर्तमान शिक्षा नीतिले सीपयुक्त दक्ष जनशक्ति भन्दा ठूलो संख्यामा ज्ञानयुक्त बेरोजगार मात्रै उत्पादन गर्न सघाइरहेको र अहिलेको शिक्षण पद्धति पनि सिकाइमा भन्दा पढाइ (घोकाइ) मा बढी केन्द्रित भएकाले विद्यार्थीमा पढ्ने अनि सिक्ने उत्साह र उत्प्रेरणा जगाउन नसकेकोप्रति उनी सजग छन्, सचेत छन्।
