गुठी विधेयक नसच्याए उपत्यका घेरावन्दी गर्ने चेतावनी
नेपाली कांग्रेसका सांसद राजन केसीले धर्म र संस्कृतिलाई चलाउने काम नगर्न सरकारलाई चेतावनी दिएका छन्।
१५ मंसिर २०८१ शनिबार
- अहिले चर्चामा
- #ग्राहक विशेष
गुठी विधेयकले धर्म, संस्कृतिलाई असर गर्दैन : मन्त्री अर्याल
भूमिसुधार मन्त्री पद्यमा अर्यालले गुठी सम्बन्धी कानुन एकीकरण र संशोधन गर्न बनेको विधेयक धर्म, संस्कृति र परम्परालाई प्रतिकुल पार्ने गरि नआएको दाबी गरेकी छन्।
भक्तपुरमा हराउँदै भजन
उत्पादन सम्बन्धमा आएको फेरबदलसँगै काठमाडौँ उपत्यकाको संस्कृतिमा पनि क्रमशः परिवर्तन भइरहेको छ। उपत्यकाका तीन प्रमुख सहरमध्ये भक्तपुरमा तुलनात्मक रूपमा मूर्त–अमूर्त सम्पदा र संस्कृति संरक्षण भइरहेको बताइन्छ। तर त्यहाँका रैथाने बासिन्दाको आर्थिक सम्बन्धमा आएको परिवर्तनसँगै कतिपय अमूर्त संस्कृति क्रमशः क्षीण बन्दै गएको देखिन्छ।
चोपाइ संस्कृति किसानको उत्सव
यो सदियौँ देखिको परम्परा हो। यसमा पञ्चेबाजा, दमाहा,झ्याली र सुनाई लगायतका बाजागाजा बजाउँछन्।
मध्यपश्चिमको अमूल्य संस्कृति
मध्यपश्चिम नेपालकै लोक संस्कृति, भाषा, साहित्य, सभ्यता, कला र सांस्कृतिक विशेषताले भरिपूर्ण क्षेत्र हो। नेपाली भाषाको उद्गमस्थल, प्राचीन मानव बस्तीको सभ्यता, प्राकृतिक सुन्दरताले पूर्ण, जातजातिको विविधताले पूर्ण पावन भूमि पनि हो। मनु, वशु, सति साध्वी, प्राचीन ऋषिमुनि र सन्तको बासस्थल पनि यही क्षेत्र हो। तसर्थ, विदेशी अन्वेषणकर्ता टुचीले एशियाको वर्णन गर्ने क्रममा नेपालको मध्यपश्चिम कर्णालीचिनाएका छन्। शैव, हिन्दु, बौद्ध र अन्य धर्मावलम्बीले समेत परिपूर्ण भएको ठाउ“ पनि हो मध्यपश्चिम क्षेत्र। यहा“का जनताले वर्षौंदेखि चलाउ“दै आएका रीतिरिवाज, चालचलन, मूल्य–मान्यता, परम्परा र व्यवहार पनि कम चाखलाग्दा छैनन्। तरपनि प्रचार–प्रसार र सोचको कमीले पूर्वाञ्चलभन्दा कम महŒव ठानिएको छ। यति महŒवपूर्ण कला र सम्पदाले परिपूर्ण रहेकाले यहा“को अमूर्त कला र संस्कृतिले समेत परिचित ठानिन्छ।
पुस्तकमा किराँत संस्कृति
खोटाङमा ‘किराँत इतिहास र संस्कृति’ नामक शोध र खोजमूलक पुस्तक विमोचन गरिएको छ। किराँत संस्कार र संस्कृतिको खोज तथा अनुसन्धानमा संलग्न दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका–७ दोर्पाचिउरीडाँडाका ८० वर्षे पर्खनबहादुर राईले लेखेको पुस्तक हालै विमोचन गरिएको हो।
चिनियाँ भूमिमा सेलो र मारुनी
छिमेकी मुलुक चीनको वर्ड नेस्ट ओलम्पिक स्टेडियमको ग्रीनपार्कमा नेपाली कलाकारहरूले नेपाली संस्कृतिलाई प्रतिनिधित्व गर्दै सांस्कृतिक नृत्य प्रस्तुत गरेका छन्।
‘भाषा र संस्कृतिले समाजलाई जोड्छ’
सांसद डा. अमरेशकुमार सिंहले भाषा र संस्कृतिले समाजलाई जोड्ने बताएका छन्। काका सामुदायिक सिकाइ केन्द्र बलराद्वारा आयोजित ‘बज्जिका भाषा संगोष्ठी, विगत, वर्तमान र भविष्य’ विषयक कार्यक्रमको उद्घाटन गर्दै सांसद सिंहले बज्जिका भाषाको प्रचारप्रसार अभियानलाई निरन्तर जोडिराख्नुपर्नेमा जोड दिए। सांसद सिंहले आफ्नो मातृभाषा बज्जिका रहेकाले त्यसको संरक्षण र विकासका लागि संसद्मा आवाज उठाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे।
पोटरी स्क्वायरको पहिचान मेटिँदै
कुनै बेला पोटरी स्क्वायरमा कुमाले समुदायका मानिसले माटोका भाँडा बनारहेका देखिन्थे। जताततै माटोका भाँडा राखिएका हुन्थे। तर, आजभोलि यस्तो दृश्य देखिँदैन।
संस्कार सिकाउने संस्कृति
झट्ट हेर्दा बालविवाहजस्तो देखिने यो बेल विवाहमा सहभागी उनको अनुहार खुसीले धपक्कै बलेको थियो। यो संस्कारलाई नेवार शब्दमा ‘इहि’ भन्ने गरिन्छ। उनीजस्तै अन्य ९३ बालिका सहभागी गराएर गरिएको सामूहिक रूपमा बेलविवाहमा सहभागी सायराले आज रमाइलो लागेको सुनाइन्।
राष्ट्रवादको रहस्य
पार्टीलाई राष्ट्रवादको सुन्दर बर्को ओढाएर त्यहाँभित्र चीन, भारत, युरोप र अमेरिकाका चल्ला कोरल्ने गरिएको छ।
शरीरमा १०८ दियो
संस्कृति जोगाउन र मनोकांक्षा पूरा होस् भन्ने कामनासहित भक्तपुरका एक युवाले आइतबार शरीरमाथि १०८ दियो बालेका छन्। बिस्काः जात्राको अवसरमा सूर्यविनायक नगरपालिका–१ पकाण्डोलका रोहित श्रेष्ठको शरीरमाथि डेढ घन्टासम्म दियो बालिएको हो।
बाजुरामा विशु पर्व मनाइँदै
आजको रात आफन्त परिवारजन सँगै बसेर मिठो मसिनो पकाएर खाने, सँगै रमाइलो गर्ने र वर्षभरिको समीक्षा गर्ने गरिन्छ। आजको दिनलाई परिवारिक जमघटको रुपमा पनि लिइन्छ।
सातौंपटक जिब्रो छेड्दै बुद्धकृष्ण
संस्कृति बचाउन जिब्रो छेडेको उनी सुनाउँछन्। ‘नयाँ पुस्ता कोही पनि जिब्रो छेड्न मान्दैनन्, त्यसैले यस वर्ष पनि म नै जिब्रो छेड्दै छु,’ उनले सुनाए। जात्रामा बोडेका स्थानीयले मात्र जिब्रो छेड्न पाउने उनले बताए।