भविष्य पुराणमा माघमा घिउ र कम्बल दान गर्नाले विशेष फल मिल्नुका साथै मोक्ष प्राप्त हुन्छ भनिएको छ। साथै पद्म पुराणअन्तर्गत माघ माहात्म्यमा मकर सङ्क्रान्तिदेखि सो महिनाभर चिसो पानीमा डुबुल्की लगाउने व्यक्ति सम्पूर्ण पापबाट मुक्त हुन्छ भनिएको छ।
सुदूरपश्चिममा माघी र मकर संक्रान्ति उल्लासमय शैलीमा मनाएइको छ। सो क्षेत्रमा बसोबास गर्ने थारू समुदायले माघी र पहाडी समुदायले मकर संक्रान्ति पर्व मनाएका थिए।
महागढीमाई नगरपालिकाको बरियारपुरस्थित गढीमाई मन्दिरमा माघे सङ्क्रान्तिका दिन बुधबार मात्र १० लाखभन्दा बढी श्रद्धालुले दर्शन गरेका छन् भने २५ हजारभन्दा बढी बोकाको बलि दिइएको छ। ५ वर्षपछि गत मंसिरमा लागेको मेलामा दर्शन गर्न छुटेका र भाकल गरिएका पशुको बली दिन नसकेका श्रद्धालुले माघे सङ्क्रान्तिका दिन गढीमाईको दर्शन तथा बली दिएका हुन्।
टुँडिखेलको पुर्वी कुनामा लुंगी, चोलो, घलेक लगाएकी धनकुटाकी अपेक्षा मगर नौगेडी र शिरबन्दीमा चिटिक्क थिइन्। पश्चिम कुनामा रहेकी बर्दियाकी मनीषा चौधरीचाहिँ मंगौरी, झुम्का र लेहेंगामा सजिएकी थिइन्। माघी र माघे संक्रान्ति मनाउन बुधबार टुँडिखेलमा भेला भएका उनीहरू जब त्रिपाल पार गर्दै एक अर्कासँग भेट गरे तब वातावरण निकै रमाइलो बन्यो।
माघ १ गते तीन नदीको संगमस्थल (त्रिबेणी) मा नुहाउने, पूजा आराधना, नाचगान गर्दै सद्भाव आदानप्रदान गर्ने परम्परा नेपाली समाजमा छ। जस अनुसार सदरमुकाममा त्रियुगा नगरपालिका १२ विसनपुरस्थित त्रिबेणीमा माघी महोत्सवको आयोजना गरियो।
आज माघे सङ्क्रान्ति पर्व परम्परागत रुपमा देशभर स्नान, दानधार्मिक कार्य गरी मनाइदैछ। आजदेखि सूर्य धनु राशिबाट मकर राशिमा प्रवेश गर्ने भएकाले यस पर्वलाई मकर सङ्क्रान्ति पनि भनिन्छ। जेठी, माइली र कान्छी सङ्क्रान्तिको रुपमा मनाइने माघे सङ्क्रान्ति मेला पाल्पा स्याङ्जा र गुल्मीको संगमस्थल रुरु क्षेत्रमा सुरु भएको छ।
किरात हाङ्साम्बो धर्मलाई थेबा धर्म, युवा धर्म, मुन्धुम धर्म भनी हामी भ्रममा प-यौं।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले राष्ट्रिय एकतालाई थप सुदृढ पार्न सबैलाई आग्रह गरेकीछिन्। माघे सङ्क्रान्तिको अवसरमा मंगलबार शुभकामना सन्देश जारी गर्दै राष्ट्रपति भण्डारीले मुलुकभित्र मनाइने विभिन्न चाडपर्वले आपसी एकता र भ्रातृत्वलाई मजबुत बनाउन योगदन पुग्ने जनाएकीछिन्।
माघे सङ्क्रान्तिका अवसरमा नुवाकोटका विभिन्न पाँच स्थानमा गोरु जुधाइ मेला आयोजना गरिएको छ। जिल्लाको तारूका, बेत्रावती, सातविसे, पञ्चकन्या र कट्टिछाँपमा गोरु जुधाइ मेलाको आयोजना गरिएको छ।
बाँके, बैजनाथ गाउँपालिका वडा नम्बर ७ टिटिहिरियाका बिनोद थारुको घरमा माघीको रमझम बेग्लै छ। एक साता अघिदेखि नै उनको परिवार माघीको तयारीमा जुटेको थियो। माघी नजिक आईसकेपछि भने टाढाका आफन्त, ईष्टमित्र जुटिसकेका छन्। घरलाई सिंगारेर चिटिक्क पारिएको छ। घरमा ढिंक्री, मासु, माछा, घोगी लगायत परिकार तयार गरिएको छ। ‘हाम्रो गाउँघर यतिबेला माघीमय बनेको छ, टाढा रहेका आफन्त, ईष्टमित्र जुटिसकेका छन्, माघीको उत्साह बेग्लै खालको छ,’ नागरिकसँग उनले भने।
कर्णाली प्रदेश सरकारले थारु जातिको मुख्य पर्व माघीमा सार्वजनिक बिदा दिने भएको छ। प्रदेश सरकारको गत कात्तिक १९ गते बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले माघी पर्वमा बिदा दिने निर्णय गरेको थियो। सोही निर्णयका आधारमा माघ १ गते सार्वजनिक बिदा हुनेगरी सूचना प्रकाशन गरिएको आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयका प्रवक्ता तुलबहादुर खड्काले जानकारी दिए।
मगर समुदायले माघे संक्रान्ति (माघे सकराती) का अवसरमा राजधानीको टुँडिखेलमा शुभकामना आदानप्रदान कार्यक्रम तथा मगर मौलिक सांस्कृतिक महोत्सवको आयोजना गर्ने भएको छ।
धनगढी उपमहानगरपालिका–१६ का थारू समुदाय नजिकिँदै गरेको माघी पर्वको तयारीमा जुटेका छन्।
माघे संक्रान्ती भित्रँदै गर्दा बजारमा तरुलको बिक्री पनि बढ्दै गएको छ। पुस महिनामा पर्ने ल्होसार र माघे संक्रान्तीमा तरुल लगायत कन्दमूल खाने परम्पराअनुरुप बजारमा यसको माग बढेको हो।
पश्चिम क्षेत्रका थारू समुदायको मुख्य पर्व माघी आउन दुई सातामात्र बाँकी हुँदा विभिन्न गाँउमा उल्लासमय वातावरण सुरू भएको छ।
(1)_20200116070857-480x320-wm.jpg)
