कोभिड–१९ र स्वस्थ खाना
स्वास्थ्यलाई केवल औषधि विज्ञानको नजरबाट मात्र नहेरी समग्र मानव जीवन र पर्यावरणीय हिसावले हेर्न जरुरी छ । जनस्वास्थ्य र पोषणको मूल आधार खानपिन र जीवनशैली भएकाले अब कृषि खेतीलाई स्वास्थ्यसँग नजोडी सुखै छैन ।
१२ मंसिर २०८१ बुधबार
- अहिले चर्चामा
- #ग्राहक विशेष
बिउ किनेर ब्याड राख्न २४ घन्टा मात्र
जिल्लामा ५० हजार हेक्टरमा धान खेती हुन्छ । त्यसका लागि दुई हजार पाँच सय मेट्रिक टन बिउ चाहिन्छ । किसान बिउको प्रतीक्षामा छन् । तर बजारमा धानको बिउको सहज उपलब्ध छैन । कृषि ज्ञान केन्द्र, बिउबिजन कार्यालय र व्यवसायीसँग समेत बिउ अभाव छ ।
लकडाउनमा खेतीपाती गर्न व्यस्त किसान
कोरोनाको संक्रमणबाट बच्न घोषणा गरिएको लकडाउनमा डडेल्धुराका किसानहरु खेतीपातिमा व्यस्त भएका छन । बाहिर रहेकाहरु पनि लकडाउनमा घर फर्किएपछि गाउँलेहरु अहिले हिउदे अन्न बालि चित्र्याउनुका साथै तरकारी, सागपात रबर्खे खेती गर्न थालेका छन् ।
लकडाउन प्रभावः कृषिमा रमाउँदै युवा
विहानैदेखि एसी र पंखाको हावामा काम गर्ने उनी यतिखेर ३५ डिग्रीको तापक्रममा कोदालो चलाउँदै छन्। विहान उठ्नासाथ नित्यकर्म गरेर दिउँसो घाममा समेत उखु ताम्ने र एक घण्टा आराम नगर्दै बेलुका समेत खेतमै बिताउने उनको दैनिकी भइसकेको छ। चिसो कोठाभित्रै काम गर्ने उनी चर्को घाममा पसिना बगाउँदा समेत एकदमै हर्षित नै देखिन्छन्।
गाँजाले दिने आराम
पछिल्लो समय नेपालमा गाँजा खेतीलाई वैधानिकता दिन नेपालका सातै प्रदेशका संसद्मा विधेयक दर्ता गर्ने हल्ला मच्चिरहेको छ । पछिल्ला केही वर्ष गाँजा खेतीलाई प्रश्रय दिने कुरा जोडतोडका रुपमा उठिरहेका बेला यसका फाइदालाई अघि सार्ने गरिएको छ ।
डोल्पाली किसानलाई धानको बीउ राख्ने चटारो
विश्वभर महामारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमण नियन्त्रणका लागि सरकारले लकडाउनको गरेको १६ औं दिन पुगेको छ। देशका मुख्य बजार र सडक लकडाउनका कारण सुनसान छन्। तर हिमाली जिल्ला डोल्पाका ग्रामीण बस्तीका बासिन्दा लकडाउनको समयमा खेतीपातीमा ब्यस्त देखिन्छन्। उनीहरूलाई खेतीपातीको कामले भ्याईनभ्याई छ। त्रिपुरासुन्दरी नगरपालिका– १ त्रिपुराकोटका रूपबहादुर खत्री लगायत त्रिपुराकोटका बासिन्दाहरू खेत खोनजोत गर्दै थिए।
काेराेना त्रासकाबीच खेतीपातीमा किसान (फोटो फिचरसहित)
सोमवार दिउँसो फिदिम नगरपालिका–४ को थापाटारको फाटिलो खेतमा किसानहरु धमाधम चैते धान रोपाईका लागि काम गरिरहेका देखिन्छन्। फराकिला गरा भएको थापाटारमा कतै रोपाई चलिरहेको छ त कतै, कतै रोपाईको तयारीमा छन् किसानहरु। छुपुछुपु धान रोपिरहेका रोपारहरु तथा बाउसेबिच कोरोना भाईरसबारे कुरानकानी भइरहेको सुनिन्थ्यो।
काभ्रेमा रासायनिक विषादीको खपत घट्यो
कुनै समय थियो, काभ्रे जिल्ला अझ पाँचखालको भन्नेबित्तिकै बढी रासायनिक विषादी प्रयोग भएको तरकारी भन्दै उपभोग गर्नेहरु डराउने अवस्था थियो। तर, यतिखेर पाँचखाल उपत्यकालगायत समग्र जिल्लामै रासायनिक विषादीको खपत घटेको सरकारी तथ्यांकले समेत प्रमाणित गरेको छ।
_20200315092808-480x320-wm.jpg)
प्रांगारिक खेतीमा जम्दै सिँजाली
सिँजा गाउँपालिका–२ का प्रेमबहादुर खत्री प्रांगारिक खेती गर्न निकै हौसिएका छन्। उनले दुई वर्षयता कृषिमा विषादी प्रयोग गरेका छैनन्।
अमेरिकी मोडलमा गाँजा खेती
संसद्मा गाँजा खेतीलाई नियमन तथा व्यवस्थापन गर्न बनेको विधेयक दर्ता भएसँगै सरकार त्यसलाई वैधता दिने तयारीमा लागेको छ।
गाँजाखेती कति सहज ?
नेपालमा गाँजाखेतीलाई वैध बनाउन बहस चलिरहेको छ। गाँजाखेती खुला गर्न नियमन तथा व्यवस्थापन गर्न भन्दै संसद्मा विधेयक दर्ता भएपछि बहस सुरु भएको हो।
व्यवसायीक स्याउ खेतीतर्फ आकर्षित हुँदै किसान
मुगु जिल्लाको उत्तरी सोरु गाउँपालिका-९ कालै र सिडि गाउँका किसानहरुको खेती गर्ने पाखो जग्गालाई मूल्यवान बनाउन व्यवसायीक स्याउ खेती सुरु थालिएको छ। वर्षमा दुई बाली खेती हुने पाखो जग्गामा लगाएको अन्न बालिले ६ महिना पुरै खान नपुग्ने भएपछि पुर्खौदेखि खेती गरिदै आएको पाखोबारीमा व्यवसायीक स्याउ खेती सुरु गर्न थालिएको हो।
डढुवाले आलुखेतीमा २५ प्रतिशत क्षति
एक महिना लामो शीतलहर र हिउँदे वर्षाले यसपालि कैलाली, कञ्चनपुरका किसानले लगाएको आलुखेतीमा क्षति पुगेको छ।
च्याउखेतीमा रमाउँदै महिला
धादिङको नीलकण्ठ नगरपालिका वडा नं १२ दामगाडे बतासेका महिला च्याउखेतीतर्फ आकर्षित भएका छन्।
जंगल फँडानी गरेर गाँजा खेती
सिन्धुलीमा केही वर्षदेखि गाँजा खेती मौलाउँदो छ। गत वर्ष जिल्लाका विभिन्न भूभागमा दुई सय बिघाभन्दा बढी जमिनमा लगाइएको गाँजा नष्ट गरिएको थियो। यो वर्ष पनि झन्डै तीन सय बिघामा लगाइएको गाँजा प्रहरीले फँडानी गरिसकेको छ।