कन्सल्टेन्टको गलत डिजाइनका कारणले यहाँको भोर्लेस्थित तामाकोसी नदीमा पुल निर्माण नौ वर्षदेखि अलपत्र परेको छ। नेपाल कन्सल्ट प्रालिले साविक लादुक गाविस र सुरी गाविस जोड्ने गरी भोर्लेस्थित तामाकोसी नदीको स्टिल ट्रस पुलमा गरिएको डिजाइनमा ४० टन तौल अपुग भएपछि पुल निर्माण अलपत्र परेको हो।
राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले भूकम्पबाट प्रभावित गुम्बा, बिहार तथा स्तूपाहरुको संरक्षण, जीर्णद्वार तथा पुनर्निर्माण सम्बन्धी कार्यविधि, २०७५ स्वीकृत गरेको छ।
विकास निर्माणका ठुल–ठुला काम समयमै सम्पन्न नहुँदा मधेसको विकासमा धक्का पुगेको छ। मधेशको रुपमा चिनिने प्रदेश दुईका अधिकांस जिल्लामा ठुल–ठुला विकास निर्माणका काम काम अलपत्र परेका छन्।
रसुवाको आमाछोदिङ्मो गाउँपालिका–५ चिलिमेमा निर्माण भइरहेको सान्जेन जलविद्युत् आयोजनाको ६६ प्रतिशत काम पूरा भएको छ। आयोजनाको पाँच लटमा निर्माण कार्य भइरहेको छ। सिभिल कार्यतर्फ ६७, इलेक्ट्रो मेकानिकलतर्फ ५८, हाइड्रो मेकानिकलतर्फ ५४ र प्रसारण लाइन निर्माणमा १५ प्रतिशत काम सकिएको आयोजनाले जनाएको छ।
धनगढी–अत्तरिया ६ लेन सडक अन्तर्गत बोराडाँडीमा कल्भर्ट निर्माणका लागि खनिएको खाल्डोमा अहिलेसम्म चार मोटरसाइकल र एक जिप खसिसकेका छन्। कल्भर्ट अगाडि डाइभर्सन गर्न बनाएको सडकको संकेत गरेको साइनबोर्ड नराखिएकाले झुक्किएर सवारीसाधन दुर्घटनामा परेर खाल्डोमा खसेका हुन्।
पुनर्निर्माण लाभग्राही ३३ हजार नौ सय ७४ परिवार रहेको मकवानपुरमा तीन बर्षमा ११ हजार ७५ परिवारले घर निर्माण गरेका छन्। २५ हजार सात सय ९७ परिवारले पहिलो किस्ता लिएका छन् भने १८ हजार तीन सय १८ परिवारले दोस्रो किस्ता लिएका छन्।
आर्थिक समृद्धिको नारा दिँदै आएको सरकारको विकास निर्माणको काम भने आर्थिक समृद्धि प्राप्त गर्ने खालको देखिएको छैन। भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात व्यवस्था मन्त्रालयले चालु आर्थिक वर्षको पहिलो चार महिनामा (साउन–कात्तिक) गरेको सडक निर्माणको प्रगतिले सरकारले लिएको आर्थिक समृद्धिको लक्ष्य भेटाउन कठिन देखिएको हो।
२०७२ बैशाष १२ र २९ को भूकम्पले अति प्रभावित १४ जिल्लाहरु मध्ये एक हो सिन्धुली। घरधुरी सर्वे गरिएका कुल ६२,९०३ घरधुरी मध्ये ५०,८६२ घरधुरी लाभग्राही सुचीमा परेका छन् भने २,४०८ घरधुरी प्रवलिकरण लाभग्राही सूचिमा परेका छन्। पूर्ण लाभग्राही सुचीमा परेका मध्ये ३३,५७७ लाभग्राहीहरुले सम्झौता गरेका छन भने ३३,५५७ घरधुरीले पहिलो किस्ता प्राप्त गरेका छन्। दोश्रो किस्ता प्राप्त गर्न सकेका घरधुरी २६,०८६ छन्।
दुबैतीर सडक बनेको छ। मानिसको चहलपहल बाक्लो हुन्छ। तर, नदीमाथि पुल बनेको छैन। पुल बनाउन थालेको ७ वर्ष पुग्दा पनि अधुरोनै छ। हरेक वर्ष पुल बन्ने अपेक्षा स्थानीयले राख्छन्। तर, उस्तैगरी पसीना बगाउँदै उकालो ओरालो गर्नुपर्ने बाध्यता छ।
बाहिरी जिल्लाका बासिन्दा नुवाकोट प्रवेश गरेपछि साततले दरबार नपुगी के फर्किनु भन्छन् र जान्छन्। दरबारको ढोका अगाडि नै लेखिएको छ– भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त उक्त साततले दरबारको विस्तृत अध्ययन अनुसन्धानसहित पुनर्निर्माणको क्रममा रहेको र दरबारको माथिल्लो भागबाट झिँगटी, इँटा, काठ खसेर चोटपटक लाग्ने धेरै सम्भावना हुँदा दरबार परिसरको वरिपरि हिँड्डुल गर्दा थप सतर्कता अपनाइदिनुहुन अनुरोध गरिन्छ।’
जनताको चाहना अनुसार नै काम गरिरहेका छौं। जनताको आधारभूत आवश्यकता, सडक, खानेपानी, ढल, ब्लक ओछ्याउने लगायतका कामलाई प्रथामिकतामा राखेर काम गरिरहेका छौं। जनप्रतिनिधि भएर आएको २० महिना भइसक्यो। महानगरपालिकाको ३२ वडामध्ये सबैभन्दा धेरै विकास निर्माणको काम मेरै वडामा भएको छ।
सोलुखुम्बुमा भुकम्प पछि निजी आवास निर्माण गर्नेको संख्या न्यून रहेकाे छ। २०७२ सालको भुकम्प पछि ११ हजार ९७९ घरधुरी लाभग्राही मध्ये ७६२ परिवारले मात्र निजी आवास निर्माण गरेका छन्।
भुकम्पको ४४ महिना बित्यो। घर भत्किएका पीडितले ठड्याईसके, केही बनाउँदै छन् । केन्द्रबिन्दु जिल्ला गोरखाको केरौँजाका स्थानीयले भने बल्ल लालपुर्जा पाएका छन् । एउटा सानो घर अड्ने जमिनसमेत नभएपछि अस्थायी टहरामा गुजारा चलाउँदै आएकाहरुलाई चरण–चरणमा घर बनाउने ठाउँको लालपुर्जा बितरण गरिएको छ ।
साढे तीन वर्ष पहिलेको गोरखा भूकम्पमा ध्वस्त भएको सुन्धारास्थित धरहराको पुनर्निर्माणकाे आज प्रधानमन्त्री केपी शर्मा शिलान्यास गरेका छन्। दुई वर्षभित्र निर्माण सम्पन्न गर्ने गरी निर्माणस्थल सुन्धारामा आज प्रधानमन्त्री ओलीले पुनर्निर्माणको शिलान्यास गरेका हुन्।
२०७२ वैशाख १२ को भूकम्प र त्यसपछिका पराकम्पनहरूले पु-याएको क्षतिको पुनर्निर्माण र पुनस्र्थापना सम्बन्धी तीन दिने फोटो प्रदर्शनी राजधानीको बबरमहलस्थित नेपाल आर्ट काउन्सिलमा सुरु भएको छ।
