रसुवा–नुवाकोट पर्यटन समाजले लकडाउनमा ‘राउचुली–गोसाइँकुण्ड पदमार्ग’को सम्भाव्यता अध्ययन गरेको छ। बुढानिलकण्ठ, काठमाडौंबाट सुरु हुने पदमार्ग नुवाकोटका गाउँबेसी हुँदै रसुवाको गोसाइँकुण्ड भएर धुन्चेसम्म जोडिन्छ। पदमार्ग निकै आकर्षक र साहसिक लाग्यो हामीलाई।
साँझको बर्कोमा सिँगारिंदा झन्झन् लोभलाग्दी देखिंदैछयौं तिमी । निधारहरु उज्याला बन्दै छन् । कुहिरोको खास्टो ओड्दा सुहागरातमा भेटिएकी दुलही बनिरहेछ्यौ तिमी । शीतलमा असाध्यै शीतल छ्यौ, तिमी । शान्तमा असाध्यै शान्त छ्यौ, तिमी । तिम्रो काखमा लडिबुडी गर्दा म प्रकृतिको सर्वोच्च आनन्द बटुल्दैछु ।
घनश्यामकै होटलमा अर्का एक अनौठा पात्र भेटिए। उनले परिचय दिए, ‘म बलिगुरु माथि पाथिभरा मन्दिरको।’ उनका कुरा सुनेर छक्क पर्दै मैले सोधें, ‘मैले त पहिलो चोटि सुनेँ यो शब्द नै आज! बताइदिनुहोस् न हजुर कस्तो काम गर्ने गुरुलाई बलिगुरु भनिन्छ?’
किरात धर्मसंस्कृतिको उन्नयन, मानवता, अहिंसा, शान्ति र प्रकृति संरक्षणका लागि धेरै काम गरे उनले। आफ्ना महान् कर्मका कारण उनै फाल्गुनन्द लिङ्देन पछि चिनिए किराँत धर्मका महागुरु र समाजसुधारकका रूपमा।
शिक्षासेवी सेम्दुक लामाको अगुवाईमा खोलिएको तापिरिचा मावि डोल्पाकै नमूना विद्यालय रहेछ। शिक्षकविद्यार्थीका लागि आवासिय सुविधा छ।
ओडी पुस्तकालयको डिजाइनले मलाई निकै लोभ्यायो । पुस्तकालय पनि प्रमुख पर्यटकीय आकर्षण रहेछ । पढ्ने पनि उत्तिकै, घुम्न आउने पनि उत्तिकै । तर एकले अर्कोलाई कत्ति डिस्टर्ब नगरी घुम्दा रहेछन् ।
हामी तमुहरू क्होंलसोंथरबाट गण्डकी प्रदेश लगायत मुलुकका विभिन्न भूभागमा छरिएका हौं । त्यहाँबाट हामी १२ सय वर्षअघि बसाइँ सरेको इतिहास छ । हाम्रो त्यो पितृथलोमा भग्नावशेष छँदैछन् । आउनुहोस् क्होंलसोंथरलाई पर्यकीय गन्तव्य बनाऔं ।
सानो प्वालबाट छिरेको प्रकाशले गुफाको अन्धकार चिर्न सकेको छैन । अत्यासै लाग्ने ! भन्न नसकेर मात्र हो–मुटु ढक्क फुलिसकेको छ । सोच्छु– कस्तो कठोर तपस्या गरेका होलान् ती लामाहरूले यस्तो आकाशे गुफामा बसेर ।
तिजीको रसमा डुबिरहेका थिए विदेशी । कोही ठिङ्ग उभिएर त कोही थुपुक्क भुइँमा बसेर । कुर्सीमा आसिन कतिपय त ल्हो–मन्थाङ्का पर्यटन व्यवसायी नै थिए । आतिथ्य व्यवसायमा लागेर पनि किन कसैको ध्यान नपुगेको होला ? ...देख्नेलाई लाज भनेझैँ भएको थियो मलाई ।
टिभीका पर्दा र डकुमेन्ट्रीमा झल्याकझुलुक देखिने र छापामा फाट्टफुट्ट छापिने राउटेहरूलाई आफ्नै नजरले पर्गेल्न पाइयो । तिनीहरूसँगै बसेर तस्बिर खिची भाइरल बनाउने रहर भने गैर–सरकारी संस्थाका भँडुवा नीतिका कारण सम्भव भएन ।
पारि बस्ने बास !’ ‘पारि भनेको धारापुरी हो कि ? मैले कन्जोकको उत्तरलाई प्रश्न नै गरेँ ।
थकाइ भुल्न पसारिएथ्यौँ । तर यांगर पुग्ने रहरमा सुतिरहन मन मानेन । फेरि थकाइ, हैरानी र दिग्दारी सम्झिनै भएको छैन मैले ।
मञ्चअगाडि तीजमा सजिएर आएका स–साना नानीहरू थिए। नारी मुक्तककारका मुक्तक समाविष्ट कृतिको विमोचन पञ्चकन्याका कलिला हातबाट गराउँदा झन् सान्दर्भिक हुन पुग्यो। पञ्चकन्याको छेउछाउमा प्रतिष्ठानका कुलपतिलगायत अन्य अतिथि उभिँदाको झलक साँच्चै मुक्तकिलो थियो।
३ बजेर पनि अगाडि गइसकेको समयलाई पछ्याउँदै हामी फर्कियौँ। बाटोभरि चौफेरी र होलियाका उत्साह र स्वप्नविहीन उदास आँखाहरूले पछ्याइरहे। सोचेँ, राज्यका लागि यी उदास मानिसहरू पाँच वर्षमा एकपटक सम्झँदा पुग्ने केवल भोट मात्र हुन्।
लेखक जब कुनै ठाउँमा जान्छ, त्यहाँ मानिसको दुःख देखेर भावुक हुन्छ, कुनै दृश्य देखेर चकित हुन्छ। तीमध्ये कति दृश्यले शिक्षा दिन्छन्। यस्ता घटना तथा अनुभूतिले पहिला लेखकलाई र पछि पाठकलाई आनन्दित बनाउँछन्। कुनै रचना जबरजस्ती लेखेको छ भने पाठकले पनि पूर्ण आनन्द पाउँदैनन्। लेखकले यसमा सोच्नुपर्छ।
_20191207090443-480x320-wm.jpg)
