महिन्द्राले फागुन ३० गते हेटौंडामा आधुनिक तथा सुविधासम्पन्न वर्कसप सुरु गरेको छ । ६ हजार ८ सय वर्गफिट क्षेत्रफलमा फैलिएको सो वर्कसप उद्घाटनका लागि महिन्द्रा एन्ड महिन्द्राको साउथ एसियाका हेड अफ अपरेसन सञ्जय जादब नेपाल आएका थिए।
‘पढ्ने वानी कम छ, खतिवडाले भने, ‘मन्त्री, सहसचिव र सचिवकै कुरा गर्नुभयो भने बौद्धिक प्रखरता छैन । चाकडी, चाप्लुसी र ‘बेडरुम एवं पेटीकोट सिन्ड्रोम’ को छायाँमा प्रशासनयन्त्र चलेको छ ।’
सर्वोच्च अदालतको न्यायाधीशका रूपमा इमानदार र निर्भीक छवि बनाएका अध्ययनशील वस्ती यतिबेला राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगका आयुक्त छन् । वस्तीसँग न्यायालयको वर्तमान अवस्था, यसको संकटका कारण र सुधारबारे नागरिककर्मी गुणराज लुइँटेल र भाषा शर्माले शुक्रबार उनकै कार्यालयमा गरेको अन्तर्वार्ता
सर्वाेच्च अदालतका पूर्व न्यायाधीस बलराम केसीले न्यायालयमा देखिएको विवादलाई मध्यनजर गरेर प्रधानन्यायाधीश गोपाल पराजुलीले राजीनामा दिन उपयुक्त हुने बताएका छन् ।
सक्रिय राजनीतिलाई क्रमशः अन्य गर्दै राष्ट्रपतिको रूपमा मुलुक र जनताको सेवा गर्दै जाने भनेर सोच बनाएको थिएँ । तर समय, परिस्थिति र पार्टीको निर्णयले सक्रिय राजनीतिक जीवनलाई निरन्तरता दिनुपर्छ र निष्क्रिय राजनीतितर्फ जानु हुँदैन भन्ने निर्णय गर्याे । नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्रको बीचमा भइरहेको एकतामा, वैचारिक र संगठनात्मक सुदृढीकरणका लागि लाग्नेछु।
यतिखेर भारतका तीन बन्दरगाह कोकलता, विशाखापटनम् र हल्दिया नेपालको व्यापारका लागि प्रयोगमा ल्याइएका छन् । यी बन्दरगाहबाट हुने व्यापार आयातको तुलनामा निर्यात न्यून अनुपातमा छ।
मलाई विकसित र ज्यादै सुन्दर लागेको सहर हो, हङकङ । हङकङमा समुद्रबाहेक अरु सबै ठाउँ हराभरा छ । सहरवासी पनि अनुशासित छन् । कुनै काम गर्दा एकले अर्कोलाई अवरोध गर्दैनन्, बरु सहयोग गर्छन् । खुला ठाउँ पनि प्रशस्त छन् । नेपालको जस्तै हावापानी र भौगोलिक बनावट छ । मैले सानैदेखि संगत गर्दै आएका साथीभाइ पनि हङकङमै छन् । त्यहाँ आफ्नोपन पाइन्छ।
पाकिस्तानका प्रधानमन्त्रीले नेपालका अधिकारीसँगको अन्तरक्रियाबाट नेपालको राजनीतिक स्थायित्वप्रति आफू आशावादी भएको बताए । उनले भने, 'संवैधानिक प्रजातन्त्रले यहाँ जरा गाडेको छ भन्ने मलाई लाग्छ । नेपाल विकासको अर्को चरणमा प्रवेश गर्न तयार भएको छ भन्ने मलाई लाग्छ ।प्रजातन्त्र आधारभूत प्रस्थापना हो । प्रजातन्त्र सुनिश्चित भएपछि सबै कुरा आउँछ ।'
मलाई पोखरा प्रिय लाग्छ । पोखरा व्यवस्थित र प्रदूषणमुक्त पनि छ । मानिसको चाप पनि त्यति छैन । यहाँबाट मनोरम प्राकृतिक दृश्य नियाल्न पाइन्छ । पोखराको विशेष भनेकै फेवाताल, माछापुच्छ्रे हिमाल र गुफा नै हुन् । पोखरा सहरनजिकै गाउँ भेटिन्छन्।
जिम्मेवारी बोध भइरहेको छ । एक हिसाबले खुसी पनि लागिरहेको छ । लामो समयदेखि दुःख पाउँदै आएका नगरवासीको थोरै भए पनि समस्या हल गर्न पाएको छु । जनता र राज्यबीच बसेर विकासका काम गर्न पाएको छु । यसले निकै दायित्वबोध पनि गराएको छ । स्थानीय तहको चुनाव नहुँदासम्म कर्मचारीले सकभर जनताको अत्यावश्यक काम गर्न समेत पन्छिने वा विभिन्न बहानाबाजी गरेर छल्ने गर्थे । जनप्रतिनिधि आएपछि कर्मचारीको व्यवहारमा पूर्ण रूपमा परिवर्तन आएको छ । जनप्रतिनिधि आएपछि जनताले सरल र सहज ढंगले सेवा पाइरहेका छन् । कानुन अभावमा केही कार्यसम्पादन गर्न असहज त पक्कै छ ।
वामपन्थीहरूको प्रतिस्पर्धामा लागेर देउवाले अर्थतन्त्र जेसुकै होस् भनेर सस्तो लोकप्रियताका लागि भत्ता दिइने उमेर घटनाइदिनुभयो ।
नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका कोषाध्यक्ष ज्ञानेन्द्रलाल प्रधान नेपालमा जलविद्युत् विकासका निम्ति सधैं बहसमा ओर्लने व्यवसायी हुन् । हाइड्रो इन्जिनियर प्रधानले पुस्तैनी व्यापारलाई रूपान्तरण गर्दै जलविद्युत लगायतका क्षेत्रमा लगानी गरे । लामो समयदेखि जलविद्युत विकासका क्षेत्रमा समर्पित प्रधान हाइड्रो सोलुुसनका कार्यकारी अध्यक्ष हुन् ।
रत्नपार्क, कारखाना चोक आदेश्वर हुँदै इचंगुनारायणसम्म माइक्रोबस सेवा पहिलोपटक सञ्चालन गरेका छौँ । चिसापानी, इचंगुनारायण, सत्तल चौर, धोलुंगे, चौतारा पुल, हल्चोक, रातोमाटे, वडा कार्यालयवरिपरि र पाँचधारालगायत टोलमा स्थानीयवासी, संघसंस्था र विद्यालयको सहयोगमा सरसफाइ एवंजनचेतनामूलक कार्यक्रम सम्पन्न गर्यौँ । स्वयम्भू वनस्थलीसम्मको चक्रपथ सरसफाइ कार्यक्रममा हामीले वडाको तर्फबाट प्रतिनिधित्व गरेका थियौँ ।
बंगलादेशका लागि नेपाली राजदूत चोपलाल भुसाल यतिबेला देशको व्यापार घाटा कम गर्ने उपायको खोजीमा छन् । व्यापारीसँग छलफल गरेर नेपाली उत्पादनको निर्यात बढाउन सके देशको व्यापार घाटा कम हुन्थ्यो भन्नेमा उनी छन् । पेसाले चिकित्सक भुसाल यतिबेला मुलुककै बिरामी अर्थतन्त्रको उपचारका लागि क्रियाशील रहेको बताउँछन्।
कर्णाली प्रदेशमा आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्री नरेश भण्डारीले पाँच वर्षभित्र सबै जनताको घरमा विजुली बत्ती पुर्याइने बताएका छन् । उनले सो प्रदेश सरकारले लिएको डिजिटल प्रदेशको अवधारणा अन्र्तगत पाँच वर्षभित्र सबै जनताको घरमा विजुली बत्ती पुर्याइने दाबी गरे ।
मलाई काठमाडौं नै राम्रो लाग्छ । किनभने, यहाँ हरेक थोक पाइन्छ । सरकारी काममा केही झन्झट भए पनि यहाँको मौसम र सेवा–सुविधा राम्रो छ । उपत्यकामा संसारमै नपाइने अमूल्य कलाकृति छन् । प्रकृतिले पनि यो ठाउँ सजिएको छ, मात्रै हामीले यसलाई व्यवस्थित पार्न सकिरहेका छैनौँ।
वर्षातका बेला जनप्रतिनिधिको जिम्मेवारी सम्हाल्यौँ । नगरपरिषद्बाट योजना तर्जुमा गर्यौँ । तर, वर्षात्को समय र प्रदेशसभाको निर्वाचनका कारण योजनाहरूले मूर्तरूप लिन सकिरहेका छैनन् । पछिल्लो समय वडा कार्यालयले उपभोक्ता समितिसँग समन्वय गरेर वडास्तरीय योजना अघि बढाइरहेको छ।
यो विषय कस्तो हो भने, नेपालका लागि भारत एकदमै महत्वपूर्ण हो । नेपालले जहिले पनि भारतलाई हेर्छ । भारतको धेरै देशसँग सम्बन्ध छ । तर नेपालको बारेमा जति छलफल हुनुपर्ने हो, भारतमा त्यति भने छैन । त्यो स्तरमा हामी पुगेका छैनौँ । सञ्चारमाध्यमहरू र एकदुईवटा क्लास रुममा बाहेक छलफल हुँदैन । यो स्वीकार्नैपर्छ । तर नेपालमा आएपछि सबै सञ्चारमाध्यम, अन्य छलफलदेखि सरकारको ध्यानसमेत भारत केन्द्रित हुन्छ।
जनप्रतिनिधिको जिम्मेवारी सम्हालेको झन्डै आठ महिना भयो । निर्वाचित भएर आउनेबित्तिकै वडा कार्यालयको सेवा प्रवाहलाई चुस्तदुरुस्त बनाइरहेका छौँ । अहिले जनताले छिटो–छरितो सेवा पाइरहेका छन् । जनताको माग र अपेक्षालाई सम्बोधन गरेर चरणबद्ध रूपमा योजना बनाएका छौँ । नगरपरिषद्बाट गरेका चरणबद्ध योजनालाई उपभोक्ता समितिमार्फत कार्यान्वयन चरणमा पुगेका छौँ । विकास योजनाका काम प्रक्रियागत रूपमा अघि बढिसकेको छ । त्यसको प्रतिफल जनताले अबको एक–दुई महिनापछि मात्रै देख्नेछन् । प्रदेश सरकार हालसालै बनेको छ । अब प्रदेश सरकारले कानुन बनाएसँगै स्थानीय तहले गति लिनेछ ।
नेपालको संविधान २०७२ जारी भएको दुई वर्ष बितिसक्दा कार्यान्वयनको सुरुवातमै छ । सोही संविधानअन्तर्गत संघीयताको नयाँ अभ्यास हुँदैछ । लामो समयदेखि उठ्दै आएको संघीयताको मुद्दा सम्बोधनसँगै जनताले समृद्धिको सपना देख्न थालेका छन् ।
भारतसँग मित्रतापूर्ण सम्बन्ध, घनिष्ठ र दुई देशको जनताको हितमा लाभ हुने गरी सम्बन्ध राख्न खोजेका हौँ । दुवै देशबीचको सम्बन्धका कतिपय आयामहरूलाई अद्यावधिक गर्न जरुरी छ।
राष्ट्रिय योजना आगोगका पूर्व उपाध्यक्ष एवं अर्थविद् डा. शंकर शर्माले बृद्ध भत्ता बढाउन दलहरुबीचको प्रतिष्पर्धाले मुलुकलाई थप परनिर्भर बनाउने बताएका छन्।
गोल्छा अर्गनाइजेसनका निर्देशक शेखर गोल्छा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष हुन् । नेपालमा करिब एक सय वर्षअघि औद्योगिक जग राख्ने रामलाल गोल्छाका नाति शेखरको पुस्ता अहिले उद्यम र व्यापारमा छाएको छ । मुलुकको संक्रमणकालीन अवस्थामा व्यापारमा लागेको भए पनि आफूहरूको चाहना उद्यम नै भएको दाबी उनको छ ।
जमाना होहल्लाको छ, आत्मविज्ञापनको छ। यसो भन्नु अतिशयोक्ति होओइन, किनभने तपाईं यहाँ एक यस्ता ‘संस्थागत व्यक्ति’सितको अन्तर्वार्ता पढ्दै हुनुहुन्छ जो पत्रपत्रिकासम्बन्धी हाम्रा इतिहासका ठेलीमा भेटिँदैनन् । तर यी हुन्, सन् १९५७ देखि १९८० सम्म २३ वर्ष मासिक रूपमा छापिएको ‘वसुधा’ पत्रिका÷जर्नलका प्रकाशक तथा सम्पादक टंकलाल श्रेष्ठ । सन् १९६० मा राजा महेन्द्रको कूका कारण ५ वर्ष यो प्रकाशन बन्द भयो ।
