गोल्छा अर्गनाइजेसनका निर्देशक शेखर गोल्छा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष हुन् । नेपालमा करिब एक सय वर्षअघि औद्योगिक जग राख्ने रामलाल गोल्छाका नाति शेखरको पुस्ता अहिले उद्यम र व्यापारमा छाएको छ । मुलुकको संक्रमणकालीन अवस्थामा व्यापारमा लागेको भए पनि आफूहरूको चाहना उद्यम नै भएको दाबी उनको छ ।
जमाना होहल्लाको छ, आत्मविज्ञापनको छ। यसो भन्नु अतिशयोक्ति होओइन, किनभने तपाईं यहाँ एक यस्ता ‘संस्थागत व्यक्ति’सितको अन्तर्वार्ता पढ्दै हुनुहुन्छ जो पत्रपत्रिकासम्बन्धी हाम्रा इतिहासका ठेलीमा भेटिँदैनन् । तर यी हुन्, सन् १९५७ देखि १९८० सम्म २३ वर्ष मासिक रूपमा छापिएको ‘वसुधा’ पत्रिका÷जर्नलका प्रकाशक तथा सम्पादक टंकलाल श्रेष्ठ । सन् १९६० मा राजा महेन्द्रको कूका कारण ५ वर्ष यो प्रकाशन बन्द भयो ।
नेकपा एमालेका नेता सुवास नेम्वाङले प्रदेश प्रमुख र प्रदेश अस्थायी राजधानी तोक्ने निर्णय यही सरकारको नियमित काम भएकाले निर्णयमा कुनै आपत्ति नभएको बताएका छन् ।
शत्रुगते फिल्मको छायाङ्कन सकेर हरिवंश आचार्य पारिवारिक भ्रमणका क्रममा विभिन्न शहरहरुमा निस्किएका छन्। मंगलबार उनको परिवारले पाल्पाको तानसेन स्थीत होराईजन होम स्टेमा रात बितायो। सोही अवसरमा हास्य कलाकार हरिवंशसँग आचार्यसँग देशको समसामयिक परिस्थितिमा रहेर नागरिकन्यूजको लागि मुक्तिप्रसाद न्यौपाने लेगरेको कुराकानी।
पछिल्ला केही दिनयता राजधानी काठमाडौंसहित देशैभर अत्यधिक चिसो बढेको छ । काठमाडौंमा वायु प्रदुषणसहित चिसो बढेको छ । तराईका जिल्लाहरुमा शितलहर चलेको छ । जाजरकोटलगायतका हिमाली जिल्लाहरुमा चिसोसँगै भाइरल ज्वरोका विरामी बढेका छन् । यस्तो अवस्थामा चिसोबाट कसरी घरेलु उपायहरु अपनाएर स्वस्थ रहन सकिन्छ त ? जनस्वास्थ्यविद् डा. अरुणा उप्रेतीका टिप्सहरु उपयोगी छन् ।
आवधिक निर्वाचनमार्फत जनादेश आइसकेको विषयलाई विभिन्न बहाना बनाएर दराजमा थन्क्याएर राख्न मिल्छ ? आवधिक निर्वाचन भनेपछि त्यसको मूल्य÷मान्यताअनुसार चल्नुपर्यो ।
२०७२ वैशाख १२ को भूकम्पले थुप्रै जनधनको क्षति भयो । धेरै सम्पदाहरुमा क्षति पुग्यो । अहिले ती सम्पदाहरु पुनः निर्माणको क्रममा रहेका छन् । तीनै सम्पदाहरुमध्ये एक हो–रानीपोखरी । झण्डै ३ सय ५० वर्ष अघि राजा प्रताप मल्लले निर्माण गरेको रानीपोखरी पुनः निर्माणको बहस चुलिएको छ । पुरातात्विक महत्वको रानीपोखरीलाई काठमाडौँ महानगरपालिकाले कंक्रिट प्रयोग गरी पुनः निर्माण गर्न थालेपछि उक्त कदमको व्यापक विरोध भएको छ ।
पूर्व राजदूत एवं त्रिभुवन विश्वविद्यालयका पूर्व उपकुलपति केदारभक्त माथेमाले नेपाल पहुँचवालाको मात्रै राज्य भएको बताएका छन् । नागरिक मञ्चमा सोमवार बिहान बोल्दै माथेमाले जनता भनेका केही हैनन् भन्ने भावना बढ्न थालेकोमा चिन्ता व्यक्त गरे ।
नेपालको आधुनिक राजनीतिक इतिहासलाई निरन्तर साढे तीन दशकसम्म आकर्षित, प्रभावित र आन्दोलित गरेका विपी कोइरालाको मेलमिलाप नीति अहिले पनि उत्तिकै सान्दर्भिक रहेको राजनीतिशास्त्री प्रा. डा. यज्ञ अधिकारी बताउँछन् । मुलुकका समस्या समाधानका लागि आन्तरिक रुपमै लचिलो भएर प्रस्तुत हुनु नै मेलमिलाप नीतिको सार भएको अधिकारी बताउँछन् ।
संविधानले तय गरेका संस्थासँग सल्लाह नलिई टक्कर लिने शक्ति केन्द्र राष्ट्रपति हैन । यो त राष्ट्रपतिले गर्न खोजेको कू हो । यो त सत्तापलट हो । यस्तो गर्दा त देशद्रोही कुरा हुन्छ । जसले संविधानको पालना गर्न नसकि उल्लंघन गर्छ, त्यो त देशद्रोही भावना हो । यस्तो पाराले प्रणाली बस्दैन, ध्वस्त हुन्छ ।
राष्ट्रिय सभा गठन सम्बन्धी अध्यादेश रोकिनु संवैधानिक वा कानुनी जटिलता नभई राजनीतिक कारण रहेको वरिष्ठ अधिवक्ता खिमलाल देवकोटाले बताएका छन् । देवकोटाले भने, ‘संसदमा प्रस्तुत भएको विधेयकमा एकल संक्रमणीय मत प्रणालीको प्रावधान थिएन । तर अध्यादेशमा राखेपछि राष्ट्रपति अलमलमा पर्नुभएको हो।’
पार्टीले मलाई मुख्यमन्त्री बनाउनेमा कुनै विवाद छैन । पार्टीले संस्थागत निर्णय गरेरै मुख्यमन्त्री बनाउनेमा म पूर्ण विश्वस्त छु । यसअघि नेकपा एमाले प्रदेश सभा– ३ को संयोजक भएर काम गर्दै आइरहेकी छु । मेरो नेतृत्वमा यहाँवाम गठबन्धनले सुविधाजनक बहुमत ल्यायो । पार्टीमा रहँदापनि मैले राम्रो काम गरेकाले मुख्यमन्त्रीको हकदार नै म हुँ । पार्टीको स्थायी कमिटी सदस्यदेखि केन्द्रीय उपाध्यक्षको जिम्मेवारी पनि कुशलतापूर्वक निभाइरहेकी छु । त्यसैले बजारमा चर्चामाआएका प्रदेश सांसद मेरा प्रतिस्पर्धी नै होइनन्, त्यसैले अन्यले दाबेदारी गर्न मिल्लाजस्तो मलाई लाग्दैन । पार्टी नेतृत्वले सर्वसम्मत मुख्यमन्त्री बनाउला भन्ने अपेक्षा गरेकी छु।
स्थानीय स्वशासनविद् प्रा.डा. गोविन्द ढकालले केन्द्रीकृत मनोविज्ञान हावी हुँदा स्थानीय तहको कार्य सम्पादन सन्तोषजनक नभएको बताएका छन् ।रेडियो नागरिकको नियमित कार्यक्रम नागरिक मञ्चमा बोल्दै ढकालले स्थानीय तहका अधिकारको सूची लामो बनाउँदैमा कार्य निष्पादन हुननसक्ने बताए । कार्य सम्पादनको लागि संरचना निर्माण, स्रोतको बाँडफाँड र परिचालन गर्ने निकाय र दक्ष जनशक्तिको यथेष्ट प्रवन्ध हुनुपर्ने ढकालको भनाई छ ।
कपिलवस्तु-३ बाट निर्वाचित सांसद एवं नेपाली कांग्रेसका नवनेता अभिषेकप्रताप शाहसँग कृष्णनगर नगरपालिकास्थित उनकै निवासमा गरिएको कुराकानी:
कञ्चनपुर क्षेत्र नम्बर ३ बाट नेपाली कांग्रेसका नेता रमेश लेखकलाई पराजित गर्दै विजयी भएका नेकपा एमालेका डा. दीपकप्रकाश भट्टसँग गरिएको कुराकानी:
एमाले पोटिलब्यूरो सदस्य अरुण नेपालले पार्टीभित्र प्रभावशाली युवा नेताको छबि बनाएका छन्। भद्र र सरल स्वभावका नेता उनी स्पष्टवक्ता मानिन्छन्। २०३५ सालदेखि विद्यार्थी राजनीति सुरु गरेर २०५३ मा उनी अनेरास्ववियुको केन्द्रीय अध्यक्ष बनेका थिए। कम्युनिस्ट राजनीति गर्दा पञ्चायतकालमा २०४० देखि २०४४ सम्म चार वर्ष जेल जीवन व्यतित गरेका उनी नेपाल पार्टीको आठौँ महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्य र बैकल्पिक पोलिट्व्यूरो सदस्य निर्वाचित भए। हाल पोलिट्व्यूरो सदस्यको रुपमा दोस्रो कार्यकाल व्यतित गरिरहेका उनी सिन्धुपाल्चोक क्षेत्र नं. १ (क) बाट प्रदेशसभा सदस्य निर्वाचित भएका छन्। प्रदेश नम्बर ३ को मुख्यमन्त्री, प्रदेश सरकार लगायत विषयमा नेता नेपालसँग ध्रुव दंगालले गरेको कुराकानी :
स्याङ्जा क्षेत्र नम्बर २ बाट नेकपा एमालेका तर्फबाट निर्वाचित सांसद पद्माकुमारी अर्यालसँग गरिएको कुराकानी :
काठमाडौं महानगरपालिका पूर्वमेयर तथा काठमाडौं निर्वाचन क्षेत्र– ६ ‘क’ प्रदेशसभाका लागि विजयी केशव स्थापितसँग हिमाल लम्साल र खिलक बुढाथोकीले समसामयिक विषयमा गरेको कुराकानी:
पशुपति चौलागार्इं एमाले पोलिटब्युरो सदस्य हुन्। विद्यार्थी उमेरदेखि नै राजनीतिमा लागेका उनको छवि एमाले भित्र हठी स्वभाव सँगै निष्ठा र त्याग पनि हो। अनेरास्ववियुको वागमती संयोजकसहित केन्द्रिय सदस्य, नेकपा एमाले दोलखाको पार्टी सचिव (प्रमुख), एमाले वागमती अञ्चल सदस्य, सह ईन्चार्ज, ईन्चार्ज हुदै हालको ३ नम्बर प्रदेशका प्रायः जिल्लाहरु जोडिएको पार्टीको वागमती कमिटीमा बसेर लामो समय कमाण्ड सम्हालेका चौलागाईलाई एमाले भित्र यो प्रदेशको सम्भावित मुख्य मन्त्रीका रुपमा हेर्नेहरु थुप्रै छन्। २०५६ मा दोलखा १ बाट निर्वाचित र २०७० मा समानुपातिक कोटा र अहिले दोलखा २ बाट प्रदेश सभा सदस्य जितेका ५७ बर्षिय चौलागाई संग नागरिकन्युजका लागि रमेश खतिवडाले गरेको कुराकानीः
इलाम-२ बाट योसँगै लगातार ४ पटक चुनाव जित्ने सांसद हुन्, सुवासचन्द्र नेम्वाङ । नेम्वाङ २०४८ र ०५२ सालमा राष्ट्रियसभाको सदस्य भएका थिए । उनी ०५१ मा कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था, सामान्य प्रशासन र स्थानीय विकास मन्त्री भएका थिए । २०५६ र ०६४ मा उनी दुईपटक सभामुख तथा संविधानसभाको अध्यक्ष भइसकेका छन् ।
विगतमा जन्मस्थल भोजपुरबाट चुनाव लड्दै आएका नेपाली कांग्रेसका नेता ज्ञानेन्द्र कार्की यसपटक भने सुनसरीको क्षेत्र नम्बर ४ बाट प्रतिनिधिसभामा विजयी भए । उनीसँग गरिएको कुराकानी:
२०७० सालमा दोस्रो संविधान सभाको निर्वाचनमा पहिलो पटक मलाई यस क्षेत्रका जनताले चुनाव जिताएका थिए । अहिले पुनः मलाई नै दोहोर्याए । यस क्षेत्रका जनताले विकासको अपेक्षा गरेर मलाई जिताएको महसुस गरेको छु । यो जित मेरो जित भन्दा पनि जनताको जित भएको ठानेको छु ।
धनुषा–३ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा निर्वाचित राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपालका अध्यक्ष मण्डल सदस्य राजेन्द्र महतो अब सडक र सदन दुवैतिरबाट संविधान संशोधनका लागि संघर्ष गर्नु आफ्नो पहिलो प्राथमिकता भएको बताउँछन् । चुनाव जितेपछि उनीसँग गरिएको छोटो कुराकानी:
५ मा आरजु राणा देउवालाई फराकिलो मतान्तरले पराजित गर्दै विजय भएका एमालेका नेता तथा नवनिर्वाचित सांसद नारदमुनी रानासँग गरिएको कुराकानी:
