राजु क्षेत्री ‘अपुरो’ नेपाली लघुकथा साहित्यमा समर्पित एक प्रतिष्ठित स्रष्टा हुन्। वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा मलेसियामा रहेर पनि नेपाली लघुकथाको विकास र प्रवर्द्धनमा उल्लेखनीय योगदान पुर्‍याएका छन्।

उनका लघुकथाहरूमा सामाजिक विसंगति, राजनीतिक विकृति, नारी उत्पीडन, पत्रकारिता, न्याय कानुन, शिक्षा क्षेत्रका समस्याहरू, र व्यक्ति पात्रहरूको विसंगत जीवन चरित्रको उद्घाटन जस्ता विषयवस्तुहरूलाई प्रस्तुत गरिएको पाइन्छ। उनको लेखनमा संवादको प्रयोग र व्यङ्ग्यात्मक चेतनाको प्रबलता विशेष रूपमा देखिन्छ।

उनी लघुकथा विधामा नयाँ प्रयोग र नवीनताका पक्षधर हुन्। लघुकथाको विकासका लागि संस्थागत प्रयासहरूमा पनि सक्रिय छन् र लघुकथाको प्रवर्द्धनमा उल्लेखनीय भूमिका निर्वाह गरिरहेको पाइन्छ।

‘लघुवार्ता’ राजु क्षेत्री ‘अपुरो’ काे अन्तरवार्ताकृत एक अनुपम कृति हो, जसले नेपाली लघुकथा साहित्यका अग्रज एवं सक्रिय २४ स्रष्टाको विचार र दृष्टिकोणलाई स्थान दिएको छ। लघुकथा विधामा समर्पित साहित्यकारहरूको विचार भावना र भोगाइले यो कृति यथार्थपरक संवादहरूको उत्कृष्ट दस्तावेज बनेको छ।

कृतिमा समेटिएका अन्तरवार्ताहरू लघुकथा विधाको विकास, प्रवृत्ति, शैली, शिल्प र भावभूमिमा केन्द्रित छन्। कतिपय अन्तरवार्तामा लघुकथा लेखनकाे चुनौती, प्रवृत्ति र भावनात्मक पक्षको गहिरो विवेचना पाइन्छ।

स्रष्टाहरूले लघुकथाको महत्त्व, प्रभावकारिता र यसको समसामयिक आवश्यकताबारे स्पष्ट दृष्टिकोण प्रस्तुत गरेका छन्।

कृतिमा समावेश स्रष्टाहरू नेपाली साहित्यमा स्थापित तथा अनुभवी लघुकथाकारहरू हुन्। फरक दृष्टिकोण र फरक लेखनशैली भएका स्रष्टाहरूको विचार एकैथलोमा प्रस्तुत गरेर कृतिले समग्र नेपाली लघुकथा साहित्यको विविध आयाम र यथार्थ चित्रण गरेको छ।

राजु क्षेत्री ‘अपुरो’ को प्रश्नवाचन शैली स्पष्ट, सरल र उद्देश्यपरक छ। अन्तरवार्तामा उठाइएका प्रश्नहरू तार्किक र सन्दर्भानुकूल छन्, जसले स्रष्टाहरूको अन्तरदृष्टिलाई उजागर गर्न मद्दत पुर्‍याएको छ।

अन्तरवार्ताका उत्तरहरूमा स्रष्टाहरूले आफ्ना व्यक्तिगत अनुभव, प्रेरणा र सिर्जनात्मक यात्राका पाटाहरूलाई स्पष्ट रूपमा प्रष्ट्याएका छन्।

लघुकथा साहित्यका सिद्धान्तहरू, लेखनका चुनौतीहरू र प्रवृत्तिहरूलाई अन्तरवार्ताका माध्यमबाट गहिरो रूपमा अन्वेषण गरिएको छ। यो कृतिले लघुकथा विधाको ऐतिहासिक यात्रा र विकास क्रमलाई निरन्तरता दिनेछ भन्ने आशा गर्न सकिन्छ।

स्रष्टाहरूले लघुकथाका विशेषता, लेखनशैली र प्रभावकारिताबारे गहिरो विचार व्यक्त गरेका छन्। नयाँ स्रष्टाहरूका लागि यो कृति प्रेरणादायी मार्गदर्शन बनेको छ।

प्रश्नहरूमा सैद्धान्तिक चर्चा मात्र नभई व्यावहारिक दृष्टिकोणलाई पनि प्राथमिकता दिइएको छ। स्रष्टाहरूको व्यक्तिगत अनुभवले लघुकथाको मर्म अझ प्रभावकारी बनाएको छ।

‘लघुवार्ता’ नेपाली लघुकथा साहित्यको दस्तावेज मात्र नभई, यो विधामा रुचि राख्ने स्रष्टाहरूका लागि मार्गदर्शन पनि हो। लघुकथाका विभिन्न आयाम र प्रवृत्तिहरूको विश्लेषण गर्दै कृतिले पाठकलाई विधागत गहिराइमा डुबुल्की मार्न प्रेरित गर्छ।

नेपाली लघुकथा साहित्यमा सक्रिय स्रष्टाहरूको वैचारिक सम्पदा संग्रहको रूपमा यस कृतिलाई लिन सकिन्छ।

‘लघुवार्ता’ लघुकथाका स्रष्टाहरूको अन्तरदृष्टि, सोच र अनुभवको संगम हो। कृतिमा राजु क्षेत्री ‘अपुरो’ ले गरेका प्रश्नहरू यथार्थपरक र गहन छन्। स्रष्टाहरूले दिएको जवाफ मार्फत लघुकथाको वर्तमान अवस्था, लेखनको चुनौती र भविष्यको सम्भावना प्रस्ट रूपमा बुझ्न सकिन्छ।

अन्त्यमा ‘लघुवार्ता’ नेपाली लघुकथा साहित्यमा एउटा कोसेढुंगा हो। यो कृति लघुकथाका स्रष्टाहरूका विचारको दस्तावेज मात्र नभई, लघुकथा साहित्यको यथार्थ मूल्याङ्कन गर्ने महत्त्वपूर्ण प्रयास पनि हो। साहित्यिक क्षेत्रका सबै पाठक र विशेष गरी लघुकथा लेखनमा चासो राख्ने स्रष्टाहरूका लागि यो कृति अत्यन्त पठनीय, संग्रहनीय र उपयोगी छ।

- सत्यजीत