पचास परिवार बाढीको जोखिममा
सदरमुकाम मार्तडी नजिकै रहेको बाउली खोलामा आउने बाढीका कारण बडिमालिका नगरपालिका–८ गडखेतको सिङ्गो बस्ती जोखिममा रहेको छ। नजिकै बाउली खोला बग्न थालेपछि बस्ती बग्ने खतरा बढेको हो।
सदरमुकाम मार्तडी नजिकै रहेको बाउली खोलामा आउने बाढीका कारण बडिमालिका नगरपालिका–८ गडखेतको सिङ्गो बस्ती जोखिममा रहेको छ। नजिकै बाउली खोला बग्न थालेपछि बस्ती बग्ने खतरा बढेको हो।
‘पटकपटक आएको बाढीले सीमास्तम्भ सार्दै लगेको छ,’ विजयनगर गाउँपालिका–५ निवासी भेषबहादुर थापाले भने, ‘अहिले नै संरक्षण गरिएन भने पछि विवाद आउन सक्छ।’
स्थानीय तहका प्रमुख र वडाध्यक्षहरुबीच आआफ्ना मान्छेलाई बढीपीडितको सूचीमा राख्ने होडबाजीका कारण क्षतिकमो विस्तृत सर्भे विवरण आउन ढिलाइ भएको जानकारहरु बताउँछन्।
‘बाढीले सताएपछि हामी जंगलमा आएर बस्यौं तर अहिले बाहिरबाट धेरै मान्छे आएर बस्न थालेका छन्,’ सिद्धेश्वर सामुदायिक वन समूहको जंगलमा बसेका जालुराम थारूले भने, ‘गैरपीडितका कारण हामी वास्तविक पीडितलाई अप्ठ्यारो हुने भयो।’
डेढ महिनाअघि आएको बाढीले ढालेका जिल्लाको बिजयनगर गाउँपालिकामा रहेका ५ सीमा स्तम्भको अझै संरक्षण हुन सकेको छैन। गाउँपालिकाको वडा नम्बर ५ र ६ मा रहेका २ खोलामा आएका बाढीले सीमा स्भम्भ ढालेको थियो। सीमा स्तम्भको मर्मत र संरक्षण नहुँदा त्यसयता आएको बाढीको भेलले सीमा स्तम्भ सार्दै लगेको छ।
अत्यधिक वर्षा र बाढीका कारण सुडानमा पछिल्लो समय ५४ जनाको मृत्यु भएको अधिकारीहरुले जनाएका छन्।
सीमावर्ती दशगजा क्षेत्रमा भारतले एकतर्फी रुपमा बनाएको बाँध पुनः मर्मत सम्भार गरी थप बलियो बनाउन थालेपछि स्थानीय त्रसित बनेका छन्। सीमावर्ती क्षेत्रमा भारतले अन्तरराष्ट्रिय नियमको उलंघन गर्दै बाँध बनइदिएपछि रौतहट सदरमुकाम गौर सहित दर्जन गाउँ बर्षेणी बाढीको पानीले डुवानमा पर्दै आएको छ।
असार अन्तिम साता आएको बाढीबाट पीडितहरु पर्याप्त राहत पाउन नसक्दा थप पीडित बनिरहेका छन्। डुबानले घर भत्केकाहरु पालमा बस्न बाध्य छन्। साउन ३ गते विपद् व्यवस्थापन जिल्ला समितिको बैठकले बाढीले पुगेको क्षतिको विस्तृत तथ्यांक संकलन गर्न ३२ वटा टोली गठन गरेको थियो। समितिले तथ्यांक संकलन कार्य दुईतीन दिनभित्रै सम्पन्न गरेर राहत वितरण प्रक्रिया अगापड बढाइने भनेको थियो।
टिमुरेस्थित रसुवागढी जलविद्युत् आयोजनामा कार्यरत ४५ जनाभन्दा बढी कामदार पनि क्याप्प छाडेर बाहिर निस्किएका थिए। नदीमा ठूलो बाढी आएको र कुनै पनि समय क्याम्पमा क्षति पुग्ने खतरा देखिएपछि उनीहरू सुरक्षित स्थानतिर गएका थिए।
रसुवागढी नाका भएर बग्ने भोटेकोशी नदीमा आएको बाढीले पुल बगाएको छ। रसुवागढी भन्सार कार्यालयबाट रसुवागढी जलविद्युत् आयोजना जाने पुल बगाएको हो। अहिले यार्डसम्म पानी पुग्न लागेकाले त्यहाँको गाडी सार्न लागिएको छ।
पर्यटकीय महत्व बोकेको सुन्दर ताल फोक्सुण्डो जाने पदमार्ग पर्ने काठेपुलहरु बाढीले बगाएपछि बाटो पुर्णरुपमा अवरुद्द भएको छ।
गत असारमा आएको बाढीबाट क्षतिग्रस्त सिँचाइका संरचना दीर्घकालीनरूपमा पुनर्निर्माण गर्न दुई अर्ब ११ करोड रुपैयाँ लाग्ने भएको छ। ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले गत असारमा आएको बाढीबाट सिँचाइ तथा तटबन्ध आयोजनाका करिब दुई दर्जनभन्दा धेरै आयोजनाको संरचनामा क्षति भएको जनाएको छ।
छोराको मृत्यु संस्कार (काजकिरिया) सकिने दिन मंगलबार अबेरसम्म पनि उनीहरूको घरमा सान्त्वना दिन आउनेहरुको आउजाउ चलिरहेको छ। एकतले घरको आँगन भएर आफन्त इष्टमित्र ओहोरदोहोर गरिरहेका थिए। संस्कार र रित त पूरा भयो। तर नियतिले ठगेको यो परिवारमा साउन १७ गते मध्यरातले मुटु नै निचोरिने नमीठो पीडा दिएर गएको छ।
दक्षिणी राज्य केरलाको कैयौ भागमा बुधबार बाढी आउन सक्ने चेतावनीको कारण सतर्कता अपनाइएको छ।
२०७१ साउन २८ र २९ गतेको बाढी पहिरोबाट विस्थापित भएर विभिन्न अस्थायी शिविरमा बस्दै आएका पीडितका लागि हालसम्म १५ करोड ७४ लाख १५ हजार खर्च भए पनि उनीहरुको अवस्था फेरिएको छैन।