‘कतिपय मानिसले यो कार्यमा किन बिल गेट्स भन्लान्,’ डब्लुएचओको पूर्वज्ञान व्यवस्थापन निर्देशक डा. एरियल पाब्लोस मेन्डेज भन्छन्, ‘उनीसँग स्टार पावर छ, स्रोत–साधन छ, यो क्षेत्रमा अन्य खेलाडी पनि छन् तर उनको स्तरसँग अरुको तुलना हुन सक्दैन ।’
पहिलो चरणमा स्वास्थ्य क्षेत्रमा कार्यरत चिकित्सक र कर्मचारी गरी करिब तीन लाखजनाले यो खोप पाउने निश्चित भए पनि कोभ्याक्सको खोप डेलिभरी अवधारणाअन्तर्गत सामाजिक सेवा क्षेत्रको परिभाषामा पर्ने बाँकी ६ लाखमा ककसलाई समावेश गर्ने भन्ने अझै यकिन हुन सकेको छैन ।
चिकित्सा विज्ञले खोप निर्माणका लागि सार्क माछाको कलेजोको तेल, विशेष रूखको बोक्रा र बालुवाजस्ता ५ सय चिज व्यवस्था गर्नुपर्ने हुन्छ, तर तिनकाे संकट देखिएकाे बताएका छन्।
नेपालमा खोप कहिलेसम्म आउला भनेर निश्चित भन्न नसकिए पनि समग्र अवस्था र प्रयास अपेक्षित रहेमा आगामी तीनचार महिनामा पहिलो लट उपलब्ध हुने विश्वास गरिएको छ। स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रमुख विशेषज्ञ डा. रोशन पोखरेलका अनुसार मार्चसम्म नेपालमा सीमित मात्रामा खोप उपलब्ध हुन सक्छ।
सिरम इन्स्टिच्युट अफ इन्डिया (एसआइआई) ले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय र एस्ट्राजेनेका कम्पनी मिलेर विकास गरेको कोरोनाविरुद्ध खोपको ४ करोड डोज तयार पारिएको बिहीबार जानकारी दिएको हो।
सरकारले कोरोनाविरुद्धको खोप ल्याउनको लागि सचिवस्तरीय तीन सदस्यीय कार्यदल गठन गरेको गरेको छ।
रुसको गामालेया नेसनल रिसर्च इन्स्टिच्युट अफ इमिडेमोलोजी एन्ड माइक्रोबायोलोजीले निर्माण गरिरहेको खोप रुसी स्वास्थ्य मन्त्रालयमा दर्ता भइसकेको छ । विधिवत् दर्ता भएको यो खोप विश्वमै कोरोनाविरुद्धको पहिलो हो ।
‘जीवन र मरणको दोसाँधमा हुँदा अजिबको छटपटी हँुदो रहेछ। सपना वा तर्कनामा केही वर्षअगाडि बितेका साथी र आफन्त हिँड जाऔं भन्दै तान्न आएका थिए। मचाहिँ जाँदै जान्नँ भन्दै बेड अठ्याएर बस्दो रहेछु। अनि बिउँझँदा हात नै दुख्नेगरी बेड समातेको पाउँथें।’
कोभिड–१९ भाइरस प्रसारण रोक्नु भनेको कुनै संक्रमणलाई कोभिड–१९ मा रुपान्तरण हुनबाट जोगाउनु पनि हो। यो पक्षलाई खोप निर्माताले ध्यान दिन आवश्यक छ।
नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले बेलायतको अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय, नेपालस्थित रुसी राजदूतावास र चीनको होङ्सी कम्पनीसँग छलफल सुरु गरेको छ। सरकारले कोरोना भाइरसविरुद्धका खोपको तेस्रो चरणको परीक्षण नेपालमा गर्न तीन प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय निर्मातासँग छलफल अगाडि बढाएको छ।
चीनका बेइजिङ र वुहान सहरमा यस्ता वर्कसप छन्, जहाँ एक वर्षमा क्रमशः १० करोड २० लाख र १० करोड खोप उतपादन हुन सक्छ ।
अस्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री स्कट मौरिसनले भने, ‘यो खोपको परीक्षण सफल भयो भने त्यसको उत्पादन र आपूर्ति गरेर अढाई करोड अस्ट्रेलियालीलाई निस्शुल्क उपलब्ध गराउने छौं ।’
भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भारतमा कोरोनाका तीन ओटा खोप परीक्षणको चरणमा रहेको जानकारी दिएका छन् ।
खोप नबनेको र यसको प्रभावकारितामा प्रश्न उठेको अवस्थामा निराश हुनुभन्दा संक्रमण नै फैलन नदिने अन्य विकल्पलाई रोज्नुपर्छ। त्यो हो– भौतिक दूरी निरन्तर कायम राख्ने, मास्क लगाउने र रोग सर्न सहयोग पु-याउने हाम्रा अन्य आनीबानीमा परिवर्तन गर्ने। यसैगरी हामीले हाम्रो कमजोर स्वास्थ्य प्रणालीलाई क्रमशः मजबुत पार्दै लैजानुपर्छ।
रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले आफ्नो मुलुकले मंगलबार कोरोना खोप दर्ता गरेको दाबी गरेका छन् ।
