जवानीमा उसले केके गरयो त्यो त म भन्न सक्दिन । यति भन्न सक्छु जे गरयो त्यो राम्रो गरेन । राम्रो गरेको भए मैले देखेको जिन्दगी पक्कै पनि बाँच्नुपर्ने थिएन उसले । बस्नका लागि उसको आफ्नै घर हुन सक्थ्यो । खानका लागि उसको पेन्सन हुन सक्थ्यो अथवा सामाजिक सुरक्षाभत्ता हुन सक्थ्यो । उसले त्यसरी म्याक्डोनाल्ड, डङ्किन डुनट, स्टार बक्स वा अवन पेनजस्ता फास्ट फुडको ढोकाअगाडि कफीको रित्तो कप हल्लाएर, “डु यु ह्याभ डलर ?” भन्नुपर्ने थिएन ।
चिकित्सकको उत्सुकता झन् बढ्यो । उनले सोधे – नाम त भन न्, म जहाँबाट पनि खोज्छु । बच्चाले भन्यो– बाबामम्मीलाई मसंग खेल्ने, हाँस्ने, जिस्किने अनि रमाइलो गर्ने खालको दबाई ।
म अब निरीह छु इतिहासको कठघरामा ठिङ्ग उभिएर दुरूह मान्छेको दारुण चित्र हेर्दैछु सुत्न सक्दिन हिजोजस्तो सपना देख्दिन पहिलेझैं कसले हान्यो ढुंगा त्यो सुन्दर, शान्त र विशाल तलाउमा जहाँ हिजोको त्यो तेजस्वी मान्छे आज खिया लागेको फलामझैं छ ।
मलाई लाग्छ, आख़िर साहित्यकार त सबै साहित्यकार नै हुन् नि । जसरी शिक्षक भन्नेबित्तिकै सबै दर्जाका शिक्षाकर्मीलाई जनाउँछ त्यस्तै साहित्यकार भन्नेबित्तिकै सबै बराबर नै होइनन् र । वरिष्ठ र कनिष्ठको भेद किन ? ?
संसार जित्ने सपना बोकी कुदेको वर्षौ भो,मिलेन कैले यात्राको मियो के भनौं के भनौं । कोसेली चिनो दिएको फूल सुनको पिंजडा, प्रितको मियो लागेछ खियो के भनौं के भनौं। विश्वास गरी राखियो मन – मनको खातामा, विश्वास तोडी लुटेर लियो के भनौं के भनौं ।
जबसम्म उँचो हुन्न शिर बरिलै, मनभित्र पर्दो रैछ पिर बरिलै । उसकै घरमा धनसम्पति उसकै घरमा गाई, के खान्छौ र बालबच्चा हो खिर बरिलै ।
गङ्गालालले भने – हामीले अन्यायका विरुद्ध साहस झिक्यौं, मृत्युवरण गरयौं र शहीद भयौं । तर, धन्य ईश्वर, यो युगमा जनता भएर बाँचेका हुन्थ्यौं भने बाँचेरै पलपल मर्नुपर्ने जिउँदा शहीद बनाउने रहेछन् यी लोकतन्त्रे राणाहरूले ।
राष्ट्रप्रेम, संस्कृति प्रेम, प्रकृतिप्रेम, सामाजिक मेलमिलाप, संस्कृतिको महत्व झल्काउने विभिन्न विषयमा रचिएका मुक्तकहरूले पाठकको मन आकर्षित गर्न सक्दछन् । देशभक्ति, नैतिकता, सामाजिक मूल्य र मान्यताको सन्देश मुक्तकहरूले दिएको छ । समसामयिक राजनैतिक घटनाका विषयमा पनि मुक्तक बगेको छ ।
नेपाली शास्त्रीय र लोक छन्दमा लेखिएका उनका कविताहरूमा देशभक्तिको भावना, सामाजिक विकृति तथा विसङ्गति, मानीय संवेग आदिका भाव पोखिएका छन् । समसामयिक विषयमा रचिएका कविताहरू पनि छन् । केही कवितामा मानवीय संवेगका कुराहरू पनि छन् । कवितामा माया, प्रेमका सन्दर्भहरू पनि छन् ।
