हिमाली भूमिको मोहनी
देशका अन्य ठाउँ विदेशीका लागि पूरै बन्द थिए । एउटा मात्र अपवाद थियो कञ्चनजङ्घाको पश्चिम–दक्षिण मोहडाको हिमनदी क्षेत्र, जहाँ विशेष परिस्थितिमा उत्तर सिक्किमको उच्च भञ्ज्याङ हुँदै प्रवेश गर्न अनुमति पाइन्थ्यो ।
देशका अन्य ठाउँ विदेशीका लागि पूरै बन्द थिए । एउटा मात्र अपवाद थियो कञ्चनजङ्घाको पश्चिम–दक्षिण मोहडाको हिमनदी क्षेत्र, जहाँ विशेष परिस्थितिमा उत्तर सिक्किमको उच्च भञ्ज्याङ हुँदै प्रवेश गर्न अनुमति पाइन्थ्यो ।
वर्षायाम सकिने बेलासँगै सुरु हुन लागेको पर्यटकीय सिजनका लागि अन्नपूर्ण आधारशिविरसम्मका पदमार्गका व्यावसायीले भव्य तयारी गरेका छन्। सेप्टेम्बर मध्यदेखि पर्यटकीय सिजन सुरु हुन्छ। यो सिजन नोभेम्बरसम्म निकै नै चल्छ। पदयात्रा र हिमाल आरोहणका लागि यो बेला विदेशी पाहुना नेपाल आउन चाहन्छन्। उनै विदेशी नेपाल भित्रिने बेला हुनै लाग्दा पदमार्ग क्षेत्रका व्यावसायी तयारीमा जुटेका पनि छन।
अन्नपूर्ण क्षेत्रको घोरेपानी पदयात्रामा निस्केका दुइजना स्पेनी नागरिक बेपत्ता भएका छन्। प्रहरीले खोजीको क्रममा पर्यटक हराएको क्षेत्रमा एकजना पुरुषको शव पनि फेला पारेको छ। तर, विदेशी जस्ता देखिने ती पुरुष हराएकै पर्यटक हुन् वा होईनन् भन्ने बारे यकिन गर्न नसकेको प्रहरीले बताएको छ।
अन्नपूर्ण फेरोको पदयात्राको क्रममा अलपत्र परेका दुइजना भारतीय पदयात्रीको सकुशल उद्धार गरिएको छ।
पदयात्रा व्यावसायीले हिमाली जिल्लाको निषेधित क्षेत्रको पदयात्रामा जाँदा दुईजना विदेशी पाहुना हुनैपर्ने बाध्यकारी प्रावधान संशोधन गर्न सुझाएका छन। निषेधित क्षेत्रको पदयात्रामा जाँदा कम्तिमा दुईजना विदेशी हुनैपर्ने बाध्यकारी नियमका कारण एक्लै आएका कतिपय विदेशी पाहुना त्यस क्षेत्रमा जान नपाएको समेत व्यावसायीको भनाई छ।
केहीवर्ष अघिसम्म अन्नपूर्ण आधारशिविर (एबिसी) क्षेत्रको पदयात्रामा जाने अधिकांश विदेशी पदयात्रीले पोखरालाई ‘सुरुवाती’ वा ‘अन्तिम’ गन्तव्य बनाउँथे।
पदयात्राका लागि नेपाल उत्कृष्ट गन्तव्यमा चिनिन्छ। विश्वका विभिन्न देशका पर्यटकहरू पदयात्राका लागि यहाँ आउने गरेका छन्।
पदयात्रा पर्यटनका लागि विश्वप्रसिद्ध अन्नपूर्ण क्षेत्रमा चालु आर्थिक वर्षको नौ महिनामा एक लाख ४४ हजार छ सय ७५ विदेशी पर्यटक भित्रिएका छन्।
केहीवर्ष अघिसम्म अन्नपूर्ण आधारशिविर (एबिसी) क्षेत्रको पदयात्रामा जाने अधिकांश विदेशी पदयात्रीले पोखरालाई ‘सुरुवाती’ वा ‘अन्तिम’ गन्तव्य बनाउँथे। पदयात्रामा जानेहरु हवाईजहाज वा गाडीबाट पोखरासम्म आउँथे, अनि पोखरामा कम्तिमा एकरात बिताएर भोलिपल्ट पदयात्रामा निस्कन्थे। पोखराबाट पदयात्रा सुरु हुन्थ्यो। त्यस्तै पदयात्रा सकेर फर्किनेहरु पनि पोखरालाई अन्तिम बास बनाएर गन्तव्य तय गर्दथे। तर, अहिले पदयात्रीको पदयात्रा शैली फेरिएको छ।
दुई इटालियन पर्यटकसहित दिवस गुरुङ यतिबेला अन्नपूर्ण आधार शिविरको पदयात्रामा छन्।
अन्नपूर्ण बेस क्याम्प (एबिसी) पदमार्गको प्रवेशद्वार मानिने घान्द्रुकभन्दा माथि आधार शिविरसम्म अहिले स्वदेशी तथा विदेशी पाहुनाको भीडभाड छ।
मुख्य पर्यटकीय सिजनमा पनि पोखराका होटलको अकुपेन्सी अनुपात ५० प्रतिशत हाराहारीमा रहेको पर्यटन व्यावसायीले बताईरहँदा अन्नपूर्ण आधारशिविर क्षेत्रको पदयात्रामा भने आन्तरिक तथा बाह्य पाहुनाको घूइँचो लागेको छ। अन्नपूर्ण आधारशिविर (एबिसी) क्षेत्रको पदयात्रामा अहिले आन्तरिक तथा बाह्य पाहुनाको भीडभाड रहेको त्यहाँका व्यावसायीले बताएका छन्।
आफु जाने गन्तव्यबारे जानकारी नलिई घुमघाम गर्दा पर्यटन क्षेत्रले बेलाबेला मानवीय क्षति भोग्नुपरेको छ। विदेशी पर्यटकहरुले आफु जाने गन्तव्यबारे जानकारी नलिई निस्फिक्रि घुमफीर गर्दा बेलाबेला ज्यानै जानेसम्मको घटना हुने गरेका छन। यसले पर्यटन क्षेत्रमा नकारात्मक सन्देश प्रवाह हुने पर्यटन व्यावसायीको चिन्ता छ।
‘हात्ती प्रकृतिको सुन्दर उपहार हो,’ उनी भन्छन्, ‘हात्तीलाई खेद्ने, मार्नेभन्दा पनि होसियारी अपनाउँदै दुवै जोगिनु राम्रो हुन्छ।’
मानव–हात्ती द्वन्द्व न्यूनीकरण गर्ने उद्देश्यका साथ कोसी प्रदेशले बुधबारदेखि सुरु गरेको हात्तीमैत्री पदयात्रामा निस्केका कार्कीले भुइँमान्छेसँग गरेको भलाकुसारीसँगै उनले ‘भुइँमन्त्री’को उपमा पाएका छन्।