उनले नेपालको राजनीति गुट उपगुटमा अल्झिएको टिप्पणी गरेका छन्। 'हाम्रो समाज सनातनिक आदर्श र पुख्यौली पौरखबाट पृथक छैन। तर हाम्रो राजनीति र राजकाजी चालचलन त्यस अनुरुप हुन सकेनन्,' उनले सन्देशमा भनेका छन्।
कोरोना संक्रमणका कारण कालापहाडको रोजगारी गुम्यो। यसै वर्षको तीन महिनाअघि रोजगारको खोजिमा पुनः कालापहाड गएका रामबहादुर रित्तोहात दशैंमा घर फर्किए।
भत्ताको आशामा लक्षित वर्ग बैंकमा धाए पनि नगरले भत्ता नपठाएको जवाफ पाउने गरेको गुनासो गर्छन्। खातामा पैसा आए दशैं बिदामै भएपनि भत्ता बाढ्ने बैंकले आश्वासन दिने गरेका छन्।
कोरोना संक्रमणको जोखिम कम भए सँगै खसी-बोका किन्नेको भीड बढ्न थालेको हो। कोरोना संक्रमण फैलनु अघिका वर्षझैँ पर्याप्त मात्रामा खसि बोका नआएको कारण मुल्यमा वृद्धि भएको छ।
रुद्रामाया भेले एक पोको मकै र एक पोको जौँ लिएर भक्तपुरको टौमढीमा बेच्न बसिन्। ’जौँ लिनुस्। एक गिलासको १५ रुपैयाँ।’ उनले यसरी नै ग्राहक बटुल्छिन्।
राउटे संस्कृति अनुसार दशैंका लागि औशी अघिनै छाप्रोमा खशी भित्र्याइसक्नु पर्छ। तीन महिनादेखि भत्ता नपाउँदा अपवादबाहेक धेरैका छाप्रामा खशी छैनन्। केहीले उधारोमा खशी ल्याएका छन्। भत्ता नपाउँदा राउटे बस्तीमा दशैंको रौनक छैन।
नेपालका लागि होण्डा मोटरसाइकल तथा स्कुटरको आधिकारिक बिक्रेता स्याकार ट्रेडिङ्ग कम्पनी प्रा.लि.ले आफ्नो दशैं तथा तिहार स्किम 'होण्डाको साथ ७' ग्राहक वर्गहरु माझ ल्याएको छ।
देशका बिभिन्न क्षेत्रबाट काठमाण्डौंमा अध्ययन, व्यापार व्यवसाय, रोजगारीको लागि आएकाहरु दशैँ मनाउन घर जानेहरुका लागि अग्रिम टिकट बुकिङ खुला गरिएको हो।
तनहुँको पर्यटकीय नगरी बन्दीपुरमा निर्माणाधीन केबुलकार दशैँसम्म सञ्चालनमा आउने भएको छ। दशैँमा सर्वसाधारणलाई केबुलकार चढाउने योजनाबमोजिम धमाधम काम भइरहेको हो।
आश्विन शुक्ल पूर्णिमाको सायङ्कालमा महालक्ष्मीको पूजा आराधना गरी राति जाग्राम बसेको मानिसका घरमा पृथ्वी भ्रमण गर्दै हिंडेकी महालक्ष्मी प्रवेश गरी धन, ऐश्वर्य दिई सम्पन्न बनाउँछिन् भन्ने धार्मिक विश्वास छ।
राज्यको एकल नीति होस् वा अन्य जुनसुकै कारणले होस्, नेपालमा लगभग सबै जाति, क्षेत्र र समुदायमा दशैँ मान्ने आदत बसिसकेको छ । दशैँलाई हिन्दू धर्म अनुसार विधिपूर्वक नमनाए पनि एक आपसमा भेला हुने, खानपान गर्ने, मनोरञ्जन गर्ने आदि यहाँका आदिवासी जनजातिले पनि गर्दै आएका छन् । क्रिस्चियनले समेत दशैँमा एकै ठाउँमा भेला भएर रमाइलो गर्ने गरेको देखिन्छ । केही विकृति हटाएर दशैँलाई सम्पूर्ण नेपालीको साझा चाडका रूपमा मनाउन सकिन्छ ।
तीन दशकदेखि नियमित भेडाच्याङ्ग्राको ब्यापार गदैं आएका काठमाडौंका मेखबहादुर नेपाल यसपटक मुस्ताङबाट रित्तै फर्किदै छन्। कोरोना भाइरसको जोखिम छिचोल्दै उपल्लो मुस्ताङसम्म पुगेका नेपालले मुस्ताङमै ३६ केजीको च्याङ्ग्रालाई ३० हजार रुपैयाँ घटीमा नपाएपछि लगानी नै डुब्ने जोखिमले रित्तै काठमाडौं फर्किन लागेका हुन्।
हिन्दुहरुको महान चाड दशैं आउन लागेको छ। यसै पनि चाड पर्वमा अन्य समयको भन्दा चहलपहल धेरै हुने गर्छ। तर अहिले कोरोनाका कारण दशैं पनि प्रभावित बन्ने चिश्चित छ। धार्मिक सांस्कृतिक महत्व राख्ने पर्व मनाउने क्रममा सतर्क हुन आवश्यक छ।
नवमीको दिन राति महिषासुर दैत्यको प्रतीकको रूपमा खःमेथ (राँगो)लाई नवदुर्गा मन्दिरबाट लखेट्दै ब्रम्हायनी मन्दिर लगेर बध गरी जम्मा गरिएको रगत आज नवदुर्गा देवगणलाई चढाएर दशैँ विसर्जन गरिएको छ।
बडादशैंँका अवसरमा दाङका छ महिला सहकारीले करीब दुई करोड रुपौयँँको खसीबोका उत्पादन गरेर बिक्री गरेका छन्। यस वर्षको दशैँमा सबैभन्दा बढी लमही नगरपालिका ९ रिहारमा रहेको कर्मठ सामाजिक उद्यमी महिला सहकारी संस्थाले ९० लाख ४१ हजार रुपैयाँमूल्यका एक हजार ५३० खसीबोका बिक्री गरेको छ।
