जनप्रतिनिधि नै ठेकेदार
स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि नै ढुुंगा, गिटी, बालुवा उत्खनन र बिक्रीवितरणमा सक्रिय छन्। दक्षिण ललितपुरका स्थानीय तहमा मौलाएको अवैध र विनाशकारी प्रकृति दोहनले स्थानीय बस्ती नै संकटमा परेका छन्।
१ मंसिर २०८१ शनिबार
- अहिले चर्चामा
- #ग्राहक विशेष
सरकारी सम्पत्तिको दोहनमा होडबाजीमा
ककसले दिएर ल्याए, गाउँमा तारजाली छन्। बाख्राको खोर, बारी बार्न प्रयोग भएका छन्। अस्ति बाढी–पहिरोले स्थानीयको घर जोखिममा पर्दा रोकथामका लाागि तारजाली पाइएन।
'चुरे दोहन तुरुन्त रोक्नुपर्छ'
राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपालका अध्यक्षमण्डलका सदस्य तथा सांसद राजेन्द्र महतोले मधेसलाई प्राकृतिक विपद्बाट जोगाउन चुरे दोहन पूर्णरूपले बन्द गर्नुपर्ने बताएका छन्। प्रदेश २ मा बाढी प्रभावित जिल्लाको निरीक्षणपछि रौतहटमा आयोजित छलफल कार्यक्रममा सांसद महतोले चुरे दोहनकै कारण बर्सेनि मधेस बाढीको चपेटामा पर्दैआएको बताए। उनले भने, ‘चुरे विनाश गर्ने अमानवीय क्रियाकलाप तुरुन्त बन्द हुनु जरुरी छ।’ चुरे बचाउन स्थायी रूपमा समाधान खोज्नु आवश्यक रहेको भन्दै उनले चुरेमा बस्ती बसाउने र सडक निर्माण रोक्नुपर्ने बताए।
मधेस डुबानको एउटै कारण ‘चुरे दोहन’
‘हेलिकप्टरबाट हेर्दा चुरे क्षेत्रको खोला सुख्खा छ। मधेसमा बाढी उफानमा छ। बाढी प्रभावित प्रदेश २ का जिल्लाहरुको हवाई अवलोकपछि बुधबार जनकपुरमा उप प्रधानमन्त्री उपेन्द्र यादवले प्राविधिक टोलीसमक्ष कौतुहलता व्यक्त गरे। ‘जलवायु परिवर्तनको प्रभावले छोटो समयमा अध्याधिक वर्षा हुनु र वर्षाको पानी छोटो समयमै बगेर चुरेबाट नदी हुँदै मधेस झर्नु’ यसको कारण हो कमलानदी नियन्त्रण आयोजना जनकपुरका प्रमुख मनोहर कुमार साहले कौतुहलता मेट्ने प्रयास गरे।
बालुवा उत्खननले कोल्पुखोलाको पुल जोखिममा
नदी दोहन बढेपछि नुवाकोट र धादिङको सिमानामा रहेको कोल्पुखोलाको पुल जोखिममा परेको छ। स्थानीय प्रशासन र प्रहरीले पुल वरपर बालुवा झिक्न रोक लगाए पनि बालुवा तस्करहरुले रातको समयमा खोलाबाट बालुवा निकाल्ने हुँदा पुल जोखिममा परेको हो।
मधेसका बस्ती काकाकुल
गर्मीयाम सुरु भएसँगै ‘कोर मधेस’ अर्थात् प्रदेश २ का अधिकांश जिल्लाका गाउँबस्ती काकाकुल बनेका छन्। इनारहरू सुक्न थालेका छन् । गहिरो गरी (करिब सय फिटमुनि ) गाडिएका चापाकल (ट्युबवेल) बाट पानी आउन छाडेको छ । खानेपानी संकटले मधेसका गाउँबस्ती पिरोलिएका छन्।
असारे विकासका लागि जथाभावी खोला र नदीको दोहन
रौतहटका अधिकाश खोला र नदीको दोहन तिव्र रुपमा भइरहेको छ । असारे विकासका बजेट सकाउन माफियाहरुले जथाभावी खोला र नदीबाट ढुंगा, गिटी, बालुवा तथा ग्राभेल उत्खनन गरिरहेका छन्।
मेयरको टिपर, वडाध्यक्षको एक्साभेटर
नदी दोहनमा गणेशमान चारनाथ नगरपालिकाका मेयर रामबाबु साहले टिपर र वडा नम्बर २ का अध्यक्ष गणेशकुमार सिंहले एक्साभेटर सञ्चालन गरेको पाइएको छ।
बजेटमा उपभोक्ता समितिको मनोमानी
उपभोक्ता समितिहरूको आडमा विकास बजेट दुरुपयोग हुने गरेको छ। सडक, खानेपानी, वन संरक्षण, पुलपुलेसा निर्माणलगायत विकास निर्माण र सामुदायिक परियोजना सञ्चालनका लागि खडा गरिएका उपभोक्ता समितिमाथि नियमन र निगरानी नहुँदा बजेटको दुरुपयोग बढेको हो।
रोकिएन नदीजन्य पदार्थको दोहन
‘अनुगमनका क्रममा गैरकानुनी रुपमा नदीजन्य पदार्थहरुको दोहन भइरहेको पाइएको छ’ समितिका सदस्य प्रमुख जिल्ला अधिकारी फणिन्द्रमणि पोखरेलले भने, ‘गैरकानुनी दोहन रोक्न स्थानीय तहलाई निर्देशन दिएका छौं।’
उर्वरा जमिन बगरमा परिणत
लेकवेशी नगरपालिका–८ का बलबहादुर सुनारको चिंगाड खोला किनारमा एक बिघा जमिन थियो। खोला किनारकै जमिन भएकाले उब्जनी राम्रो हुन्थ्यो। त्यहाँको उत्पादनले उनको परिवारलाई वर्षभरीलाई खान पुग्थ्यो। उनीसँग अहिले जमिनको लालपूर्जा मात्रै बाँकी छ।
रोकिएन चुरे दोहन , स्थानीय निकायको साँठगाँठमा उत्खनन माफिया सक्रिय
सम्पूर्ण नियम कानुन मिचेर चुरे र त्यस आसपासका खोलाबाट ठूलो मात्रामा गिटी, ढुंगा र बालुवा सरकारी संयन्त्रकै मिलोमतोमा माफियाहरुले चुरे क्षेत्रको दोहन गरिरहेका छन्। विभिन्न निकायहरुको साँठगाँठमा माफियाहरु नियम कानुनलाई मिच्दै चुरे क्षेत्र खोस्रेर चुरे क्षेत्र नै विनाश गर्न उद्यत देखिएका छन्।
‘डोजर–एक्साभेटर आतंक बढ्दो’
पूर्वराष्ट्रपति रामवरण यादवले प्रकृतिको अधिक दोहनप्रति चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। पोखरामा मंगलबार आयोजित पत्रकारिता पुरस्कार वितरण कार्यक्रममा पूर्व–राष्ट्रपति यादवले पहाड तथा तराई भेगमा बढिरहेको डोजर र एक्साभेटर आतंकले प्रकृतिलाई मार पार्नुका साथै भविष्यमा आन्तरिक द्वन्द्व चर्किने खतरा रहेको बताए। यादवले डोजर एक्साभेटर चलाउँदा चुरे नोक्सान हुनुका साथै केही वर्षमा मुलुक नै ‘ध्वस्त’ हुने खतरा रहेको औंल्याए।
मापदण्ड कुल्चेका क्रसर बन्द
प्रहरी प्रशासनले जिल्लामा मापदण्डविपरीत सञ्चालित र जथाभाबी नदी दोहनमा सक्रिय क्रसर उद्योग बन्द गर्न थालेको छ। प्रहरीले मंगलबार बराहताल गाउँपालिका–२ स्थित भेरी किनारको थापाडेरामा महालक्ष्मी–किराँतेश्वर–प्रदीप जेभीले सञ्चालन गरेको अवैध क्रसर उद्योग बन्द गराएको छ। उक्त क्रसर उद्योगमा कर्णाली प्रदेशका भौतिक पूर्वाधार विकासमन्त्री खड्क खत्रीसमेतको स्वामित्व छ।
तमोर नदीमा चरम दोहन
वातावरणलाई नै प्रभाव पार्ने गरी तमोर नदीमा प्राकृतिक स्रोतमा चरम दोहन भइरहेको छ। खोलाबाट जथाभावी बालुवा तथा ढुंगा उत्खन्न भइरहेको छ। पाँचथर र तेह्रथुमको सीमाना दुवैतर्फ चरम रुपमा दोहन भइरहेको छ।