मोतीको माला चुँडिएर छरपष्ट भई छरिएजस्तो अक्षरहरू पढ्न नजान्ने अबोध बालकजस्तै म कति निरीह र विवश छु नियतिको फन्दामा परेको मेरा जीवनका पाइलाहरू निरुत्तर बढिरहेका छन् उद्देश्यविहीन यात्रा थाहा छैन कहाँ पुग्छु म कहिलेसम्म एक्लै हिँड्नु सहयात्री पनि त छैनन् तैपनि म बाटो खोजिरहेकी छु उद्देश्य त धेरै टाढा छ ।
जीवनलाई हिडाउन धेरै कार्यहरू गरयो । अर्काको काम गरयो । सडकमा कपडा बेच्यो वा जे गर्दा जीवन गुजारा गर्न सकिन्थ्यो ती सबै गरयो । जुन कानुनका दृष्टिले गर्न पाइने कार्यहरू थिए । अभावै अभावमा नभए पनि राम्रो खाएर तर तनाव सहँदासहँदै लाग्यो डलर कमाउने एनजिओ खेतीमा, परिणाम सुरुमा राउटेलाई खेती के थाहा ? ऊ त्यसरी नै फस्यो ।
आज हाम्रा राष्ट्रकवि सशरीर हाम्रोसामु हुनुहन्न । तापनि उहाँले नेपाली भाषा साहित्यको श्रीवृद्धिमा पुरयाउनुभएको योगदान, आफूभन्दा पछिल्लो पुस्ताका साहित्यकारहरूलाई दिनुभएको प्रेरणा, हौसला, स्नेहले गर्दा उहाँ अमर हुनुहुन्छ । सधैं हामीसंगै भएको आभास भइरहनेछ । जब मेरा आँखाहरू राष्ट्रकविसँगै पुरस्कृत हुँदा प्राप्त गरेको ताम्रपत्रमा पर्नेछन् तब त्यो स्वार्णिम अविस्मरणीय पलको याद भइरहने छ । राष्ट्रकविको आत्माको चिर शान्तिको कामनासहित हार्दिक श्रद्धासुमन अर्पण गर्दछु ।
आजकल वसुन्धरा पिँढीको छेउमा टुसुक्क बसेर माथि डाँडापारि हेर्दै एकोहोरिन्छे । बेलाबेला उसलाई थाहै नदिई उसका आँखाको कोषबाट एकुन धर्का आँसु तुरुक्क चुहिन्छन् । खोरको एक्लो पोथी क्वाँक्वाँ गरी ओथारो बस्न खोजेझैं कराउँछे । अनि उसलाई हेरेर वसुन्धराले लुपुक्क आँसुका धर्का मेटाउँछे र एक दिन वसुन्धराले ख्याल गर्छे, उसको महीनावारी रोकिएको पनि एक हप्ता भइसक्यो ।
हॉंसी देऊ न ए माया नजर जुद्धामा,बोली देऊ न ए माया हल्का मुस्कानमा। सारा संसार अडेको छ माया – प्रेममा,राखी देऊ न यो माया दिलको कुनामा ।सोचेजस्तो जिन्दगी कहिले हुन्छ र,बसी देऊ न मायालु दिलको पानामा।
छयालीसको गर्मीसंगै बहन्छ धारा पसीना,किन्दै छु सुख प्यारीका झाडीमा गोमन मारेर।चल्छ ओभरटाइमसँगै विदेशी घडी साहुको, किन्दैछु गौरव बाबाको, स्वाभिमान सिंगै हारेर ।
सबै खाले साथी काम लाग्छ । आफ्नो अघिपछि वरिपरि चारैतिर सबै खाले साथी बटुलेर बाँच्न जान्ने मान्छे सफल हुन्छ । साथीहरूको माझमा मान्छे सुखी हुन्छ । साथीलाई घृणा नगर्ने र साथीहरूबाट घृणित नहुने मान्छे जसले साथीहरूबाट निरन्तर मित्रता पाइरहन्छ त्यो मान्छे सफल र सुखी हुन्छ । साथीको आँखाबाट जुन व्यक्ति गिरयो, त्यो विचरा हो । मित्रतामा मित्रताबाहेक अन्य दुषित विषाक्तभाव र व्यवहार आउन दिनु हुँदैन । ‘अर्ति सबैको मान्नु’ भनेझैँ जसले यो उपदेश मान्दछ, ऊ मित्रविहीन भएर एक्लो रहनुपर्दैन ।
नानी तपाईलाई कसरी भनूँ – हाम्रो नाक भाँचेर छोरी हिँडी । तपाई के भन्दै हुनुहुन्छ । हामीलाई माफ गरिदिनुस् आँखामा आँसुको भेल बगेको थियो । दुवै जना बिस्तारै उठे । बाहिर निस्केर हराए । गङ्गा स्तम्भजस्तै खडा थिइन् । अप्सरा चिया लिएर आई । काकी के भयो भन्दै घच्घच्याई । गङ्गा छक्क परिन् । उनलाई सपना, विपना, छुटयाउन मुस्किल भयो । रजतलाई फोन गरेर घरमा बोलाइन्। एक्लै राखेर रजतलाई बेहुली अरू कुनै केटासँग भोगेको खबर बुबाआमाले भन्न आएको भनिन् । रजत छक्क परयो । स्तब्ध थिए ।
म खोला छेउको ढुंगामा उभिरहेको छु । पारिपट्टि रुवाबासी चलिरहेको छ । यो रोदनले खोला, जंगल, पाखा, भित्ता सबै रोइरहेको छ । बिलकुलै उजाड बनेर । म यो सम्पूर्ण दृश्य ट्वाल्ल पर्दै हेरेर उभिरहेँ । सोचे– अब म यो गाउँको एक्ली टुहुरी चेली हुने भएँ । कसरी यो मन बुझाउनु, धेरै गारो भएको छ यो मन बुझाउन ।
अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली समाज (आईएनएस)को अन्तर्राष्ट्रिय नेपाल चिन्तन केन्द्र र महिला समितिको संयुक्त आयोजनामा आइतबार महिला सशक्तिकरणसम्बन्धी विश्व सम्मेलन भएको छ।
