नारीलाई अपमान गर्दै 'सवारी साहित्य'
काठमाडौं उपत्यकाका गुड्ने एउटा लोकल गाडीको पछाडी लेखिएको यो हरफले सुन्दा रमाइलो लाग्छ। यसको व्यंग्यात्मक सन्देशले रोजगारका गएका नेपाली कामदारको पीडा समेटेको छ। यस हरफले नेपाली समाजका महिलाहरूको अपमान गरेको छ।
२६ पुस २०८१ शुक्रबार
- अहिले चर्चामा
- #ग्राहक विशेष
बजगाईंले ल्याए ‘दाइबुचु’
साहित्यकार कृष्ण बजगाईंले ‘दाइबुचु’ नामक नियात्रा संग्रह ल्याएका छन्। साहित्यकार बजगाईंले जापान भ्रमणको अनुभूतिहरूलाई समावेश गरेर तयार गरेको ‘दाइबुचु’ सार्वजनिक भएको हो।
साहित्यकार गोरखबहादुर सिंह स्मृति ग्रन्थ विमोचन
राजनीतिज्ञ एवं साहित्यकारहरुले स्वर्गीय साहित्यकार गोरखबहादुर सिंहको व्यक्तित्व र साहित्यिक जीवनको चर्चा गरेका छन्।
‘अक्षरहरुको सगरमाथा’ सार्वजनिक
नेपाली साहित्यमा सक्रिय गजलकारहरुले संयुक्त रूपमा लेखेको ‘अक्षरहरुको सगरमाथा’ नामक गजल संग्रह सार्वजनिक भएको छ। शनिबार नुवाकोटको विदुरमा साहित्य संगम नुवाकोट र सगरमाथा साहित्य प्रतिष्ठान नेपालले आयोजना गरेको विमोचन कार्यक्रममा १०५ जना गजलकारद्धारा लिखित ‘अक्षरहरुको सगरमाथा’ विमोचन गरिएको थियो।
बिपीका घुम्ती
नेपाली राजनीतिका प्रसिद्ध महापुरुष एवं नेपाली साहित्य जगत्का उत्तम पुरुष विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको ‘तीन घुम्ती’ पुस्तक ५–५ वर्षका फरकमा पाँचपटक पढेहँुला। पहिलोपटक २०५१ सालमा मनोविश्लेषण गर्दै पढेँ। ‘विश्वेश्वर विश्व प्रसिद्ध उपन्यासकार हुनेरहेछन्, राजनीतिमा नलागेका भए’– यस्तो मूल्यांकन गरेँ। २०५६ मा दास्रोपटक यौन विश्लेषण गर्दैै पढेँ। ‘
विभेदविरुद्ध उभिएर
‘समता’ खण्डकाव्यको श्लोक १५ मा उल्लेख गरिएका यी पंक्तिले जुनसुकै जात वा धर्ममा आश्रित व्यक्ति जन्मने रीत एउटै हो र सबै प्रक्रिया पनि एउटै हो भन्ने दर्शाउँछ। तर, मान्छेभित्र उमेर अर्थात् बोली आएपछि आफ्नो संस्कार खोज्न थाल्छ र आफूले जे सिकेको छ, त्यसैलाई पछ्याउँछ।
आज भानु जयन्ती, भैरहवामा साहित्यिक पदयात्रा
भानु जयन्तीको अवसरमा भैरहवामा प्रभातफेरी तथा साहित्यिक पदयात्रा गरिएको छ।
कलाकार लुक्दा हैरानी
जर्मनीमा सन् १९८७ देखि वर्षेनी भईरहेको अन्तर्राष्ट्रिय लोकसाहित्य महोत्सवमा पहिलो पटक ‘घेरो’ नाटक लिएर नेपाल सहभागिता जनाउने मौका पायो। तर, कला देखाउन पुगेका ‘घेरो’ नाटक टोलीका तीन जना पोखरेली कलाकार जर्मनीमै फरार भए। सो कार्यक्रमका लागि पुगेका तीनजना कलाकार फरार भएपछि नाटक लिएर पुगेको युथ क्रियसन थिएटर टोलीको तनाव बढेको छ।
चोटिला कविता
दिनचर्यालाई सार्थक विन्दुमा पु-याउन होस् वा सन्तानलाई खुसी राख्न, आमाले पटुकाको दरिलो साथ लिएको कुरालाई कविले ‘आमाको पटुका’ शीर्षक कवितामार्फत् उजागर गरेका छन्।
‘यो कस्तो प्रेम’ सार्वजनिक
साहित्यकार एवं लेखक मुकुन्द न्यौपानेद्वारा लिखित नयाँ कृति ‘यो कस्तो प्रेम’ नामक लघुकथा सङ्ग्रह सार्वजनिक भएको छ । लघुकथामा उनले भोगेको जीवन र जगतबाट बटुलेका अनुभवका सटिक अभिव्यक्तिलाई प्रस्तुत गरिएको छ ।
सामाजिक यथार्थका कथा
आफ्नो सशक्त लेखनीबाट पाठक, स्रोता र दर्शकमाझ पनि निकै लोकप्रिय भइसकेका राजेन्द्र थापाले आफूलाई सबैभन्दा पहिले गीतकार, त्यसपछि उपन्यासकार र मुक्तक तथा गजलकार अनि नाटककार र अभिनेता हुँदै पछिल्लो पटक कथाकारको रूपमा पाठकमाझ दरो र खरोरूपमा उभ्याएका छन्।
‘कवितामा ट्विस्ट चाहिन्छ’
अहिलेको साहित्य गुटउपगुट, जातजाति, वर्ग, लिंग, क्षेत्रभन्दा माथि उठेर जानुपर्छ। अझ ठ्याक्कै भन्नुपर्दा पार्टीभन्दा माथि उठ्नुपर्छ।
कुम्मायकको काखमा साहित्य
कुम्मायक र कुसायक जिल्लाका प्रख्यात ऐतिहासिक, धार्मिक तथा सांस्कृतिक इतिहास बोकेका ठाउँ हुन्। कुम्मायक र कुसायकको काखमा रहेको यासोक बजारमा शनिबार साहित्यका वान्कीहरू सुनिए। नेपाली भाषामा मात्र नभई विभिन्न भाषाका साहित्य र सांस्कृतिक प्रस्तुतिले माहोल रोचक बनाएको थियो।
संयुक्त लेखनको नमुना
संयुक्त लेखन परम्परालाई निरन्तरता दिँदै साहित्यकारद्वय परशु प्रधान र गोविन्द गिरी प्रेरणाले संयुक्त उपन्यास सार्वजनिक गरेका छन्, ‘विसर्ग’। करिब ५ दशकअघि संयुक्त लेखनमा प्रकाशित उपन्यास ‘आकाश विभाजित छ’को निरन्तरताको रूपमा विर्सगलाई लिन सकिन्छ। केही समयदेखि सुस्ताएको संयुक्त लेखन परम्परालाई साहित्यकारद्वयले पुनः ब्युँताउने प्रयास गरेका छन्।
कविताबाटै क्रान्ति सन्देश
युगकवि सिद्धिचरण नेपाली साहित्यका ढुकढुकी हुन्। हामी सिद्धिचरणलाई सश्रद्धा ‘युगकवि’ सम्बोधन गछौँ। युगकवि नै भन्नुको आशय र कारण पहिल्याउँदै जाँदा उनीमाथि लगाइएको एउटा प्रमुख आरोपचाहिँ उनले मातृभाषा (नेवार भाषा, नेपालभाषा)मा आजभन्दा ७५ वर्षअघि फत्तेबहादुर सिंहद्वारा सम्पादित तथा प्रकाशित ‘नेपाली विहार’ नामक कवितासंग्रहमा निस्केको उनको ‘वर्षा’ शीर्षकको कविता नै अग्रपंक्तिमा देखापर्छ। तत्कालीन राणाहरूको निरंकुश हुकुमी शासनमा प्रगतिशील विचारधाराका पुस्तक छाप्नु सम्भवै थिएन। त्यसमा नेवार भाषाका पुस्तक छपाइको त कुरै भएन। यसैले फत्तेबहादुरले उक्त ‘नेपाली विहार’ पुस्तक छिमेकी मुलुकको विहार प्रान्तको वेतियामा लगी उतैबाट छपाएर नेपाल भिœयाएका थिए। दुर्भाग्य, उक्त पुस्तक भिœयाएको थाहा भएपछि जफत गरियो।