विगतमा काँग्रेस गढका रुपमा चिनिएको दैलेख निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ मा २३ वर्षपछि गठबन्धनको बलमा विरासत फर्काउने दाउमा रहेको छ। २०५६ साल पछिको निर्वाचनमा एमालेको प्रतिस्पर्धी दलको रुपमा रहेपछि चुनावमा हार व्यहोर्दे आएको काँग्रेस यस पटक भने गठबन्धनकै आडमा जित्ने दाउमा देखिएको हो।
दैलेखका ११ स्थानीय पालिका मध्ये निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ मा दुल्लु, चामुण्डाविन्द्रासैनी र आठविस नगरपालिका, भैरवी, ठाँटीकाँध गाउँपालिका पर्दछन्। यी पालिकामध्ये नेपाली काँग्रेसले दुल्लु, चामुण्डाविन्द्रासैनी नगरपालिका, ठाँटीकाँध र भैरवी गाउँपालिका गरी चार पालिका जितेको छ। यस हिसाबले काँग्रेस बलियो देखिए पनि स्थानीय निर्वाचनको मत परिणाम हेर्दा चुनौती देखिएको छ।
यहाँ ८० हजार ६ सय ७५ मतदाता रहेको छ। २०७९ वैशाखमा भएको स्थानीय तहको निर्वाचनमा काँग्रेसको १८ हजार ६ सय १२ मत रहेको छ। माओवादी केन्द्रको ५ हजार ७ सय ५५ मत र नेकपा एकीकृत समाजवादीको ८ सय ३३ मत जोडेर २५ हजार २ सय मत सत्ता गठबन्धनको हुन्छ। तर, एमालेको एक्लै २१ हजार १ सय ६१ मत छ। स्थानीय तहको मतको हिसाब गर्दा गठबन्धनभन्दा एमालेसँग ४ हजार ३९ मत कम छ।
उम्मेदवारको व्यक्तिगत प्रभाव र पार्टीको प्रचारशैलीका कारण मत घट्ने बढ्ने हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ। यसअघि २०७४ मा भएको निर्वाचनमा एमालेबाट राजबहादुर बुढाले जिते। २०५६ पछि भएका चुनावमा हार व्यहोरेको काँग्रेसले यसपालि सत्ता गठबन्धन साँझा उम्मेदवार दिक्पाल शाहीमार्फत् २३ वर्षपछि गुमाएको साख फर्काउने तयारीमा देखिन्छ।
त्यस्तै २०७० सालमा निर्वाचित लक्ष्मीप्रसाद पोखरेल फेरि एमालेबाट उम्मेदवार छन्। काँग्रेस उम्मेदवार दिक्पाल शाही यसअघि प्रदेश सांसदमा पराजित भएका थिए। दैलेखको क्षेत्र नम्बर २ बाट २०४८ सालमा रंगबहादुर शाही र २०५६ सालमा शिवराज जोशीले काँग्रेसबाट चुनाव जितेका थिए। त्यसयताको २३ वर्षसम्म काँग्रेसले जित्न सकेन्।
२०५६ सालसम्म काँग्रेसको गढका रुपमा दैलेख निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ लाई लिइँदै आएको थियो। २०४८ सालयता काँग्रेस–नेपाल मजदुर किसान पार्टी र काँग्रेस–एमालेविच प्रतिस्पर्धा रहँदै आएको छ। एमाले सानो संगठनका रुपमा रहेपनि २०५२ सालमा नेपाल मजदुर किसान पार्टीको जिल्ला कमिटी नै एमालेमा एकीकरण भएको थियो।
त्यसयता काँग्रेस–एमालेबीच प्रतिस्पर्धा हुँदै आएको छ। सत्ता गठबन्धनका साँझा उम्मेदवार दिक्पाल शाहीलाई जित्नका लागि माओवादी र समाजवादीको मत आवश्यक पर्छ। पार्टीभित्र र माआवादी, समाजवादीको मत सुरक्षित गर्न सके अंकगणित अनुसार जित्ने निश्चित देखिन्छ। एमालेबाट उठेका लक्ष्मीप्रसाद पोखरेलको व्यक्तिगत स्वभाव राम्रो र अन्य पार्टीमा रहेका नातागोताको भोट लिन सके भएकाले काँग्रेस उम्मेदवारलाई चुनाव जित्न सकस हुने देखिन्छ।
यहाँका मतदाता चनाख भएका कारण पैसा, पावर र आश्वासनले धेरै काम गर्ने देखिदैन्। विकासका भोक गाउँ-गाउँसम्म फैलिएको बेला गफ र विकासका सपना बाँड्ने नेता/उम्मेदवारहरु सहक हुनुपर्ने देखिन्छ।
एउटै पालिकाबाट उम्मेदवार
क्षेत्र नम्बर २ को (क) प्रदेश सभा सांसदको लागि एउटै पालिकाबाट काँग्रेस र एमालेले उठाएको छ। दुल्लुनगरपालिकाबाट पूर्व मेयर घनश्याम भण्डारीलाई काँग्रेसले र तत्कालीन दुल्लु गाविसका अध्यक्ष तिलक रिजाललाई एमालेले प्रदेश सांसदको उम्मेदवार बनाएको छ।
दुल्लुनगर पालिका र भैरवी गाउँपालिका रहेको प्रदेश निर्वाचन क्षेत्रमा एमालेभन्दा सत्ता गठबन्धनको १ हजार ६ सय ८६ मत बढी छ। प्रदेश निर्वाचनमा ३९ हजार १ सय ९८ मतदाता रहेका छ। स्थानीय तहको निर्वाचनमा एमालेले ९ हजार ९ सय ४८ मत रहेको छ भने काँग्रेसले ७ हजार ३ सय २९ मत ल्याएको थियो।
माओवादीको ३ हजार ९ सय ४ र समाजवादीको ४ सय १ मत जोड्दा सत्ता गठबन्धनको ११ हजार ६ सय ३४ मत पुग्छ। काँग्रेस संस्थापन पक्षका उम्मेदवार भण्डारीलाई आफ्नै पार्टीभित्रका ईतर पक्षबाट असहयोग हुनसक्ने डर छ।
भण्डारी गणिततिय अंकमा अगाडि भएपनि एमालेका उम्मेदवार तिलकप्रसाद रिजालले आफ्नो समुदायबाट भोट लिएमा चुनावको अंकगणित फेर बदल हुनसक्ने सम्भावना उत्तिकै छ। यूवा माँझ लोकप्रिय भण्डारी यसअघि पनि दुल्लुमा संगठन कमजोर हुँदाहुँदै पनि नगर प्रमुख जितेका थिए।
पूर्व सहकर्मी एकआपसमा भिड्दै
दैलेख क्षेत्र नम्बर २ (ख) मा एमालेमा सँगै काम गरेका पूर्व सहकर्मीहरु एकआपसमा भिड्दै छन्। एमालेका प्रदेश अध्यक्ष विनोदकुमार शाह प्रदेश सांसदमा उम्मेदवार बनेका छन्। उनीसँगै एमालेबाट कर्णाली प्रदेश आयोगको सदस्य बनेका योगेन्द्र शाही गठबन्धनका मार्फत् माओवादीबाट प्रदेश सांसदमा उम्मेदवार छन्।
अन्तिम समयमा एमाले परित्याग गरी योगेन्द्र शाही माओवादीबाट सांसदको टिकट ल्याएर आएका थिए। विद्धान, शिष्ट स्वभावका शाही पहिलो पटक चुनाव लड्दै छन्। विनोद कुमार शाह मजदुर किसान पार्टीबाट २०४३ देखि गाविस प्रधानपञ्च हुँदै २०४८ र २०५१ नेमकिपा र २०५६ मा एमालेबाट सांसद लडेका थिए।
नेमकिपा हुँदा उनी २०५१ मा सांसद जितेका थिए। माओवादीबाट उम्मेदवार योगेन्द्र शाहीलाई काँग्रेसले इमानदार भोट दिए जित्न सहज छ। चामुण्डाविन्द्रासैनी, आठविस नगरपालिका र ठाँटीकाँध गाउँपालिका रहेको दुईको (ख) प्रदेशमा उम्मेदवारको व्यक्तिगत प्रभावले मत प्रभावित हुने देखिन्छ। एमाले उम्मेदवार शाह कुटनीतिक रुपमा चाल चाल्ने नेताका रुपमा रहेका छन्।
शाहले पछिल्लो समय आफ्नो श्रीमतीलाई जिल्ला समन्वय समितिको उपप्रमुख बनाएको र ठाँटीकाँध गाउँपालिका अध्यक्षमा टिकट दिएको भन्दै आफ्नै कार्यकर्ताबाट आलोचित भएका छन्। त्यसको फल स्वरुप ठाँटीकाँधमा एमालेको पकट हुँदा-हुँदै पनि काँग्रेसले पालिका जितेको छ।
यो प्रदेशमा एमालेले ११ हजार २ सय १३ मत, काँग्रेसले ११ हार २ सय ८३ मत, माओवादीले १ हजार ८ सय ५१ मत र समाजवादीले ४ सय २९ मत स्थानीय तहको चुनावमा ल्याएका थिए। यो मत परिणमलाई आधार बनाउँदा गठबन्धनको पक्षमा २ हजार २ सय ८० मत बढी देखिन्छ।
प्रकाशित: १५ कार्तिक २०७९ १०:११ मंगलबार
