शनिबारको संसद बैठकपूर्व बसेको सर्वदलीय बैठकमा मुख्यतयाः दुई विषयमाथि लामो छलफल भयो । पहिलो प्रदेशको नाम र दोस्रो प्रदेशको राजधानी । निचोड निस्कियो, नाम– कर्णाली र राजधानी– सुर्खेत । प्रदेशसभामा प्रतिनिधित्व गर्ने दलहरू यसमा सहमत हुनुको प्रमुख आधार थियो– सन्तुलन।
सरकार गठनमा असन्तुष्टि जनाउँदै राजीनामा घोषणा गरेका एमालेका कर्णाली प्रदेश सांसद चन्द्रबहादुर शाही राजीनामा फिर्ता लिने मुडमा पुगेका छन्।
करिब १५ वर्ष ९ महिनाको अवधि महेन्द्रबहादुर शाहीको जीवनमा निकै चाखलाग्दो छ । यही ‘समय’ ले हो, बाहिरी दुनियाँमा उनलाई लडाकु कमान्डरको परिचय दिलाएको । २०५३ भदौ ७ गते तत्कालीन माओवादीको सेनामा प्रवेश गरेका उनी २०६९ मंसिर १० गते त्यहाँबाट बाहिरिएका थिए ।
‘६ नम्बर प्रदेशको हकमा वाम गठबन्धनले गरेको निर्णय ‘गम्भीर गल्ती’ हो ।’ संसदीय दलको नेता चुनिनुअघि एमाले नेता यामलाल कँडेलले बोलेको यो वाक्यांशभित्र गहिरो अर्थ लुकेको छ । र, उनले नागरिकसँग थप खुलासा गरे, ‘गल्ती सच्याउन पार्टीभित्र औपचारिक पहल पनि भइसकेको छ ।’
आइतबारको पहिलो प्रदेशसभा बैठकमा एमाले, माओवादी केन्द्र र कांग्रेसको साझा प्रतिबद्धता थियो– ६ नम्बर प्रदेशको समृद्धिका लागि हामी सँगसँगै हिँड्नेछौं । पार्टीका तर्पmबाट यस्तो प्रतिबद्धता व्यक्त गर्ने तीन नेता थिए, क्रमशः यामलाल कँडेल, महेन्द्रबहादुर शाही र जीवनबहादुर शाही । ती तीनैजना अहिले संसदभित्र आ–आफ्नो पार्टीका संसदीय दलका नेता बनेका छन्।
प्रदेश ६ वाम गठबन्धनका ५ उम्मेदवार विजयी भएका छन् । निर्वाचन आयोगका अनुसार दलित कोटाबाट नरपति लोहार, अपांग कोटाबाट जीवन बुढा र महिला कोटाबाट नन्दा चपाई, युटुल तामाङ र कबिता बोगटी विजयी भएका छन् । खुलातर्फ भने राति अबेरसम्म मतगणना भइरहेको छ।
मुख्यमन्त्री माओवादी केन्द्रको भागमा परेपछि प्रदेशको अर्को महत्त्वपूर्ण पद सभामुख एमालेलाई परेको छ । तर, प्रदेशसभामा एमालेका दुई शीर्ष नेताले उक्त पदमा रुचि देखाएका छैनन् । बरु उनीहरुको ध्यान संसदीय दलको नेतामा छ। यामलाल कँडेल र प्रकाश ज्वाला दुवै एमाले पोलिटब्यूरो सदस्य छन् । यीमध्ये एकलाई सभामुख र अर्कोलाई संसदीय दलको नेता बनाउने पार्टी योजना छ । तर, दुवै संसदीय दलको नेता बन्ने दौडमा छन् । ‘सभामुखमा मेरो रुचि छैन, मेरो प्रयास दलको नेता बन्नेतिरै हुनेछ,’ ज्वालाले भने, ‘सहमतिबाट भए राम्रो, नभए चुनावमै जाने मनस्थिति बनाइसकेको छु।’
प्रदेशसभा गठनपछि ६ नम्बर प्रदेशमा एमाले संसदीय दलको दुईपटक बैठक बस्यो । तर, बैठकले आफ्नो नेता छान्न सकेन । माघ ८ गते बसेको पहिलो बैठकमा नेता छनोटसम्बन्धी अजेण्डाले प्रवेश पाएन । शनिबार बसेको बैठक पनि बिनानिस्कर्ष टुंगियो । बैठकले पोलिटब्यूरो सदस्यद्वय यामलाल कँडेल र प्रकाश ज्वालालाई बुधबारसम्म सहमति गरी एकजनाको नाम दलको नेतामा प्रस्ताव गर्न जिम्मा दियो।
आइतबार सुरु हुने ६ नम्बर प्रदेशको पहिलो बैठकको तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको छ। कृष्णध्वज खड्काको नेतृत्वमा संसद सचिवालयको टोलीले सभा सञ्चालन तथा व्यवस्थापनको काम गरिरहेको छ।
'बाबुहरू ! मलाई खासै सुरक्षा थ्रेट पनि छैन, बरु भोलि बिहानै आए हुन्छ, अहिले आफ्नो घर जानुहोस् ।’ प्रदेश ६ प्रमुख दुर्गाकेशर खनालले आफ्नो सुरक्षार्थ खटिएका नेपाली सेनाका सुरक्षाकर्मीलाई एक साताअघि भनेको वाक्यांश हो यो । यसो भन्नुमा उनको बाध्यता थियो– कठ्यांग्रिदो चिसो अनि निवासमा सुरक्षाकर्मीका लागि बस्ने ठाउँ नहुनु । ‘मलाई त केही छैन, बिचरा यी बाबुहरू (सेना) लाई अहिले पनि उस्तै समस्या छ,’ मंगलबार खनालले सञ्चारमाध्यमसामु मुख खोले, ‘सरकारका तर्पmबाट केही पनि व्यवस्थापन भएको छैन ।’
प्रदेश ६ का प्रमुख दुर्गाकेशर खनालले प्रदेशसभाको पहिलो बैठक आव्हान गर्न परामर्श लिने हेतुले शुक्रबार सरोकारवालालाई कार्यालयमा बोलाए । उनीहरूको कुरा सुनेपछि खनालले बैठक आव्हान गर्न सकेनन् । ‘प्रदेश संसद सचिवालय नै स्थापना भएको छैन, यस्तो अवस्थामा बैठक आव्हान कसरी गर्ने भन्नेमै अलमल भयो,’ छलफलमा सहभागी एक कर्मचारीले भने, ‘त्यसैले उहाँ (प्रदेश प्रमुख)ले बैठक आव्हान गर्न सक्नुभएन।’
६ नम्बर प्रदेश संसदमा एमालेको हिस्सा ५० प्रतिशत छ । कूल ४० मध्ये २० सिट एमालेसँग छ ।
५ नम्बर प्रदेशको ‘वेटिङ’ मुख्यमन्त्रीका रूपमा हेरिएका एमाले नेता शंकर पोखरेल आइतबार शपथग्रहणलगत्तै संसदीय दलका नेता चयन भए । योसँगै उनको मुख्यमन्त्रीको कुर्सीतिर पाइला अघि बढेको छ । चुनावकै बेला वामगठबन्धनबीच पोखरेललाई मुख्यमन्त्री बनाउने ‘सहमति’ भएकोले उनको गन्तव्य लक्ष्यमा पुग्ने करिब निश्चितजस्तै देखिन्छ । तर, पोखरेलको राजनीतिक जीवनमा ‘राजधानीरूपी’ चुनौतीको ठूलो चट्टान खडा भएको छ।
प्रदेशसभा निर्वाचनमा दाङ–२ (क) बाट चुनाव लडेका एमाले नेता शंकर पोखरेलद्वारा जारी चुनावी प्रतिबद्धतापत्रको पहिलो बुँदा हो यो । चुनावकै बेला ‘वेटिङ’ मुख्यमन्त्रीका रुपमा हेरिएका पोखरेलको यही प्रतिबद्धता सुनेर दंगाली मतदाता निकै उत्साहित भए । जनतामा राजधानीको महत्वाकांक्षा ह्वावत्तै बढ्यो ।
र्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह पुस १३ गते साँझ नेपालगन्ज ओर्लिंदा उनलाई स्वागत गर्ने लाइनमा विभिन्न ‘राजनीतिक रङ’का मान्छेहरू थिए । उनीहरू त्यहाँ पुग्नुको उद्देश्य भने साझा थियो– हिन्दु धर्मअनुसार ‘देव अबतार’ मानिने पूर्वराजालाई भेट्ने । नेपालगन्जमा खुलेको होटल सोल्टीको प्रवद्र्धन गर्ने प्रमुख उद्देश्य बताइए पनि १० दिन लामो बसाइँका क्रममा उनी मठमन्दिर दर्शन र पूजाआजामै केन्द्रित भए ।
