कोरोना भाइरस संक्रमण सुरु हुनुअघिका वर्ष पोखरामा यतिबेला पाहुनालाई होटलमा कोठा पाउन हम्मेहम्मे हुन्थ्यो। आन्तरिक र बाह्य पाहुनाको चाप यति धेरै हुन्थ्यो की व्यावसायीलाई पाहुना व्यवस्थापनमा समेत सकस पर्दथ्यो। व्यावसायीलाई यतिसम्मको दवाव पर्दथ्यो की पाहुनालाई आफ्नो होटलमा कोठा नपुगेपछि अन्यत्र राख्नुपर्दथ्यो। तर, अहिले त्यही सिजनमा पोखराका होटल व्यावसायीलाई फुर्सदिलो बनाएको छ।
पछिल्लो पटकको विपद्ले पृथ्वी राजमार्गको मुग्लिन–काठमाडौं खण्ड छियाछिया छ। राजमार्गका ठाउँठाउँमा पहिरो खस्दा यात्रा समय अनिश्चित छ। चाँडबाँड मान्न घर फर्किन थालेका र नेपाल घुम्न भनेर टाढाटाढाबाट आएका विदेशी पाहुना अहिले मारमा छन।
‘पर्यटन र शान्ति’ भन्ने मूल नाराका साथ शुक्रबार ४५ औं विश्व पर्यटन दिवस मनाइरहँदा सबैखाले पर्यटकीय गतिविधि वर्षाका कारण प्रभावित भएका छन्। विहीबार बेलुकीदेखि सुरु भएको वर्षाले सबैतिरका पर्यटकीय गतिविधि प्रभावित भएको पर्यटन व्यावसायीले बताएका छन्। पर्यटकको आउजाउ रोकिएको छ भने निर्धारित कार्यक्रम पनि स्थगित भएका छन्।
पर्यटनको राजधानी पोखरा अहिले डेंगी संक्रमणले ग्रसित छ । गण्डकी प्रदेशमा अहिले कास्कीमा सबैभन्दा बढी संक्रमित छन्। कास्कीमा पनि पोखरा महागरका चारवटा वडा बढी प्रभावित छन्। स्वास्थ्य कार्यालय कास्कीका अनुसार पोखरा महानगरपालिका–५, ८, ९ र १७ नम्बरमा अहिले संक्रमण ह्वात्तै बढेको छ।
पदयात्रा र हिमाल आरोहणका लागि उपयुक्त हुने भएकोले यो बेला विदेशी पाहुना नेपाल आउन चाहन्छन्। घुमघामका लागि मौसम अनुकुल हुने भएकोले पनि विदेशीको नेपाल आउने चाहना हुन्छ। तर, यो पटक पर्यटन क्षेत्रमा सिजनका लागि आउने पाहुनाको उत्तिसारो बुकिङ छैन।
सरकारले पोखरा र गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको दीर्घकालिन संचालनलाई सहज हुनेगरि छुटको प्याकेज घोषणा त गर्यो। तर, सरकारको घोषणाले मात्र विमानस्थल संचालनमा सहज नहुने र त्यसमा प्रदेश सरकार र पर्यटन क्षेत्रको पनि उत्तिकै भूमिका हुने जानकारहरुको भनाई छ। पर्याप्त पाहुना तान्नेगरि आकर्षक प्याकेज बनाउन र बजारीकरण गर्नमा निजी क्षेत्रले ढिलाइ गर्न नहुने उनीहरुको सुझाव छ।
पोखरा र गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थललाई पूर्ण क्षमतामा संचालन गर्नेगरि सरकारले ती विमानस्थलमा उडान गर्ने अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा कम्पनिलाई विशेष किसिमको सहुलियत दिने निर्णयसँगै पोखराको पर्यटन क्षेत्र पुन आशावादी बनेको छ।
दुईसाता अवधिमा समग्र मुलुकलाई नै स्तब्ध बनाउनेगरि दुईवटा हवाई दुर्घटना हुँदा त्यसको दीर्घकालिन असर पर्यटन क्षेत्रमा पर्ने व्यावसायीको चिन्ता छ। दुइसाता अवधिमा भएका दुर्घटनामध्ये हेलिकप्टरमा चारजना चिनियाँ नागरिक परेका थिए। नेपाल घुम्न आएका पर्यटक नै हेलिकप्टर दुर्घटनामा परेको सन्देश प्रवाह हुँदा पर्यटन क्षेत्र झनै मारमा परेको व्यावसायीको भनाई छ।
पर्यटन प्रर्वद्धन लागि ‘डुलुवा’ टोली आज भारतमा भ्रमणमा निस्केको छ। पोखराको ‘डुलुवा’ टोली पर्यटन प्रर्वद्धन गर्ने गरि एकमहिने भारत भ्रमणमा निस्केको हो।
पछिल्लो समय सार्वजनिक यातायातका क्षेत्रमा दुई ठुला दुर्घटना घटे। हवाई र स्थलमार्गको यातायात क्षेत्रमा भएका यी दुर्घटनापछि यतिबेला सबैतिर प्रश्न उब्जेको छ–नेपालमा स्थल र हवाई दुवैखाले मार्गको यात्रा जोखिमपूर्ण बन्यो। सामाजिक सञ्जालदेखि सबैतिर यतिबेला स्थल र हवाईमार्गको सुरक्षा र जोखिमबारे टिप्पणी गर्न थालेका छन्। अझ पर्यटन क्षेत्रले त झनै यी ठुला दुर्घटनाले ठूलो असर पार्ने भन्दै गुनासो गरेको छ।
नेपाल पर्यटन बोर्ड र संयुक्त राष्ट्रसंघीय विकास कार्यक्रम (यूएनडीपी) सँगको सहकार्यमा सञ्चालित जीविकोपार्जन पुनःउत्थानका लागि दिगो पर्यटन परियोजना (एसटीएलआरपी) कार्यक्रम मार्फत करिब १० हजारजना पर्यटन मजदुरले अल्पकालिन रोजगारी पाएका छन्। त्यस्तै करिब चारहजार जनाको क्षमता अभिवृद्धि गरिएको छ।
मनसुनसँगै पर्यटकीय क्षेत्र लेकसाइड पनि सुस्ताएको छ। पर्यटन व्यावसायीका अनुसार केहीदिन अघिसम्म आन्तरिकसँगै भारतीय पर्यटकको भीडभाड रहेको पोखरामा अहिले पाहुना निकै नै कम रहेको पर्यटन व्यावसायीले बताएका छन्। होटलका पाहुना घटेसँगै अकुपेन्सी कम भएको व्यावसायीले बताएका छन्।
पोखरा क्षेत्रका पर्यटन व्यावसायीको लामो समयदेखिको गुनासो छ–दक्ष जनशक्ति पाउनै सकिएन, काम सिक्नासाथ विदेश उड्ने युवापुस्ताका कारण पर्यटन क्षेत्रमा जहिल्यै कामदार अभाव छ। पर्यटन क्षेत्रमा तल्लो देखि माथिल्लो तहसम्म पनि दक्ष जनशक्ति अभाव रहेको उनीहरुको भनाई छ।
पोखरालाई पर्यटनको राजधानी घोषणा गरिएपनि पर्यटन राजधानीका लागि भनेर बजेटमा विशेष रुपमा सम्बोधन हुन नसकेको भन्दै पर्यटन क्षेत्रले आपत्ति जनाएको छ। गण्डकी प्रदेश सरकारले आगामि आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को बजेट सार्वजनिक गर्दै पर्यटकीय राजधानी शीर्षकमा कतै पनि बजेट विनियोजन नगरेको गुनासो पर्यटन क्षेत्रको छ। पर्यटकीय राजधानी घोषणा भएको अवस्थामा पनि सरकारले त्यस क्षेत्रको प्रर्वद्धन र विकासका लागि चाँसो नदिएको व्यावसायीको गुनासो छ।
गण्डकी प्रदेशमा पर्यटन क्षेत्रले मात्र ७५ हजार प्रत्यक्ष रोजगारी सिर्जना गरेको अनुमान गरिएको छ। कोरोना भाइरस संक्रमणले गर्दा अघिल्ला केहीवर्ष पर्यटन क्षेत्रमा काम गर्नेको संख्यामा कमी आएपनि अहिले पुन पहिलेकै आकारमा रोजगारी सिर्जना भईसकेको अध्ययनकर्ताको भनाई छ।
-480x320.jpg)
-480x320.jpg)
-480x320.jpg)
-480x320.jpg)
-480x320-wm.jpg)
-480x320-wm.jpg)