सङ्गीतमा सिर्जनशील प्रिन्स
मेरले ११ वर्षको उकालो चढ्दैछन्। तर उनको यात्रा भने कुनै वयष्क व्यक्तिको भन्दा कम छैन। स्वरको जादुले भिडलाई लठ्ठ बनाउने कला छ। उनी झन् खारिँदैछन्। उनी हुन्, गायक प्रिन्स सिलवाल।
मेरले ११ वर्षको उकालो चढ्दैछन्। तर उनको यात्रा भने कुनै वयष्क व्यक्तिको भन्दा कम छैन। स्वरको जादुले भिडलाई लठ्ठ बनाउने कला छ। उनी झन् खारिँदैछन्। उनी हुन्, गायक प्रिन्स सिलवाल।
मलाई सानैदेखि गीत–संगीत मनपर्ने। रेडियोबाट गीतको धुन बज्ने बित्तिकै यो गीत भनेर थाहा हुन्थ्यो। विशेषगरी रेडियो नेपालको फर्मायसी कार्यक्रम खुब सुन्थें। आफैंले पनि धेरै पटक फर्मायस गरियो। त्यसरी फर्मायसी पत्र रेडियो नेपाल पठाउने क्रममा त्यसमा बुबाको पनि नाम समावेश गरेको थिए“, पछि बुबाले पनि थाहा पाउनु भएछ। कराउनु भयो तब छोडियो।
युवा ज्योतिष हरिहर अधिकारीले नायकका रूपमा ‘डेब्यु’ फिल्म ‘शुभ लभ’ को शीर्ष गीत सार्वजनिक भएको छ। सार्वजनिक गीतमा नायक हरिहर नवनायिका कृष्टिन पौडेलसँग फिचर्ड छन्। निशान भट्टराई र मिना सिंहको स्वर रहेको गीतमा अर्जुन पोखरेलको शब्द र संगीत छ। गीतमा रामजी लामिछानेको कोरियोग्राफी छ।
सम्राट अकवरको दरवारमा संगीतकार तानसेन निकै शक्तिशाली थिए। राजालाई संगीत सुनाउने उनको दायित्व थियो। म्युजिकमा रुचि भएको राजप्रसादमा तानसेनको हैसियत उँचो हुने नै भयो। ९ शक्तिशाली भारदार समूहमा रहेकाले उनलाई मुगलको नवरत्न पनि भनिन्थ्यो। पटाड्गिनीमा तानसेनले एक साँझ राजालाई बाँसुरी सुनाइरहेका बखत टाढा जंगलमा मधुर सगीत गुञ्जियो।
हाम्रो समाजमा गायक/गायिकाको एकल गायन कार्यक्रम बरोबर भैरहन्छ। तर, संगीतकारको एकल साँझ आक्कलझुक्कल मात्रै आयोजना हुन्छ। एउटै मञ्चबाट छोटो समयमा एउटा प्रतिभाको क्षमता पस्कने राम्रो अबसर हो–एकल साँझ। त्यही क्षमता प्रदर्शन गरेर वाहवाहि कमाए संगीतकार मनराजा नकर्मीले पनि।
सुविधायुक्त ठाउँ नै सहर हो। सहरभित्र अनेक कलासंस्कृति र सभ्यता लुकेका हुन्छन्। सहरको जनघनत्व बढी भए पनि त्यहाँको प्रशासनले सहरका हरेक पक्षलाई चुस्त दुरुस्त राखेको हुन्छ।
अष्ट्रेलियामा बस्दै आएकी साहित्यकार संगीता स्वेच्छाले ‘गुलाफसँगको प्रेम’ नामक कथा संग्रह पाठकमाझ ल्याएकी छन् । संग्रहमा परदेशमा बसेका नेपालीको कथासँगै स्वदेशबाट विदेश गएपछि सांस्कृतिक, पेसा तथा जीवनमा आउने रूपान्तरणको चित्रलाई कथात्मक रूपमा समेटिएको छ ।
नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानको प्राज्ञ सभा सदस्यमा सिफारिस गरिएका १० कलाकर्मीले प्राज्ञ सभामा नजाने भन्दै बहिस्कारको घोषणा गरेका छन्। सरकारले प्रतिष्ठानका प्राज्ञ नियुक्तिको विधान मिचेर आफुखुशी नाम सिफारिस गरेकोमा असहमति जनाउँदै विधागत प्रतिनिधित्व नभएको सभामा नजाने घोषणा गरेका हुन्।
संगीतज्ञ अमरराज शर्मा राजोपाध्यायको नागरिक अभिनन्दन गरिएको छ। संगीतबाट देशको राजनीतिक परिवर्तनमा योगदान पुर्याएको भन्दै उनलाई ‘जन संगीत स्रष्टा’को उपाधिसहित नागरिक अभिनन्दन गरिएको हो।
डाडाँहरूले घेरिएको उपत्यका जस्तै पाँचथर सदरमुकाम फिदिममा चर्चित सांगीतिक व्याण्ड नेपथ्यको गीतसंगीत गुन्जिदै थियो। दर्शकहरू उत्साहित थिए। माहोल निकै रौसिएको थियो। फिदिम माविको खेलमैदानमा भरिभराउ दर्शकहरू लोकरक शैलीका गीतमा नाचिरहेका देखिन्थे। इलाम, पाँचथर, ताप्लेजुङ, तेह्रथुमका गाँउ–गाँउबाट आएका दर्शकहरूको उत्साह हेर्न लायक थियो।
खोटाङकी दृष्टिविहिन गायिका सुष्मिता राईको स्वरमा रहेको ‘पोल्टोभरि कसें माया, कोल्टो फेर्दा सर्यो कठै’ बोलको गीतको भिडियो सार्वजनिक भएको छ।
तामाङ भाषाको चलचित्र श्होङको पहिलो गीत ‘ङ्याङला माया’सार्वजनिक गरिएको छ। सोमबार एक औपचारिक कार्यक्रमका साथ उक्त गीत सार्वजनिक गरिएको हो।
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र नेपाल संगीत नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा ऐन विपरित पदाधिकारी नियुक्त गरिएको भन्दै नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र नेपाल संगीत नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानविरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा रिट परेको छ। कलाकारद्वय गेहेन्द्रमान अमात्य र नगेनसिंह ठकुरीले ललितकलामा सरकारले गरेको नियुक्ति उल्टो प्रक्रियाबाट भएको भन्दै सर्वोच्चमा रिट हालेका हुन्। रिटमा प्रधानमन्त्री तथा मन्त्री परिषद्को कार्यालय, संस्कृति तथा पर्यटन मन्त्रालय र मन्त्री तथा ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा हालै नियुक्त भएका कुलपतिसहितका पदाधिकारीलाई विपक्षी बनाइएको छ।
तामाङ भाषाको चलचित्र श्होङको पहिलो गीत ‘ङ्याङला माया’सार्वजनिक गरिएको छ। सोमबार एक औपचारिक कार्यक्रमका साथ उक्त गीत सार्वजनिक गरिएको हो।
यातायात व्यवस्था विभागले गत चैत १८ गते यातायात व्यवस्थापन कार्यविधि संसोधन गरी सार्वजनिक सवारीसाधनमा गीत–संगीत बजाएबापत् रोयल्टी तिनुपर्ने व्यवस्था गर्यो। तर, कार्यविधि लागू भएको १० महिना बित्दा पनि कार्यान्वयन हुन सकेको छैन। व्यावसायीले गीतसंगीतको रोयल्टी बुझाउन आनाकानी गरेपछि स्रस्टा मारमा परेका छन्।