धुवाँ, धुलो, हिलो र खाल्डाखुल्डीको परिचयबन्दै गएको काठमाडौं सहर पछिल्लो समय झनै अव्यवस्थितबन्दै गएको छ। पानीपर्दाहिलो, घाम लाग्दाधुलो रअलि बढी पानी परे डुबान नै हुने समस्याले आक्रान्तबनेको छ यो सहर। मापदण्ड मिचेर खोलाछेउछाउ बनेका संरचना, ज्यानै लाने एम्बुस सडक, भद्रगोल फुटपाथदेखिलथालिंगलत्रिएकातारले काठमाडौंको अव्यवस्थितरूपलाई देखाउँछ।
जिल्लाका सरोकारवाला निकायका व्यक्तिहरुले जिल्लामा उद्योग सञ्चालनका लागि उपयुक्त वातावरण बन्न नसक्दा पुँजी लगानी हुन नसकेको बताएका छन्।
प्रस्तुत वातावरणसम्बन्धी विधेयक परिमार्जन गर्न विज्ञले सुझाव दिएका छन्। नेपाल वातावरण प्रत्रकार समूह (नेफेज) शुक्रबार राजधानीमा ले आयोजना गरेको अन्तत्र्रिmया कार्यक्रममा विज्ञहरुले संसद्मा प्रस्तुत वातावरण संरक्षणसम्बन्धी कानुनलाई संशोधन र एकीकरण गर्न बनेको विधेयक २०७५ छलफल नगरी गुपचुप किसिमले ल्याइएको आरोप पनि लगाए। उनीहरूले विधेयकलाई परिमार्जन नगरी पास गरेमा प्रदूषण नियन्त्रण अभियान प्रभावकारी रूपमा अघि बढ्न नसक्ने बताए।
काठमाडौं उपत्यकामा सबैभन्दा बढी वायुप्रदूषण यातायातका साधनका कारणबाट हुने गरेको छ। वन तथा वातावरण मन्त्रालयले गरेको अध्ययन अनुसार मानव स्वास्थ्यमा हानि पु¥याउने धुवाँ सवारीसाधनले फ्याँकिरहेका छन्। थोत्रा सवारीसाधनका कारण वायुप्रदूषण बढेको अध्ययनले देखाएको छ।
‘बोटबिरुवा रोप्दैमा प्रकृति जोगिन्छ भन्ने छैन। स्थानीय रैथाने वनस्पतिको अन्त्य गरेर आगन्तुक वनस्पतिले वातावरणको सुरक्षा हुन्न।’
आजका तपाइ वातावरण, विज्ञान र प्रविधिका स्नातक युवाले विभिन्न अनुसन्धान गरी नयाँ–नयाँ कुरा पत्ता लगाउनु जरुरी छ। अबको विज्ञानले जलाशयमा फल्ने धान, गहुँ, मकै, भटमास आदि खाद्यान्न पत्ता लगाउनुप-यो। भातको सट्टा माछाले छाक टार्ने बानी बसाल्नुप-यो।
शिवपुरी क्षेत्र काठमाडौं उपत्यकाबाट बग्ने मनहरा, बाग्मती, विष्णुमती, रुद्रमतीजस्ता नदीहरूको मुख्य मुहान हो।
वन तथा वातावरण मन्त्री शक्तिबहादुर बस्नेतबाट संसद्मा वातावरणसम्बन्धी कानुन संशोधन र एकीकरण गर्न बनेको विधेयक प्रस्तुत भएको छ । कुन ऐन संशोधन हुने र कुन–कुन एकीकरण हुने स्पष्ट छैन । यसले यो ऐन नयाँ हो कि संशोधन र एकीकरणमात्र हो, प्रस्ट हुँदैन । २०५४ असार १० र १२ गतेदेखि क्रमशः लागू भएका वातावरण संरक्षण ऐन (२०५३) र वातावरण संरक्षण नियमावली (२०५४), निर्देशिका एवं दिग्दर्शन तर्जुमा एवं कार्यान्वयन तथा जनशक्ति विकास गर्दाका अनुभव, ज्ञान र सिकाइसमेतका आधारमा हेर्दा यस विधेयकमा उल्लेख कतिपय प्रावधान पुनर्विचार गर्नुपर्ने देखिन्छ ।
४६ औं विश्व वातावरण दिवसको अवसमा बुधबार भक्तपुरका विभिन्न स्थानमा वृक्षरोपण गरिएको छ । खानेपानी मन्त्री बिना मगरले सूर्यविनायक नगरपालिकास्थित गणेश मन्दिरमा वृक्षरोपण गर्नुका साथै हरित पार्कको शिलान्यास पनि गरिन् । ‘स्वच्छ वायु, स्वस्थ्य जीवन’ भन्ने मूल नाराका साथ आयोजना गरिएको वृक्षरोपण कार्यक्रममा जनप्रतिनिधि, स्थानीय नगरपालिका, विभिन्न सामाजिक संघसंस्थाको उपस्थिति थियो ।
विश्व वातावरण दिवसका अवसरमा सगरमाथाबाट संकलन गरिएको फोहोर पुनःप्रयोगका लागि हस्तान्तरण गरिएको छ। वैशाख १ गतेदेखि लुक्लाबाट खुम्बु पासाङ ल्हामु गाउँपालिकाको नेतृत्वमा संकलन गरिएको फोहोर बुधबार एक कार्यक्रमकाबीच ‘ब्ल्यु ओस्ट टु भ्यालु’लाई हस्तान्तरण गरिएको हो।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले मौसम परिवर्तन विश्वकै लागि चुनौती भएको भन्दै वातावरण संरक्षणमा जुट्न सबैलाई आग्रह गरेकी छिन्। उनले दिगो वातावरण संरक्षणका लागि एकीकृत प्रयास आवश्यक रहेकोमा जोड दिए।
विश्व वातावरण दिवस विभिन्न कार्यक्रम गरेर मनाइएको छ। संयुक्त राष्ट्रसंघको आह्वानमा सन् १९७३ देखि वातावरण दिवस मनाउन थालिएको हो।
विश्व वातावरण दिवसका अवसरमा प्रधानन्त्री केपी शर्मा ओलीले सिंहदरबारस्थित राष्ट्रिय योजना आयोग कार्यालय परिसरमा विरुवा रोपेका छन्।
अष्ट्रिया भ्रमणमा रहनु भएका उपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुन भियना अन्तर्राष्ट्रिय केन्द्रको ४० औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा संयुक्त राष्ट्र संघद्वारा आयोजित विशेष समारोहमा सहभागी हुनु भएको छ। स्थानीय समयअनुसार सोमबार साँझ भएको सो समारोहमा वन तथा वातावरण मन्त्री शक्तिबहादुर बस्नेत लगायत सहभागी भए।
आफ्ना कारण अन्य व्यवसायिक उडान प्रभावित भएपछि एक जना मन्त्रीले पदबाट राजीनामा दिएका छन्।
