‘हामी विद्यार्थी नै कलेज–कलेज धाएर छात्रावृत्तिबारे सोधखोज गर्दा सम्बन्धन प्राप्त कुनै पनि निजी कलेजले विवरण दिन मानेनन्। विश्वविद्यालयमा कुरा राख्दा पदाधिकारीले बेवास्ता गर्दै आएका छन्। विश्वविद्यालयको अनुगमन प्रभावकारी नहुँदा निजी कलेजहरुको मनोमानी बढेको पाइयो। आंगिक कलेजले समेत पूर्ण रुपमा छात्रावृत्ति दिएका छैनन्।
कञ्चनपुर जिल्लाको भीमदत्त नगरपालिकाले विपन्न र जेहेन्दार विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति दिने भएको छ। यसका लागि चालु आर्थिक वर्षमा भीमदत्त छात्रबृत्ति कोष स्थापना गर्ने नीतिगत निर्णय गरिएको छ।
धरानमा एक दशकअघिदेखि बास्केटबलका खेलाडीले उच्च शिक्षामा छात्रवृत्ति पाइरहेका छन्। यो वर्ष मात्र ट्यालेन्ट हन्टका डेढ दर्जन उत्कृष्ट खेलाडीले विभिन्न विद्यालय र कलेजमा छात्रवृत्ति पाए।
सरकारले उपलब्ध गराउने छात्रवृत्तिमा गरिबी लक्षित छात्रवृत्तिमा मन्त्रालयले पहिचान गरेको २५ जिल्लामा १ हजार ५ सय विद्यार्थीका लागि विज्ञान तथा अन्य विषयका लागि छात्रावृत्तिको व्यवस्था गरेको छ।
सरकारले शिक्षामा पहुँच पु-याउन विभिन्न प्रकारका छात्रावृत्ति उपलब्ध गराए पनि सही र पर्याप्त सूचनाको अभावमा विद्यार्थीहरू त्यसलाई प्राप्त गर्न सकिरहेका छैनन्। राज्यले कक्षा ११ मा अध्ययन गर्ने विद्यार्थीका लागि पनि विभिन्न छात्रवृत्तिको व्यवस्था गरेको छ। तर धेरै विद्यार्थीले त्यसको सदुपयोग गर्न पाएका छैनन्।
एनसेल प्राइभेट लिमिटेडले व्यावसायिक सामाजिक उत्तरदायित्व कार्यक्रम अन्तर्गत इन्जिनियरिङ अध्ययन संस्थान (पुल्चोक क्याम्पस)मा विभिन्न पाँच संकायमा अध्ययनरत उत्कृष्ट विद्यार्थीलाई एनसेल छात्रवृत्ति तथा उत्कृष्टता सम्मान दिएको छ।
वैशाख २४ गते प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले संसद्मा बूढानीलकण्ठ स्कुललाई ५ सय ७० रोपनी जग्गा र साढे पाँच करोड रुपियाँ किन दिने भन्ने प्रश्न गरेपछि स्कुलको जग्गा र स्कुलमा पढिरहेका विद्यार्थीले सरकारबाट पाउँदै आएका छात्रवृत्तिमाथि प्रश्न उठेको छ।
भक्तपुर नगरपालिकाका प्रमुख सुनिल प्रजापतिले नगरपालिकाले प्रतिविद्यार्थी पाँंच लाखसम्म सहुलियत ब्याजदरमा ऋण प्रदान गर्ने व्यवस्था सुरु भइसकेको जानकारी दिएका छन्।
गरिबीका कारण उनले उच्च शिक्षा पढ्न सकेनन्। अभावले राम्रोसँग पढ्न नपाउँदा उनले एसएलसीअध्ययन पनि पूरा गर्न सकेनन्। पढ्ने धोको अधुरै छाडेर उनी खाडी पुगे। २०५० सालमा परिवारलाई डेरामा राखेर धन कमाउन साउदी अरब गए। पाँच वर्ष छ महिना विदेशमा श्रम गरेर फर्किए। आफूले नपढे पनि छोराछोरीलाई पढाए।
पूर्वप्रधानसेनापति रुक्मागत कटवाल संरक्षक रहेको ‘रुक्मागत कटवाल ट्रस्ट’ ले यस वर्ष २८ जना विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति प्रदान गर्ने भएको भएको छ।
मुलकका विभिन्न स्थानमा रहेका अनाथ, अति बिपन्न, पिछडिएका, उत्पीडित, आर्थिक अवस्था कमजोर र बिकट क्षेत्रका बालबालिकालाई प्यारागन प्रोट्यालस फाउन्डेसनले छात्रवृत्ति प्रदान गरेको छ।
सांग्रिला डेभलपमेन्ट बैंकले कालीकोटका आगलागीपीडित परिवारका दुई बालबलिकालाई जनही ५० हजारका दरले छात्रवृत्ति प्रदान गरेको छ। बैंकका सहायक महाप्रबन्धक रजित मास्केले कर्णाली प्रदेश पर्यटकीय तथा सांस्कृतिक संरक्षण केन्द्र, कालीकोटका अध्यक्ष टेकराज शाहीलाई एक लाखको चेक हस्तान्तरण गरेका हुन्
संविधानले समाजवादोन्मुख, लोककल्याणकारी, अग्रगामी, समान तथा समतामूलक नेपालको घोषणा गरेको छ।विपन्न विद्यार्थीको पहुँच अभिवृद्धि गरी संविधानले प्रदान गरेका मान्यता स्थापित गर्न, छात्रवृत्तिलाई दोहोरोपनबाट मुक्त गर्न वा एकद्वार प्रणालीबाट वितरण गर्ने व्यवस्था गर्ने पद्धति विकास गर्न, पारदर्शी माध्यमबाट छात्रवृत्ति वितरण गरेमा मात्र जेहन्दार, विपन्न, अपांगता भएका, दलित तथा लैङ्गिकताको माध्यमबाट छात्रामा हुने विभेद कम गर्न सहयोग पुग्छ। त्यसैले यस आलेख छात्रवृत्ति व्यवस्थित गर्नेउपायमा केन्द्रित छ।
ललितपुरको पिनाकल कलेजले सि डिभिजन लिग विजेता खालिबारी युवा फुटबल क्लबका खेलाडीलाई अध्ययनका लागि १० लाख बढीको छात्रवृत्ति दिने भएको छ। शुकवार एन्फा कम्प्लेक्स सातदोबाटोमा भएको खेलमा खालिबारीले प्लानिङ ब्वाइज युनाइटेडलाई २–१ गोल अन्तरले पराजित गरेर सि डिभिजन लिगको उपाधि जितेको थियो।
दुई सय नेपाली विद्यार्थीलाई भारतले स्वर्ण जयन्ती छात्रवृत्ति प्रदान गरेको छ। राजधानीको लैनचौरस्थित भारतीय दूतावासले नेपालका विभिन्न विश्वविद्यालय तथा कलेजमा स्नातक तहको अध्ययनलाई अघि बढाउन दुई सय जेहेन्दार विद्यार्थीलाई स्वर्ण जयन्ती छात्रवृत्ति प्रदान गरेको हो।
