नेपाली राजनीति तरल मात्र छैन, तरंगितसमेत भइरहेको अवस्था छ । भोलि के हुन्छ भन्ने अनिश्चित हुँदै गएको छ । पुराना जान्नेसुन्नेहरू भन्छन्, ‘जे पनि हुन सक्छ ।’ तसर्थ प्रतिनिधिसभा पुनर्बहाली भए पनि नभए पनि राजनीतिक स्थिरताको सम्भावना देखिँदैन । यस्तो स्थितिमा अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिसमेत नेपालका लागि चिन्ताको विषय बन्न सक्ने देखिएको छ ।
मुसलमान सम्राट अकबरका प्रमुख मन्त्री र प्रियपात्र वीरबल आज पनि जनजीवनमा किंवदन्तीका पात्र छन् । महेश दास नामका ती भट्ट ब्राह्मण सम्राटका नवरत्नमध्येका सर्वाधिक किमती रत्न थिए । ज्ञानी, विवेकी, वाक्पटु, चतुर, दूरदर्शी र शालीन चरित्रका कारण उनी सम्राटका सबैभन्दा प्रिय बने । ‘जोक’ सुनाउने जोकर र सम्राटका आज्ञाकारी नोकर मात्र थिएनन् वीरबल अर्थात महेश दास । अनपढ सम्राटका पुस्तकालय नै थिए उनी ।
हरेक राष्ट्रमा ‘सेना कता जान्छ’ भनेर हेर्ने गरिन्छ । अपवादबाहेक, सजीव सेना राष्ट्रघातको मतियार बन्दैन । राष्ट्रघातीको हतियार पनि बन्दैन । ब्रिटेन, फ्रान्स, जर्मनी, चीन, भारत र अमेरिका जस्ता राष्ट्रमा मात्र होइन, मान्मा (बर्मा) जस्ता शक्तिहीन राष्ट्रको सेनाले समेत मातृभूमिको अपमान भएको सहेर बसेन ।
धेरैलाई लाग्दो हो, राजाको पनि कुनै पीर, व्यथा हुन्छ र ? तर मानवीय सम्वेदनशीलताका कारण सर्वसाधारणले झैँ राजाहरूले पनि विषाद, पीर, व्यथा र असन्तुष्टिहरू पचाउनुपर्ने हुन्छ । राजा वीरेन्द्रले पनि आफ्नो जीवनकालमा कैयन् पटक त्यस्तो भोग्नुपरेको उनीसँग लामो समय काम गरेका सहयोगी बताउँछन् ।
पञ्चायतकालकै कुरा हो, एकजना सांसदले ‘मीठो खाजा खुवाउँछु’ भनेर काठमाडौँको एउटा गल्लीभित्र लगे । उनीबाट केही ‘समाचार’ हात लाग्ने आशामा म उनको पछि लागेँ । मेरीबास्सै, रक्सी–चुरोट, अनेकौँ मांसाहारी व्यञ्जन र ठस्स गनाउने सहरिया हुल्लडबाजहरूको स्टेसन रहेछ त्यो खाजा घर ।
गरिमामय इतिहासको अपव्याख्या गर्ने परियोजना चलाएका केही परजीवी राष्ट्रवाद, देशभक्ति र स्वाभिमानलाई संकीर्ण सोच ठान्छन् ।
सत्ता परिवर्तन मात्रै जनताले खोजेका होइनन्, रूपान्तरण खोजेका छन् । त्यो भनेको राष्ट्रको स्वाभिमान, स्वतन्त्रता, समृद्धि र हरेक नेपालीको सुखद भविष्यको प्रत्याभूति पनि हो ।
