उषा प्रहरमा मुक्तक उद्गार
उषाको प्रहर। एकै होइन, युगयुगान्तकारी। हंसमुख चेहेरा आकृति। सुन्दरी कवयित्री अहोरात्र। वयस्क जीवनका तन्नेरी साथी गुलाबी चेहरा बान्की। मुक्तकसङ्ग्रहका उमङ्ग तरानी।
८ वैशाख २०८१ शनिबार
तेजेश्वरबाबु ग्वंगः
तेजेश्वरबाबु ग्वंगःका लेखहरु :
नेवाः संस्कृति चिनाउने काव्य
गीतकार बन्न रुचाउने जोकोहीले राख्नुपर्ने हेक्का ठान्छु। गीतको हेक्का भावुक–भावमय बन्नु सर्वथा औचित्य मानिन्छ। भन्दै गर्दा सम्झन्छु स्व. अग्रज पारसमणि प्रधान।
सग्लो घर संग्रहालय!
सग्लो घर आफैंमा सिंगो एक संग्रहालय बन्छ। बनेको हुन्छ आफैंमा। आफैंसित विमर्श गर्नु पर्दो रहेछ। गरें। एकपटक होइन, बारम्बार, दोहोर्याई, तेहर्याई। लाग्छ, जीवन एक गतिमान ओहरदोहर।आउँछु, जान्छु। आयो, गयो।
इन्द्रजात्रा पर्व चाड!
अवनि-अम्बर ध्वजा फहराई,मिलन बिन्दु चाडपर्व रमाई,मान्छौं-खान्छौं-नाच्छौं गाई जीवन जिउने रहर नै कमाई !
हिति प्रणाली!
‘हिति प्रणाली’ स्वस्थ जीवन प्रणालीका निमित्त मध्यकालीन नेपाली सम्पदाको मूल स्रोत। पानी यसै स्रोतमा आधारित मूल। नभन्दै जल जीवनाधार ! पानीबिना बाँचिन्छ कसरी ? हामी आश्रित प्राणी पानीमा। अनुभव सिद्ध शाश्वत सत्य।
-480x320.jpg)
नेपाल–नेपालीको गर्व !
धर्ममा नै अन्तर्निहित छ कर्म। कर्म गर्नुमै फल्छ धर्म। धर्म र कर्म, कर्म र धर्म आपसमा छन् अन्योन्याश्रित। एकापसमा जुट्नु मेल–मिलाप। भाइ फुटे गवार लुटे ! उखानै माझिएका हाम्रा। धर्म र कर्म आपसमा बाटिएका छन्, पितापुर्खादेखि नै।
आफै महान्!
तराजु, ढक खुस्की प्रकृतिको, मौसममा आयो असन्तुलन,कहीं कतै बाँझिएछन् खेतबारी, बगाए कतै रोपिएका खेत-धान!
ओहो! आवेश, आक्रोश, चिन्तन
सम्झन्छु चिम्लीचिम्ली आफ्नै आँखा दुई। बन्द गर्छु जब नयनजोडी, खुल्छ तेस्रो आँखाब्रह्म। विवेक ब्रह्म उजेलिन्छ। झलमल दशदिक्। अनायास यही त हो ब्रह्मविवेक।
मोह, लोभ, त्याग र समाधान!
मोह, लोभ, त्याग, समाधान !’ दर्शन जीवनचक्रका। रहन्न स्थिरमय चक्र जीवनगतिको। गतिमय जीवनचक्र हाम्रो। घुमिरहन्छ नअडीकन आफै। गतिशील जीवन यसैउसैले। रहन्न स्थिरावस्थामा हाम्रो जीवन, मानव धर्मकर्म।
ध्यानमय योग: योगमय ध्यान!
दृढ सङ्कल्पित मनले जीवन दीर्घायु तुल्याउँछ। दृढ सङ्कल्पले विचलनबाट उन्मुक्त पार्छ। अनुभूति आफ्नै। स्वानुभूति दृढ रहन्छ। दृढता संकल्पको पूर्वाचरण। पूर्वाचरण पहिलो पाइला। पहिलो पाइला जसले हजारौं–लाखौं पाइलालाई अग्रगन्य तुल्याउँछ।
‘समकालीन नेपाली निबन्ध’ मा सङ्गृहीत आत्मपरक अभिव्यञ्जना
हेर्ने देख्ने बाह्य अंग-अवयव त आँखा। वास्तविक वस्तुको मूलभूतस्वरूप अवलोकन गर्ने अन्तरदृष्टि। दिव्य दृष्टि भन्छौं त्यसलाई। दिव्यदृष्टिलाई अन्तरदृष्टि भन्छौं। अन्तरदृष्टि नखुली दिव्य दृष्टि बन्दैन। त्यसैले नै हो सर्जकका सृजनालाई युग युगान्तर सजीव बनाउँछ। कालजयी बनाउँछ।
जीवन-जगत् श्रीमय श्री!
गहनतम मर्मलाई,सरलतम शैलीमा गाउनु-गीता गायन गायत्री! गाइन्छ गायत्री साँझ, विहार प्रहर प्रहर आठै प्रहर!
‘कवितामा आकाश’को पूर्वाचारणमा विचरण मेरो!
कविता सरल भएर अझै गम्भीर बनिदिन्छ। सरलताभित्रको गाम्भीर्य झन् अर्थ महिमापूर्ण बन्छ। भिन्नभिन्न पाठक हृदयका ढुकढुकीले मनमस्तिष्कमा सञ्चार गर्ने तरङ्ग बन्नु शतप्रतिशत स्वाभाविक छ। त्यसले कविताको महिमा अरू आकासिन्छ।
नागरिक नेपाली–नेपाली नागरिक–वसन्तपुर डबली
वर्तमान नेपाली वाङ्मय जगतका लागि सार्थक देन बनेको छ, यसको गतिशील क्रम। नैरन्तर्य दृढ संकल्पबाट प्राप्तिन्छ। नागरिक व्यवस्थापनका परिचायक दृष्टान्त हो... यो। नगरिक दैनिक समाचरपत्रको व्यवस्थापन भन्नाले पक्कै पनि यसका यावत व्यवस्थापकीय पक्ष समाहित हुन्छ।