ए मनुवा, मेरो मासु खाएर तैंले उत्सव मनाउने ? आजसम्म मजस्ता कति प्राणी मारिस् ? मजस्तै कति आत्माले तँलाई सरापिरहेका छन्, थाहा छ ? एकैछिनको मोजमस्तीका लागि हाम्रो प्राण हरण गर्ने अधिकार तँलाई कसले दियो ? यसको नतिजा तैँले अवश्य भोग्नेछस्।
भोज भन्नासाथ मनमा आइहाल्छ गाउँको भतेर। कसैको विवाह हुँदैछ भने दुईचार दिनअगाडिदेखि विवाह घरमा चहलपहल हुन्छन्।
तारा राई माओवादी विद्रोहमा प्रत्यक्ष सहभागी बनेकी र आफ्नो लेखनमा उक्त विद्रोहका नखुलेका पाटा खुलाउने लेखक हुन् ।
मध्यदिनमा नयाँ सडक गेटछेउमा एक जना साथीलाई कुर्दै थिएँ। उनले दिउँसो तीन बजे आइपुग्छु भन्थे, साढे तीन बजेसम्म पनि आइपुगेनन्।
दाहसंस्कार नगर्ने बेलासम्म त हजुरबुबाको शरीर उस्तै थियो, जस्तो शरीरले प्राण पाउँदा हुन्छ। दाहसंस्कार गरेर फर्कंदै गर्दा हामीसँग उहाँको शरीर थिएन।
गाउँघरतिर बुढापाकाले भन्ने गर्थे-शून्य समयमा खोलानाला अनि एकान्तमा नजानू है, प्रेत लाग्छ।
संसारले फूल देख्छ, देख्दैन बोटका जरा। माटोमुनि बसेर बोटमा फूल फुलाउन जराले कति तपस्या गरेको हुन्छ, बेखबर रहन्छ संसार।
भित्री रूपमा कमलो संयन्त्र भएको मान्छे हुँ म। यद्यपि, आज किन यति कठोर भएँ ? आफैंलाई थाहा थिएन।
जनावरलाई हेर्ने मान्छेको दृष्टिकोणमा दयाभन्दा निर्दयीपन र स्वार्थीपन बढी देखिन्छ। मान्छेले अनेकथरी पशुपन्छी पाल्छ। पशुपन्छीपालनको धेय आम्दानी, मासु, दुध, मनोरञ्जन, सुरक्षा आदि बनाइएको हुन्छ।
दसैं नेपालीको महान् पर्व त हुँदै हो, मान्छेको कृत्रिमताविरुद्ध विद्रोह गर्ने प्राकृतिक प्रतीक पनि हो दसैं। यो प्रकृतिसम्मत प्रतीकात्मक उत्सव हो।
अहिले गाउँगाउँमा तीजको वास्तविक रौनक अलिअलि जीवित छ, सहरमा भने तीज कहाँ छ भनेर खोज्नुपर्ने अवस्था आएको छ।
जनार्दन खनाल जीवनलाई समाज–राजनीतिमा होमेका सङ्घर्षशील व्यक्ति हुन्। पण्डित परिवारमा जन्मेका, आफ्ना हजुरबुबाबाट रुद्री, चण्डीको पाठ कण्ठस्थ पारेका र धुलौटोमा कखरा सिक्दै हुर्केका खनालको जीवन पछाडि कम्युनिस्ट आन्दोलनमा सक्रिय भयो।
पुरानो सांगीतिक पुस्तामा व्यावसायिकता र गतिशीलता कम तर गुणात्मकता र स्थिरता बढी पाइन्थ्यो। पुराना गीतसङ्गीत सुन्दा यही अनुभूति हुन्छ।
डायस्पोराका सक्रिय साहित्यकार कृष्ण बजगाईं सपरिवार बेलायतमा बसोबास गर्छन्। बजगाईंका रचनाहरू विसं २०४१ देखि विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित हुँदै आएका छन्।
